کاشف «سیاره‌ قلابی» چه کسی بود؟

اعتمادآنلاین| «کلاید تومباو» روز چهارم فوریه 1906 در ایلی‌نویز آمریکا به دنیا آمد. 12 ساله بود که توسط عمویش که ستاره‌شناسی آماتور بود، با دنیای ستارگان آشنا و عاشق آن شد. بعد از تمام کردن دبیرستان، با توجه به اینکه پدرش کشاورز بود و کلاید فرزند بزرگ خانواده، نتوانست به دانشگاه برود تا در کار کشاورزی به پدر کمک کند اما این وضعیت باعث نشد عشق به نجوم را فراموش کند و مطالعات نجومی خود را ادامه داد.

عشق او به حدی بود که فقط به دیدن اجرام آسمانی اکتفا نکرد و مشاهدات خود را یادداشت و حتی نقاشی می‌کرد. بیست و دو سال داشت که یادداشت و نقاشی‌هایش از مریخ و مشتری را برای منجمان رصدخانه لاول در فلاگ استاف آریزونا فرستاد. «دکتر اسلیفر» رئیس اخترشناسان رصدخانه، از دقت کار تومباو شگفت زده شد. او بعد از مشورت با همکارانش دعوتنامه ای به کلاید تومباونوشت تا اگر مایل است برای کار در رصدخانه به فلاگ استاف بیاید. خانواده کلاید از این دعوت استقبال کردند و او راهی رصدخانه لاول شد.

کار تومباو در رصدخانه راحت نبود. در آن زمان رصدخانه‌ها به دلیل مشکلات فنی دستگاه‌ها و احتمال خراب شدن تلسکوپ‌ها نمی‌توانستند از دستگاه‌های حرارتی یا برودتی استفاده کنند و اخترشناسان در معرض سرمای زمستان و گرمای هوا در تابستان قرار می‌گرفتند و چه بسا بیمار می‌شدند. اما علاقه و عشق کلاید بر همه سختی‌ها فائق آمد و او با پشتکار زیاد فعالیت خود را ادامه می‌داد.

او هر شب تعداد زیادی عکس می‌گرفت و روزها به همراه همکارانش به بررسی عکس‌ها می‌پرداخت و بالاخره در همین کنکاش‌ها در ژانویه 1930 متوجه جرمی نورانی در وراء سیاره نپتون گردید. در بررسی‌های بعدی کارشناسان رصدخانه لاول به این نتیجه رسیدند که تومباو سیاره جدیدی کشف کرده است و به آن به عنوان نهمین سیاره منظومه شمسی، پلوتو نام گذاشتند. بر اساس محاسبات اخترشناسان پلوتو 41 برابر زمین تا خورشید فاصله داشت به همین دلیل نورش کم بود.

نزدیک به 40 سال، دیگر هیچ خبر و اطلاعات تازه ای از کشف کلاید تومباو به دست نیامد. در اواسط دهه 1970 دوباره اطلاعاتی از پلوتو به دست آمد. در همان دوران ستاره‌شناسان دانشگاه هاوایی یخ‌های متان را در پلوتو کشف کردند. در سال 1978 میلادی نیز، ستاره‌شناسان، یکی از اقمار پلوتو را کشف و نامش را کارن گذاشتند.

اما یک سوال برای کارشناسان کم کم شکل گرفت: چطور ممکن است بعد سیارات غول‌پیکر گازی، یک کوتوله سنگی کوچک وجود داشته باشد؟ در اواخر قرن بیستم و با پیدا شدن چند جرم آسمانی دیگر که شباهت‌هایی با پلوتو داشتند، نظرها به ماورا پلوتو جلب شد و بزودی لشکری از این اجرام شکل گرفت که تعداد آنها به بیش از 1000 می‌رسید. با کشف‌های جدید، سرانجام در 24 اوت سال 2006 پلوتو جایگاه خود را به عنوان «سیاره» از دست داد و آن را در رده یکی از اجرام سومین منطقه منظومه شمسی قرار دادند که کمربند کوئیپر نام گرفت.

تامبا در سال 1997 درگذشت. او در وصیتنامه اش خواست خاکسترش به فضا ارسال شود. خاکستر وی در محفظه مخصوصی در کاوشگر نیوهورایزنز که حدود دو دهه بعد به فضا پرتاب شد قرار دادند تا به پلوتو برسد؛ پس از سال‌ها، ناسا تصمیم گرفت تا در مورد پلوتو اطلاعات بیشتری به دست آورد. کاوشگر نیوهاریزونز در 19 فوریه سال 2006 میلادی به سمت کمربند کوئیپر پرتاب شد. این کاوشگر در ساعت 11:49:57 روز 14 ژوئیه سال 2015 از کنار پلوتو گذشت و عکس‌هایی سطح آن و اقمارش به خصوص کارن به صورت واضح گرفت.

منبع: ایسنا