میرحسین موسوی نخستوزیر شد
در روز 5 آبان 1360 حجتالاسلام سیدعلی خامنهای رییسجمهوری وقت در نامهای به حجتالاسلام اکبر هاشمی رفسنجانی رییس وقت مجلس، مهندس میرحسین موسوی را به عنوان نخستوزیر پیشنهادی خود معرفی کرد. این اتفاق پس از آن روی داد که اکثریت مجلس با اولین انتخاب رییسجمهوری یعنی علیاکبر ولایتی مخالفت کردند.
اعتمادآنلاین| 27 مهرماه بود که حجتالاسلام خامنهای در نامهای به مجلس، ولایتی را به عنوان گزینه پیشنهادی خود برای تصدی پست نخستوزیری معرفی کرد اما بلافاصله مخالفتها با این انتخاب آغاز شد. هاشمی رفسنجانی در خاطرات روز دوشنبه 27 مهر 60 در اینباره مینویسد: «جلسه علنی داشتیم. چند لایحه تصویب شد. نامه رییسجمهور رسید که آقای دکتر علیاکبر ولایتی را برای نخستوزیری معرفی کردهاند. گروهی از نمایندگان مخالفند؛ مِنجمله اعضا و هواداران سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی. و تبلیغات وسیعی برای مخالفت شروع نمودند.»
هرچند ولایتی علاوه بر رییسجمهوری حامیانی چون هاشمی رفسنجانی و چند تن دیگر از سران حزب جمهوری اسلامی را با خود همراه میدید اما مخالفتها آرامآرام ابعاد گستردهتری مییافت. مخالفان از تمامی طیفها بودند، از مجاهدین انقلاب گرفته تا روحانیون راستگرایی چون شیخ محمد یزدی. در خاطرات روز 28 مهر هاشمی آمده است: «ساعت یازده جلسه غیررسمی غیرعلنی برای مشاوره درباره نخستوزیر داشتیم. مخالفان و موافقان صحبت کردند. فکر میکنم آراء مخالف زیاد باشد، ولی احتمال تصویب زیادتر است. آقای محمد یزدی در مخالفت صحبت موثری کرد. ممکن است در کم شدن آراء اثر داشته باشد. من هم در موافقت صحبت کردم.»
روز رایگیری درباره نخستوزیری ولایتی روز خوبی برای وی نبود. هاشمی بعد از دستور اول جلسه که تصویب اعتبارنامه نماینده مشهد بود، گفت: «اولین برنامه ما رأیگیری در مورد نخستوزیری جناب دکتر ولایتی است که امروز رأی تمایل مطرح است، نمایندگانی که میخواهند رأی بدهند، رأی موافق ورقه سفید است. رأی مخالف ورقه کبود است و رأی ممتنع ورقه زرد است... ضمناً کسانی که اعتبارنامهشان تصویب نشده است رأی نمیدهند...»
رایگیری که آغاز شد یکی از نمایندگان از رای ندادن برخی همکارانش گفت اما هاشمی با اعلام اینکه عده حاضرین در جلسه 207 نفر است، گفت: «خیلی تأثیر در سرنوشت نمیکند. کسانی که حق رأی نداشتند 13 نفر بودند که جمعاً 15 نفر میشود. آراء موافق 74 نفر، آراء مخالف 80 نفر، آراء ممتنع 38 نفر. بنابراین مجلس به نخستوزیری آقای دکتر ولایتی رأی نداد. دستور بعدی را مطرح کنید...»
بلافاصله پس از آنکه عدم ابراز تمایل مجلس به ولایتی مسجل شد تلاشها برای معرفی گزینهای دیگر آغاز گردید. هاشمی رفسنجانی مینویسد: «مخالفان خیلی خوشحال شدند، اما استقلال رای مجلس را نشان داد و معلوم شد که مجلس در اختیار حزب جمهوری اسلامی نیست. آقای خامنهای آقای محمدرضا بهشتی را فورا فرستادند که دربارهٔ تصمیم بعدی مشورت کنند. معلوم شد تلفنی با امام هم مشورت کردهاند. قرار شد بعدا تصمیم بگیریم.»
