ما و صنعت کپی‌پیست

اعتمادآنلاین| امروز صبح خبرگزاری فارس، عمدا یا سهوا خبری مبنی بر عدم تصویب پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام و ارجاع آن به دو کمیسیون تخصصی را منتشر کرد. این خبر که متعلق به 29 دی ماه بود کمی بعد، از روی خروجی این خبرگزاری حذف شد.

ریحانه طباطبایی در یادداشتی نوشت: بسیاری از کانال‌های خبری بی‌توجه به این مساله، با کپی و پیست کردن این خبر، و تیتر «پالرمو تصویب نشد» به صورت گسترده این خبر را بازنشر دادند و این درحالی بود که جلسه مجمع ادامه داشت و نهایتا نیز خبری مبنی بر عدم تصمیم‌گیری مجمع و تشکیل جلسه‌ای دیگر منتشر شد.

فارغ از آنکه پالرمو تصویب می‌شود یا خیر و چه سر این لایحه خواهد آمد، موضوع اصلی در این یادداشت آفتی است که گریبان رسانه‌های فضای مجازی را گرفته است.

هفته‌ی گذشته، سردبیر سایت مشرق در توییتر خبری مبنی بر بازداشت غلامحسین کرباسچی منتشر کرد. پس از انتشار این توییت، بسیاری از کانال‌های تلگرامی و حتی کانال‌های وابسته به رسانه‌های معتبری چون ایران، عصرایران، جماران و... سریعا خبر بازداشت را به نقل از مشرق و نه توییتر سردبیر مشرق کپی و پیست کردند.

کمی پس از این خبر، به نقل از توییتر غلامحسین کرباسچی توییتی مبنی بر کذب بودن خبر بازداشت منتشر شد، که باز هم تمامی کانال‌های تلگرامی از جمله کانال‌های فوق الذکر اقدام به کپی و پیست کردن این توییت کردند، بی‌توجه به آنکه چند هفته‌ی پیش هم خود کرباسچی و هم کارگزاران اکانت توییتری منتسب به کرباسچی را تکذیب کرده و در بیانیه‌ای اعلام کرده بودند که دبیر‌کل حزب کارگزاران در توییتر، اکانتی ندارد.

فقط با یک سرچ ساده، و حتی بررسی ادبیات دبیرکل حزب کارگزاران می‌شد فهمید که آن اکانت توییتری دروغین است، اما رقابت در سرعت بالای خبررسانی سبب شد تا رسانه‌ها به این مساله توجه نکرده و فقط خبر را کپی و پیست کنند.

از این دست مثال‌ها بسیار است که متاسفانه از کانال‌های خبری فیک به کانال‌های خبری رسمی نیز تسری پیدا کرده است. گسترش فضای مجازی، سرعت در خبررسانی و رقابت سر عضوگیری کانال‌ها سبب شده تا کار خبر در ایران تنزل پیدا کند. در واقع کانال‌های خبری منتسب به روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های معتبر نیز در بسیاری از مواقع در دام این بی‌دقتی افتاده و سرعت را فدای دقت می‌کنند و خبرنگار حاضر نیست با چند تماس و یا با سرچی ساده و پرس‌وجو صحت خبر خود را چک کرده و از آن مطمئن شود.

حتی دیده می‌شود که بسیاری از اخبار از توییت‌هایی نقل می‌شود که بعدا تکذیب شده و حتی آن کانال خبری زحمت به خود نمی‌دهد که منبع آن خبر را توییتر اعلام کند و به نقل از خود، خبری که ممکن است دروغ باشد را منتشر می‌کند.

فضای مجازی، تلگرام و کانال‌های خبری قطعا تغییر اساسی در فضای اطلاع‌رسانی کشور ایجاد کرده‌اند. از یک طرف گسترش این فضا سبب شده تا اطلاع‌رسانی در حد گسترده صورت گرفته و آگاهی مردم بیشتر شود و دیگر نتوان چیزی را از مردم پنهان کرد، کمااینکه دیده می‌شود به دلیل گستردگی این فضا و پخش سریع اخبار و در دسترس بودن سریع مطالب، افکار عمومی در مواردی خاص توانسته‌اند با اعمال فشار مانع از تصمیم‌گیری‌های غلط و یا ادامه یک روند نادرست شوند و نقش بیشتری در تغییر شرایط داشته باشند.

اما از سوی دیگر بی‌توجهی کانال‌ها و حتی رسانه‌های معتبر به درج اخبار نادرست، عدم رعایت اصول حرفه‌ای خبرنگاری و روزنامه‌نگاری سبب شده تا اخبار دروغ در این فضا گسترش پیدا کرده و در عین حال افکارعمومی را گمراه سازد.

همان‌طور که در روزنامه‌ها، سردبیران و خبرنگاران به شدت دنبال صحت و سقم یک خبر هستند، خبرنگار بارها با تماس تلفنی، سرچ کردن و ... در تلاش برای تایید یک خبر است، در کانال‌ها نیز باید چنین رفتاری صورت گیرد. قطعا از کانال‌های بی‌نام و نشان نمی‌توان انتظار رفتار حرفه‌ای داشت، اما کانال‌های منتسب به سایت‌ها و روزنامه‌های حرفه‌ای کشور نمی‌توانند آنقدر بی‌مبالات رفتار کرده و رفتار حرفه ث‌ای را فدای سرعت و رقابت کنند.

چیزی که در کار خبری مهم‌تر از سرعت در نشر خبر است، اعتماد مردم به خبر و رسانه‌ی منتشر کننده‌ی خبر است که اگر چنین اعتمادی از بین برود، روز به روز شاهد اعتماد مردم به رسانه‌های غیرحرفه‌ای و حرف‌های در گوشی خواهیم بود، هرچند که در حال حاضر نیز بسیاری از کانال‌ها و رسانه‌های ما چنین شکلی پیدا کرده‌اند و معنای اصیل منبع خبری و اعتبار منبع بودن را از دست داده‌اند.

منبع: امتداد