آثار هنری جهان در خانه سارقان/ بزرگترین سرقت‌های آثار هنری در تاریخ کدامند؟

اعتمادآنلاین| ‌ در سال‌های جنگ جهانی دوم، بزرگ‌ترین سرقت آثار هنری توسط آلمان نازی انجام شد. در این زمان، نازی‌ها بیش از یک‌میلیون اثر هنری از سراسر اروپا جمع‌آوری کردند؛ آثاری که قرار بود به دلیل علاقه رهبران آلمان نازی به موزه نازی‌ها در اتریش منتقل شود.

آلمان‌ها در دوران جنگ جهانی دوم، بسیاری از آثار هنرمندان مدرن را مصادره کردند؛ هنرمندانی که به گمان نازی‌ها، یهودی، غیرآلمانی یا مخالف ایدئولوژی نازیسم بودند و آثارشان، «منحط» تشخیص داده می‌شد. بنابراین آثار بسیاری از هنرمندان داداییست و سورئالیست که در موزه‌های آلمان یا توسط مجموعه‌داران خصوصی گردآوری شده بود، توسط نازی‌ها جمع‌آ‌وری و مصادره شد.

از سوی دیگر فرانکلین روزولت، رئیس جمهور آمریکا در راستای آنچه «حفاظت از میراث فرهنگی» عنوان شد مرکزی به همین نام تاسیس کرد تا در طول جنگ نسبت به حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی اقدام کند. 345 مرد و زن کارشناس آثار هنری از 13 کشور جهان موظف بودند در مناطق جنگی آثار هنری را شناسایی و آن را از دستبرد نازی‌ها دور نگه دارند. در همان سال‌ها بسیاری از آثار هنری که در پیشروی متفقین به دست آنها می‌افتاد به همین مرکز منتقل می‌شد.

پس از آنکه جنگ جهانی پایان یافت، بسیاری از مخفیگاه‌هایی که آثار هنری به سرقت رفته توسط نازی‌ها در آن نگهداری می‌شد، شناسایی و آثار به صاحبان آ‌ن بازگردانده شد. این در حالی است که همچنان تعداد بسیاری از این آثار کشف‌نشده باقی مانده است.

یکی از آخرین مخفیگاه‌های کشف‌شده از نازی‌ها دو سال قبل در آپارتمانی در مونیخ شناسایی شد. در این آپارتمان نزدیک به 1500 اثر نقاشی از جمله آثار متعلق به پابلو پیکاسو و هانری ماتیس پیدا شد که در سال‌های 1930 و اوایل دهه 40 میلادی توسط نازی‌ها دزیده شده بود.

سرقت این آثار، همواره با آسیب‌رسیدن به آنها همراه بوده و این موضوع، خسارت‌های بسیاری به اقتصاد فرهنگی کشورها وارد می‌کند. در سال‌های اخیر و بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته، ارزش تخمینی مهم‌ترین آ‌ثار سرقت‌شده در جهان بررسی شده است.

در ادامه مهم‌ترین آثار به سرقت رفته را مرور می‌کنیم:

ژکوند سرگردان

آن‌طور که در گزارش‌ها گفته شده، گران‌ترین اثر هنری به سرقت رفته در طول تاریخ هنر، تابلوی مونالیزا شاهکار لئوناردو داوینچی بود.

در 21 آگوست 1911، تابلوی مشهور مونالیزا، شاهکار لئوناردو داوینچی نابغه رنسانس، از موزه لوور در شهر پاریس فرانسه به سرقت رفت. دزد تابلو یک شهروند ایتالیایی به نام وینچنسو پِروجیا بود که به‌خاطر حس مهین‌پرستی مونالیزا را دزدیده و به مدت دو سال آن را پیش خود نگه داشت.

شاهکار داوینچی وقتی دوباره پیدا شد که پروجیا با هدف تحویل تابلو به موزه‌ای در شهر فلورانس به این شهر سفر کرد، اما دستگیر شد و شش ماه را در زندان سپری کرد.

امروز، بیش از یک‌قرن از سرقت تابلو مونالیزا می‌گذرد. نقاشی این اثر که از معروف‌ترین آثار لئوناردو داوینچی، هنرمند مشهور ایتالیایی است، در سا‌ل‌های 1503 یا 1504 در فلورانس آغاز شده بود. ارزش تخمینی این اثر در حدود 794 میلیون دلار برآورد شده است.

سرنوشت مبهم آثار موزه بوستون

پس از آن، بزرگ‌ترین سرقت آثار هنری به لحاظ قیمت، مربوط به سرقت 13 اثر از موزه هنرهای زیبا در شهر بوستون در ماساچوست است.

در صبح 18 مارس 1990 میلادی، 2 نفر با لباس فرم پلیس وارد موزه «ایزابلا استوارت گاردنر» در شهر بوستون آمریکا شدند. آنها به‌خوبی می‌دانستند که از موزه آن‌طور که باید نگهداری نمی‌شود و به این ترتیب پس از خلع سلاح نگهبانان و بستن دستان و دهان آنها، بیش از 80 دقیقه تابلوهای مورد نظر خود را انتخاب کردند.

در میان تابلوهایی که از این مجموعه به سرقت رفته، می‌توان به شاهکار هنری «کنسرت» اثر ورمیر اشاره کرد. این نقاشی یکی 36 نقاشی این هنرمند معروف هلندی بود که ارزش آن 250 میلیون دلار برآورد شده است. «توفان در دریای جلیله» اثر رامبراند نیز از دیگر آثار مشهور در میان نقاشی‌های به‌ سرقت رفته است. سارقان توانستند 13 شاهکار هنری را به ارزش کل 500 میلیون دلار به سرقت ببرند. کسی تا این لحظه از سرنوشت این تابلوهای نقاشی خبری ندارد.