اولین گزینه، محمد غرضی وزیر وقت نفت بود. استدلال این بود که غرضی عضو حزب نیست و از آنجا که امام بر معرفی فردی غیرحزبی تاکید کرده، گزینه خوبی است. شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی اول آبان معرفی غرضی برای نخستوزیری را تصویب کرد. مخالفتها با غرضی کمتر از ولایتی نبود. هاشمی در خاطرات 2 آبان مینویسد: «موج مخالفتها وسیع است. سپاه، مجاهدین انقلاب اسلامی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، متفرقهها و عدهای از حزب جمهوری اسلامی تماس گرفتند و اظهار مخالفت کردند... اول شب بهزاد نبوی و دوستانش آمدند، برای ابراز مخالفت با نخستوزیری مهندس محمد غرضی. گفتند چون آقای خامنهای در جلسه هیات دولت به طور قاطع اعلام داشتهاند، کسی مخالفت نکرده است.»
روز سوم آبان نگرانیها از عدم رای اعتماد مجلس به غرضی بالا گرفته بود. رییس مجلس در گفتوگو با رییسجمهور از او خواست فعلا نامه معرفی نخستوزیر را ننویسد تا وضع روشنتر شود: «گفتم درست نیست که پیشنهاد ایشان دوباره شکست بخورد. موج مخالفتها با آقای غرضی قوی است.»
گزینه غرضی که کنار گذاشته شد ابتدا نام محسن نوربخش، رییس بانک مرکزی به میان آمد اما جلسه عصر یکشنبه سوم آبان ماه 60 سرنوشت را تغییر داد، جلسهای با حضور رییسجمهوری و سیداحمد خمینی، موسوی اردبیلی، واعظ طبسی و هاشمی رفسنجانی که در آن بعد از بحثهای زیاد قرار شد سیداحمد خمینی به نمایندگی از جمع به امام اطلاع دهد که رایآوری غرضی بعید است و بهتر است مهندس موسوی وزیر امور خارجه به عنوان نخستوزیر معرفی شود.
اینچنین بود که در روز 5 آبان 1360 حجتالاسلام خامنهای رییسجمهوری طی نامهای خطاب به رییس مجلس گزینه تازه خود برای نخستوزیری را معرفی کرد. در این نامه آمده بود: «پیرو عدم موافقت اکثریت نمایندگان محترم با نخستوزیری برادر گرامی و ارجمند جناب آقای دکتر علیاکبر ولایتی، اینک مجددا برابر اصل یکصد و بیست و چهارم قانون اساسی، برادر عزیز و گرانمایه آقای میرحسین موسوی به عنوان نخستوزیر معرفی میگردد. خواهشمند است مجلس محترم را جهت اخذ رای تمایل در جریان امر قرار دهید.»
ششم آبانماه جلسه غیررسمی و غیرعلنی مجلس برای بررسی و مشورت درباره نخستوزیری مهندس میرحسین موسوی تشکیل شد. مخالفان تاکید داشتند امام نظرش بر این بوده که نخستوزیر از حزب جمهوری اسلامی نباشد. آنان بر اصلح بودن حجتالاسلام مهدوی کنی نخستوزیر موقت تاکید داشتند اما این سخنان با پاسخ موافقان که شرح آنچه در جریان معرفی نخستوزیر اتفاق افتاده بود را بازگو میکردند، مواجه شد.
سرانجام پس از بحثهای فراوان هفتم آبان ماه 1360 مجلس شورای اسلامی پیشنهاد نخستوزیری موسوی را به رای گذاشت و در این رایگیری از مجموع 211 حاضرین در جلسه، میرحسین موسوی با کسب 115 رأی موافق، 39 رأی مخالف و 48 رأی ممتنع به عنوان نخستوزیر انتخاب شد.
منبع: تاریخ ایرانی
دیدگاه تان را بنویسید