فردا؛ آزمون بزرگ روحانی

اعتمادآنلاین| سوال از رییس‌جمهوری فردا در دستورکار اول صحن علنی مجلس است. رییس‌جمهوری میانه‌رو ایران هم با تاکید نمایندگان به مجلس می‌رود تا درباره مشکلات کشور در برابر ساحت پارلمان کشور پاسخگو باشد.

به گزارش اعتمادآنلاین ، گرچه طراح این سوال تندروها بودند اما درنهایت این اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبان مجلس بودند که پای امضاهای خود ایستادند و تاکید کردند که سوال از رییس‌جمهوری تابو نیست و دولت باید براساس اصول دموکراتیک در کشور در برابر پارلمان پاسخگو باشد.

محمود صادقی نماینده تهران یکی از همین اصلاح‌طلبان است که در گفت‌وگویی که پیش از این با «اعتماد» داشت تاکید کرده بود این سوال را از ابتدا امضا کرده و تا زمانی که انگیزه‌ای برای پیگیری آن باشد امضای خود را پس نخواهد گرفت.

همچنین علی مطهری دیگر چهره عضو فراکسیون امید مجلس با تاکید بر پاسخگویی رییس‌جمهوری در برابر مجلس به «ایسنا» گفته بود که اگر برگ سوال را برای او می‌بردند حتما آن را امضا می‌کرد.

البته که این اولین بار نیست که در تاریخ جمهوری اسلامی، رییس‌جمهوری برای پاسخ به ابهامات مجلس احضار می‌شود.

اصل 88 قانون اساسی چه می‌گوید؟

سوال از رییس‌جمهوری براساس اصل هشتاد و هشت قانون اساسی و ماده 212 قانون آیین‌‌نامه داخلی مجلس قابلیت اجرایی دارد و جزء حقوق پارلمان ایران محسوب می‌شود. این اصل تاکید دارد که در هر مورد که حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رییس‌جمهور و یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسئول، درباره یکی از وظایف آنان سوال کنند، رییس‌جمهور یا وزیر موظف است در مجلس حاضر شود و به سوال جواب دهد و این جواب نباید در مورد رییس‌جمهور بیش از یک ماه و در مورد وزیر بیش از ده روز به تأخیر افتاد مگر با عذر موجه به تشخیص مجلس شورای اسلامی باشد.

قرعه اولین سوال به نام چه کسی ثبت شد

اولین بار طرح سوال از رئیس‌جمهور، در مجلس هفتم از طرف اکبر اعلمی نماینده تبریز بریا احضار محمود احمدی نژاد مطرح شد و حتی به امضای تعدادی از نمایندگان هم رسید ولی به سرانجام نرسید.

پس از آن با پیگیری‌های علی مطهری در مجلس هشتم سرانجام سوال از احمدی‌نژاد بعد از 32 سال برای اولین بار در تاریخ قانونگذاری ایران رسما کلید خورد و احمدی‌نژاد در 24 اسفند سال 1390 در صحن مجلس حاضر شد و به 10 سوال نمایندگان پاسخ داد. پاسخ‌هایی که البته به روش رییس‌جمهور وقت پیش رفت و گاهی با تنش و گاهی با مزاح به پایان رسید.

یک بار هم بعد از نوسانات ارزی در سال 92 بار دیگر مطهری سوالی را به جریان انداخت و قرار بود در صحن علنی طرح شود اما بعد از بیانات رهبری که فرمودند سؤال از رئیس‌جمهور تا اینجا کار خوبی بود و مجلس و دولت به وظیفه خود عمل کردند، ولی ادامه آن به صلاح نیست، نمایندگان مجددا آن را پیگیری نکردند.

رئیس‌جمهور باید به این سوالات پاسخ دهد

حسن روحانی درحالی باید فردا به بهارستان برود که به 5 سوال زیر باید پاسخ دهد:

1ـ چرا دولت جنابعالی در کنترل قاچاق که یکی از مهمترین عوامل فلج کردن تولید ملی است، موفق نبوده است؟

2ـ علت استمرار تحریم‌های بانکی با گذشت بیش از دو سال از آغاز اجرای برجام، با وجود ایفای همه تعهدات برجامی ایران چیست؟

3ـ چرا دولت تدبیر و امید نسبت به آمار بیکاری مفرط، توجه شایسته‌ای ندارد؟

4ـ علت رکود اقتصادی شدید چندین ساله در دولت جنابعالی با وجود وعده‌ها و اعلام‌های مکرر "عبور از رکود" چیست؟

5ـ علت افزایش شتابان نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی چیست؟

