فلسطین نابودشدنی نیست

«دفتر خاطرات مریم اللقیس» عنوان یادداشت سید عطاءالله مهاجرانی برای روزنامه اعتماد است که در آن آمده؛ از برکات سفرم به لبنان آشنایی با نویسنده جوان و متفکر بشار اللقیس (متولد ۱۹۸۴) بود. سی سال جوان‌تر از من! بشار از خانواده‌ای سرشناس از بعبلک لبنان است. پاتوق او شب‌ها در قهوه‌خانه تیستی بود. چند شبی که به قهوه‌خانه تیستی که گویی فلکی گردان بود، می‌رفتم با بشار از هر دری سخن می‌گفتیم. به قول لبنانی‌ها دردشه! او همسن فرزندان من است و من مثل جوان نوآموزی به سخنان او درباره لبنان و سوریه گوش می‌دادم. خط روشنی از تفسیر عمیق حوادث و تاریخ منطقه در سخنانش بود. به قول دکتر اسلامی ندوشن گِل‌مان با هم گرفت! از وقتی از بیروت آمده‌ام با بشار در تماسم. دیروز به من اطلاع داد. دختر دوازده ساله‌اش مریم در خانه مادر بزرگش در جنوب لبنان در نبطیه، در حی الرووس بوده است. اسراییل خانه را سپیده‌دم روز دوشنبه ۷ آبان ماه با موشک زده. مریم در خانه نبوده اما دفتر خاطراتش در این حمله سوخته و از میان رفته است.

بشار مقاله‌ای در روز سه‌شنبه ۸ آبان/ ۲۸ اکتبر برای روزنامه الاخبار نوشته است. عنوان مقاله: «نامه‌ای به مریم» است. برای دخترش نوشته: «مریم، اسراییل دشمن خاطره و معناست.» این جمله پشتوانه‌ای تاریخی از رنج و درد و حسرت و اندوه دارد. از آغاز تاسیس دولت جعلی اسراییل در فلسطین. گمان می‌کردند می‌توانند فلسطین را به عنوان سرزمین و ملت و تاریخ و فرهنگ حذف کنند. چنان‌که تا به حال ندیده‌ام که اسراییلی‌ها سخنی از «فلسطین» و «فلسطینی‌ها» بگویند. سخن از اسراییل و اعراب ساکن اسراییل است.

بن گوریون نخستین نخست‌وزیر و موسس اسراییل گفته است: «پیرمردان و پیرزنان می‌میرند و کودکان و جوانان هم فلسطین را فراموش می‌کنند.» چنین نشد. این خواب خوش و خیال خام تعبیر نشد. هنگامی که در سال ۱۹۷۳ بن گوریون مرد؛ یحیی السنوار و اسماعیل هنیه ۱۱ ساله، محمد ضیف ۸ ساله بودند. ابوعبیده سخنگوی گردان‌های قسام ۱۳ سال بعد از مرگ بن گوریون به دنیا آمده است! فلسطین به عنوان یک سرزمین نابود شدنی نیست. ملت فلسطین نابود نمی‌شود. همزمان با قتل هر فلسطینی در غزه کودکی غزاوی متولد می‌شود. خاطره‌ها در بوته رنج و مرارت و حسرت فلسطینی‌ها برای همیشه در آینه ذهن کودکان و نوجوانان نقش می‌بندد و می‌بالد.

از میان همین کودکان و نوجوانان در آینده‌ای نزدیک صدها یحیی السنوار و اسماعیل هنیه و محمد الضیف آفریده می‌شود. به بشار اللقیس گفتم دخترش مریم خاطراتش را بنویسد! اسراییل دشمن خاطره است. با خاطره باید به جنگ چنین دشمنی رفت. این روزها کتاب خاطرات فلسطینی‌ها در زندان‌های اسراییل تازه تاسیس شده یعنی سال‌های ۱۹۴۸ و ۱۹۴۹ را می‌خوانم. الیاس خوری درباره این کتاب می‌گوید: «اسری بلا حرب» که توسط مصطفی کیها و ودیع عواده نوشته شده است. می‌گوید: «الکلام الذی لم یقل و لا یقال!» سخنی که روایت نشده و روایت نخواهد شد! چنین است. سخنانی است که «یاد» را زنده نگه می‌دارد. در این باره در یادداشت‌های سفر به لبنان بیشتر خواهم نوشت.