علی حاتمی، وکیل دادگستری و مشاور قراردادهای تجاری در یادداشتی مطرح کرد

مکانیسم عبور از تحریم‌های ظالمانه

علی حاتمی، وکیل دادگستری و مشاور قراردادهای تجاری در یادداشتی نوشت: باید توجه داشت که امروز خیلی از قدرت های بزرگ دنیا نظیر چین، اتحادیه اروپا و حتی ترکیه با محدودیت های تجاری  از سوی آمریکا مواجه هستند. اما نکته دراینجاست که این کشورها آنقدر در زمینه اقتصادی و حضور در بازار های جهانی  موفق عمل کرده اند که اساسا امکان تحریم شان وجود ندارد.

مکانیسم عبور از تحریم‌های ظالمانه
کد خبر: 276292
|
۱۳۹۷/۱۲/۱۴ ۱۸:۰۵:۰۰

اعتمادآنلاین| علی حاتمی*- اعمال مجدد تحریم‌ها از سوی ترامپ و از طرف دیگر تشدید فشارهای اقتصادی در داخل نظیر تلاطمات ارزی که به کاهش شدید ارزش پول ملی کشور انجامید؛ بیش از هر چیز این پرسش را در میان نخبگان ابزاری و فکری مطرح ساخته که با چه مکانیسم و روشی می توان بر غائله اقتصادی پیش آمده غلبه کرد و کشور را از مهلکه اقتصادی که در آن قرار گرفته نجات داد؟

بی گمان برای چینش و ترسیم هر استراتژی دقیق و هوشمند ابتدا باید تعریف دقیقی از خود داشت. از منظری با شناخت درست از خود و ماهیت وجودی مان به دنبال یافتن جایگاه بین المللی و تلاش برای فرصت سازی در اقتصاد و تجارت مان باشیم. اینجاست که مفهوم و عنصر بین المللی شدن معنا و جایگاه پیدا می کند. به عبارتی آیا می خواهیم مثل هر کشوری عادی در دنیا نظیر ترکیه و خیلی از قدرت های جدید اقتصادی با سیستم بین المللی در تعامل سازنده باشیم یا اینکه به خاطر محذوریت هایی نظیر مسائل استقلال در سیاست خارجی و ارمانگرایی راه و مسیری متفاوت و خاص را در فضای بین المللی جست وجو نمائیم.

خواه و ناخواه هر کدام از این دو رویکرد را در پیش بگیریم برای زیست و بقای مان نیازمند پذیرش قواعد و چارچوب جهانی و از همه مهم تر کسب مزیت نسبی برای اقتصاد خودمان در حجم کلی اقتصاد جهانی هستیم. برای حصول این نتیجه باید شناختی درست از ماهیت اقتصاد بین الملل و رویکرد سیاست خارجی آمریکا داشته باشیم.

شاید برای خیلی ها این نکته مطرح باشد که باید جمهوری اسلامی ایران مدت باقی مانده دو ساله ترامپ را تحمل کند و بعد از پایان دوره ترامپ شرایط به روال عادی باز می گردد. به نظر من این یک خیال باطل و خام اندیشانه است. ترامپ نماد سیاست و منافع در آمریکاست. استراتژی سیاست خارجی آمریکا بر منفعت طلبی و سواری رایگان از دیگر قدرت های متوسط جهانی بنا نهاده شده است.

از سوی دیگر موضوع تحریم ها ارتباط چندان مستقیمی با مسائل برجام ندارد. بحث تحریم های آمریکا علیه ایران پیشنیه ای حداقل چهار دهه دارد. از این رو تحریم ها ریشه در مسائل بنیادی تر و ایدئولوژیک دارد. برای همین نباید این تصور خوش بینانه را در کشور ترویج داد که حتی با تغییردولت آمریکا و بازگشت به توافق بین المللی برجام، ایران از وضعیت تحریمی خارج شود.

تصور بنده به عنوان کسی که سال ها در حوزه تجارت بین الملل و سرمایه گذاری های خارجی فعالیت دارم این است که رویکرد و نوع نگاه کارتل و تراست های مهم بین المللی بر این مبناست که ایران کشوری در مسیر تحریم هاست. تحریم برای ایران اصل است و استثنا نیست. این ایده جهانی است و فرقی نمی کند که ایران چه با برجام و چه بی برجام در نگاه قدرت های اقتصادی، کشوری رو به سمت تحریم است.

طبیعی است که این رویکرد مانع از قرار گیری ایران در مسیر تعامل بین الملل و حضور سرمایه گذاران صاحب تکنولوژی بالا در اقتصاد و صنعت کشورمان می شود. جالب اینجاست که بعد از سال 2015 بیشتر شرکتهای میان پایه وارد سرمایه گذاری در بازار ایران شدند و همین شرکت ها هم در حوزه هایی وارد شدند که تماما سود داشتند.