موزه ونگوگ نیز از مکان‌هایی بود که در سال 1991 مورد سرقت قرار گرفت. در این سال، در حدود 20 تابلو از آثار ونگوگ به سرقت رفت که از مهم‌ترین آنها می‌توان به گل‌های آفتابگردان و سیب‌زمینی‌خورها اشاره کرد. ارزش مجموعه آثار ونگوگ، در حدود 500 میلیون دلار برآورد شده است.

این 3 سرقت، از پرهزینه‌ترین سرقت‌های آثار هنری در جهان به‌شمار می‌آید که رتبه‌های اول تا سوم سرقت‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. در سال 2016، پلیس ایتالیا از پیدا شدن دو تابلوی نقاشی ونسان ونگوگ، نقاش سرشناس هلندی در شهر ناپل خبر داد.

پس از آن، سارقان آثار هنری در سوییس با ربودن چهار تابلوی نقاشی گرانقیمت متعلق به بزرگان امپرسیونیسم، بزرگ‌ترین سرقت تاریخ سوییس رارقم زدند.

ارزش چهار تابلوی نقاشی «خشخاش‌های نزدیک وتویل» اثر کلود مونه، «شاخه بلوط شکوفه‌زده» اثر ونسان ونگوگ، «پسری با جلیقه قرمز» اثر پل سزان و «کنت لپیک و دخترانش» اثر ادگار دگا، بیش از 163 میلیون دلار برآورد شده است.

روز 20 می 2010 نیز موزه هنرهای معاصر پاریس، شاهد سرقت 5 اثر از نقاشی هنرمندان بزرگ بود. دزدیده شدن پنج اثر هنری از موزه پاریس زمانی آشکار شد که کارکنان موزه هنگام ورود به محل کار خود با پنجره شکسته این موزه روبه‌رو شدند.

از جمله آثار به سرقت رفته می‌توان به نقاشی «کبوتر و نخود سبز» اثر پابلو پیکاسو اشاره کرد. این اثر پیکاسو نمونه‌ای از اوج شکوفایی کوبیسم است.

علاوه بر این اثر، سارقان آثار هنری فرناند لژه (طراح و دکوراتور فرانسوی)، هنری ماتیس (نقاش فرانسوی و بنیانگذار نقاشی مدرن)، جرج براک (نقاش کوبیست فرانسوی) و آمادئو مودیلیانی (نقاش و مجسمه‌ساز ایتالیایی) را هم از موزه هنرهای مدرن پاریس به سرقت بردند.

قیمت 5 اثر به سرقت رفته در حدود 123 میلیون دلار برآورد شده است.

گلوله‌ای بر «جیغ» مونش

روز 22 اوت سال 2004 دو فرد مسلح که صورت خود را پوشانده بودند به موزه‌ مونک اسلو حمله برده و یکی از کارمندان آن را با اسلحه تهدید کردند. سپس دو تابلو از آثار ادوارد مونش،‌ به نام‌های «جیغ» و «مدونا» را به سرقت بردند.

«جیغ» نام یک مجموعه نقاشی (شامل چهار تابلوی رنگی و رشته‌ای از طرح‌های قلمی و زغالی) اثر ادوارد مونش است که در فاصله زمانی 1893 تا 1910 خلق شده است. جیغ معروف‌ترین اثر ادوارد مونک است و از نمادهای اکسپرسیونیسم شمرده می‌شود. آخرین نسخه از «جیغ» که مونش با رنگ روغن در سال 1910 روی تخته نقاشی کرد، هم‌اکنون در موزه مونش در اسلو نگهداری می‌شود. این تابلو در در سال 2006 از دست سارقان نجات پیدا کرد و به موزه بازگردانده شد. در جریان این سرقت گوشه پایینی تابلو، اندکی خسارت دید اما به کل اثر صدمه‌ای وارد نشد.

ارزش این دو تابلو، حدود 121 میلیون دلار برآورد شده است.

در سال 2002 نیز، دو تابلو از ون‌سان ونگوگ به نام‌های «عبادت‌کنندگان‌ در حال ترک کلیسای نیونن» و «منظره دریا در شونینگن» به سرقت رفتند که از نظر قیمت، در میان مهم‌ترین آثار هنری به‌سرقت رفته معرفی شده‌اند.

سارقان در دسامبر 2002 توانستند پس از گذر از سیستم حفاظتی موزه ونگوگ و سپس شکستن شیشه یک پنجره وارد ساختمان موزه شوند و پس از سرقت تابلوها، پیش از رسیدن پلیس، از موزه فرار کنند. ارزش این آثار، حدود 100 میلیون دلار برآورد شده است.

آن‌طور که در سایر گزارش‌ها آمده، تاکنون در حدود 350 هزار اثر هنری به سرقت رفته در دنیا به ثبت رسیده که هنوز بازپس‌گیری نشده است. طبق آمار به دست آمده دنیای هنر سالانه در حدود 6 میلیارد دلار از این سرقت‌ها آسیب می‌بیند. در بهترین شرایط، می‌توان ردی از این اثر را در بازار سیاه پیگیری کرد و در بدترین شرایط، این آثار به‌خاطر ترس دستگیر شدن، توسط سارقان نابود می‌شوند.