روحانی چه بگوید؟

شاید آنچه بیش از هرچیز دیگر مورد توجه باشد این است که حسن روحانی، رییس‌جمهوری خوش‌رو و آرام ایران قرار است چگونه به پنج سوال نمایندگان مجلس پاسخ دهد؟ آیا قرار است که روش پاسخگویی به شیوه رییس‌جمهوری سابق باشد که هیچ‌گاه خاطره تنش‌ها و مزاح‌های او از اذهان ایرانیان پاک نمی‌شود، یا او روش خود را پیش می‌گیرد؟ آیا به سوالات نمایندگان براساس اصل شفافیت که خود بر آن بارها تاکید کرده سخن می‌گوید یا فشارها، وضعیت کشور و مصلحت آینده‌اش داستان دیگری را رقم می‌زند؟ و آیا سرنوشت این جلسه هم به روال چند جلسه اخیری که او زمان برای صحبت کردن از مشکلات و اوضاع به آن روشی که مردم منتظرش بودند، داشته و از آن استفاده نکرده است، منتهی می‌شود؟

اینها ابهاماتی است که در روزهای گذشته منتهی به موعد حضور رییس‌جمهوری در ساختمان بهارستان از طرف کنشگران سیاسی و فعالان حقوق مدنی بارها و به شکل‌های مختلفی مطرح شده است.

در واقع این اختلاف‌نظر اصلی بین مفسران و افکارعمومی بوده که رییس‌جمهور چه باید بگوید؟ عده‌ای با تاکید بر این موضوع که تنها 30 درصد از اقتصاد کشور در حال حاضر در دستان دولت است، می‌گویند که فردا رییس‌جمهوری باید دست از مصلحت‌سنجی‌ها و محافظه‌کاری‌ها بردارد و هر آنچه موجب بروز این اواضاع و احوال شده است را مطرح کند.

مصطفی تاجزاده، معاون سیاسی وزیر کشور دولت اصلاحات اگرچه اشاره مستقیمی به این موضوعات نداشته اما در گفت‌وگوی اخیر خود با «ایرنا» تاکید کرده رییس‌جمهور باید در این جلسه تلاش کند تا دل مردم را به دست آورد. او می‌گوید که روحانی باید صحبت‌هایی را مطرح کند تا مردم و حامیانی که به او رای داده‌اند به این باور برسند که دولت متوجه اوضاع و وضعیت آنها است و آنها را می‌فهمد. به عقیده او این اتفاق سال‌های پیش روی ریاست‌جمهوری او و دولتش را هم تضمین می‌کند.

عده‌ای دیگر اما معتقدند با توجه به وضعیتی که کشور در آن قرار گرفته است این جلسه به عنوان یک جلسه سرنوشت‌ساز مطرح است و روحانی نباید به مباحثی بپردازد که احتمال بالا گرفتن تنش در این جلسه و در کشور را زیاد کند. این گروه تاکید دارند که هم مردم و هم دولت می‌دانند که پشت‌پرده وضعیت در کشور چیست و لازم نیست که روحانی با طرح برخی موضوعات اوضاع را بدتر کند.

اما در این میان گروه سومی هم وجود دارد که معتقدند رییس‌جمهور ایران از یک مصلحت‌سنجی مختص خود برخوردار است و در این جلسه حد وسط را می‌گیرد. براین اساس تنها به گوشه‌ای از موضوعات اشاره می‌کند و اجازه بروز تنش را نمی‌دهد و در واقع مانند جلسات اخیر فضای جلسه را خاکستری و خنثی نگه‌ خواهد داشت.

این صحبت‌ها در حالی عنوان می‌شود که زمزمه‌ها از طرف نزدیکان رییس‌جمهور نوید شفافیت و سخنان صریح را می‌دهد. در همین رابطه حسام‌الدین آشنا روز گذشته و بعد از استیضاح کرباسیان، وزیر اقتصاد در توییتی نوشت: «دومین وزیر شاخص در فسادستیزی را کنار زدند. حال و هوای جلسه سه‌شنبه شفاف‌تر شد.»

روند طرح سوال از رییس‌جمهوری در صحن پارلمان

اما فردا حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران که در واقع برای تحقق «دموکراسی» و «دموکراسی‌خواهی» در کشور در پیشگاه مردم ایران برای پاسخ به سوالات نمایندگان آنها حاضر می‌شود، «یک ساعت» زمان دارد که به گفته تاجزاده به قلب مردم دست پیدا کند.

براساس ماده 213 قانون آیین‌نامه‌نامه داخلی مجلس نمایندگان منتخب 30 دقیقه زمان دارند تا سوالات خود را مطرح کنند. البته دو طرف می‌توانند زمان خود را به دو بخش تقسیم کنند.

در تبصره این ماده آمده که پس از این مرحله، درباره پاسخ رئیس‌جمهور به هر یک از سؤالات از نظر قانع‌کننده بودن به صورت جداگانه رأی‌گیری می‌شود.

در نهایت چنانچه اکثریت نمایندگان حاضر در جلسه از پاسخ رئیس‌جمهور به سؤالی قانع نشده باشند و موضوع مورد سؤال، نقض قانون و یا استنکاف از قانون محسوب شود، آن سؤال به قوه قضاییه ارسال می‌شود.