خیلی از شرکت های نام آشنایی که وارد بازار ایران شدند در نهایت وارد عقد قرار داد با طرف ایرانی نشدند و تقریبا با اطمینان می توان گفت که از مجموع 100 درصد شرکت هایی که وارد ایران شدند شاید 20 درصد در بازار ایران سرمایه گذاری کردند. این موارد گویای این است که اقتصاد ایران با گره های بسیار بزرگتری از موضوع برجام مواجه است و دولتمردان ومجموعه سیستم بایستی توجه داشته باشند که با اقدامات مسکن و موقتی نمی توان گره اصلی اقتصاد را باز کرد.

زمانی این گره باز می شود ایران همانند قدرت هایی چون ترکیه، کره جنوبی شرایط پایدار اقتصادی پیدا کند و اساسا نگرانی و تهدیدی از بابت حضور در اقتصاد ایران متوجه شرکت های صنعتی جهان نباشد. برای رسیدن به این مسیر باید یک استراتژی کوتاه مدت و بلندمدت در نظر گرفت. مقاوم سازی واقعی اقتصاد با تکیه بر ظرفیت های داخلی و از سوی دیگر هموار سازی و حضور تدریجی در بازارهای جهانی می تواند زمینه را برای قدرتمندی ایران فراهم سازد. برای همین ضروری است تجدید نظری جدی در رویکرد بین المللی کشور لحاظ شده و سیاست خارجی به مفهوم واقعی کلمه جنبه تجاری و سرمایه ای به خود گیرد.

باید توجه داشت که امروز خیلی از قدرت های بزرگ دنیا نظیر چین، اتحادیه اروپا و حتی ترکیه با محدودیت های تجاری از سوی آمریکا مواجه هستند. اما نکته دراینجاست که این کشورها آنقدر در زمینه اقتصادی و حضور در بازار های جهانی موفق عمل کرده اند که اساسا امکان تحریم شان وجود ندارد. صنعت پوشاک ترکیه در دنیا همپای ایتالیا و قدرت های بزرگ رقابت می کند و برای خود در بازار جهانی برندی بزرگ محسوب می شود و کشوری نظیر چین اخیرا در حوزه گوشی های هوشمند به تکنولوژی دست یافته که برای خود بازاری به وسعت جهان در اختیار گرفته است.

اینها نشان می دهد که راه و مسیر درست برای اعتلای منافع ملی و ایستادگی در برابر قدرت های رقیب، در برند سازی و حضور موفق در اقتصاد جهانی است. اگر آمریکا مجبور به مذاکره با چینی ها، اروپایی ها می شود به خاطر قدرت اقتصادی این کشور هاست که آمریکا را مجبور به پذیرش این کشورها و دادن امتیازهای لازم می کند. البته توجه داشت که در این دست از کشورهای موفق، دولت ها بیشتر نقش کاتالیزوری و تسهیل کننده داشتند. این صنعتگران، کارافرینان و شهروندان هوشمند این جوامع بودند که موتور توسعه و پیشرفت را به راه انداختند و برای جامعه شان تولید و ابتکار کردند.

برای همین در داخل کشور بایستی این نگاه که همه مسئولیت ها را متوجه دولت سازیم و صرفا نظاره گر اقدامات و سیاستگذاری های دولت باشیم و تصور کنیم که یک ناجی کشور را از بحران ها رهایی می دهد؛ زمینه را برای انباشت بحران ها فراهم می کنیم. از این رو عبور از بحران ها نیازمند خودآگاهی، مطالبه گری شهروندان است. تجربه تحریم ترکیه که همزمان با آغاز مرحله دوم تحریم های ایران نشان داد که هوشمندی و دلبستگی مردم به سیستم سیاسی شان چه میزان می تواند دولت را در عبور از مشکلات و مقابله جویی با سیاست تحریمی خارجی یاری رساند.

مردم ترکیه با مشاهده سقوط ارزش پول ملی شان(لیر) در اقدامی تحسین برانگیز ذخایر طلا و ارزی شان را وارد بازار کردند و به سهم خود مانع از سقوط و کاهش ارزش پول ملی شان شدند. این تجربه گویای این است که نوع رفتار مردم در جهت گیری های اقتصادی و بین المللی دولت شان بسیار اثرگذار است. اگر امروز تحریم های آمریکا اقتصاد کشورمان را در شرایط فشار شدید قرار داده، بی شک یکی از مهم ترین فاکتور هایش رفتار فرصت طلبانه اقتصادی داخلی است.

*وکیل دادگستری و مشاور قراردادهای تجاری

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
اخبار از پلیکان

دیدگاه تان را بنویسید

اخبار روز سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    خواندنی ها