خبرنگاران قاضی نیستند، کارشان هم صدور حکم نیست

اعتمادآنلاین| ‌ حسن نمکدوست استاد رسانه و عضو هیئت مدیره انجمن ترویج علم ایران در یک رشته توئیت، به بررسی این ماجرا و رفتار خبرنگاران از دید حقوق رسانه‌ها پرداخت.

1.می‌کوشم فهم خود را از استانداردهای روزنامه‌نگاری درباره پوشش رسانه‌ای قتل خانم میترا استاد در قالب چند پرسش و پاسخ بیان کنم. هر پرسش و پاسخ را قبل از نشر با آقای دکتر باقر انصاری که سال‌هاست به ما در دانستن حقوق رسانه‌ها صمیمانه کمک می‌کنند مطرح می‌کنم مبادا مرتکب اشتباه شوم.

2. به اعتراف آقای نجفی، ایشان گلوله‌ منجر به مرگ خانم استاد را شلیک کرده‌اند‌. اکنون ایشان متهم است یا مجرم؟ پاسخ: تا صدور حکم قطعی توسط دادگاه صالح کماکان متهم هستند و از تمامی حقوق یک متهم برخوردار. وظیفه ما: پرهیز از هرگونه پیشداوری، سوگیری و صدور حکم له یا علیه آقای نجفی.

3. آیا حق داریم اتهامی را - از هر نوع - متوجه خانم میترا استاد کنیم؟ الف. براساس برداشت، حدس و گمان یا روایت‌های غیرمستند به‌هیچ‌وجه. ب. اتهام زدن کار ما نیست. اگر سندی درست، قابل اتکا، مربوط و مؤثر در اختیار داریم با تأیید سردبیری و اخذ مشاوره حقوقی در رسانه‌مان منتشر می‌کنیم.

4. آیا می‌توان با پسر خانم استاد مصاحبه و گفته‌هایش را منتشر کرد؟ فرزند خانم استاد کودک است و نباید • او را منبع خبر تلقی و به گفته‌هایش استناد کرد؛ • با او مصاحبه و عکس‌ او را منتشر کرد؛ تنها مقام‌ قضایی و دادگاه می‌توانند اظهارات او را اخذ کنند و اجازه انتشار آن را بدهند.

5. آیا اگر خانم سرور تابشیان یا دختر آقای نجفی بدون ارائه سند معتبر اتهامی را علیه خانم استاد مطرح کنند می‌توان آن اتهام را منتشر کرد؟ رسانه‌ای کردن اتهامی که سندی محکمه‌پسند آن را تأیید نمی‌کند و امکان راستی‌آزمایی آن وجود ندارد غیر حرفه‌ای است و ممکن است مصداق اشاعه کذب باشد.

6. آیا اگر کسی خود را دوست خانم استاد یا آقای نجفی معرفی کند و ده‌ها سند در اثبات دوستی‌اش ارائه کند می توان به صرف آن‌ها اتهام او را علیه دوستش منتشر کرد؟ خیر. سند دوستی، مستند تأیید کننده اتهام به دوست نیست. هر اتهامی را باید با دقت تمام و زیر نظر سردبیری راستی‌آزمایی کرد.

7. آیا ما روزنامه‌نگارها می‌توانیم به پوشش خبری رویداد قتل خانم استاد بپردازیم؟ نه تنها می‌توانیم که باید بپردازیم و اگر چنین نکنیم محل سرزنش و انتقاد است. این رویداد ارزش‌های خبری و لایه‌های تو در توی گوناگونی دارد و طبعا وظیفه ما خبردهی و آگاهی‌بخشی درباره وجوه گوناگون آن است.

8. در پوشش این رویداد نسبت میان خبر و تحلیل چیست؟ همان نسبت همیشگی: الف. تا حد ممکن تحلیل‌ ما باید متکی به خبر دقیق، غیرسوگیرانه، متوازن و منصفانه باشد. ب. نباید خبر را مبتنی و منطبق بر تحلیل‌‌مان تولید، دروازه‌بانی و منتشر کنیم. مهم: ما قاضی نیستیم، کارمان هم صدور حکم نیست.

9. آیا معنای غیرعلنی بودن تحقیقات همان رعایت حریم خصوصی متهم است؟ تحقیقات، غیر علنی می‌شود تا دقت رسیدگی تضمین شود. رعایت حریم خصوصی برای حفظ حقوق و اعتبار و آبروی متهم است. متهم نمی‌تواند با غیرعلنی بودن تحقیقات مخالفت کند، اما می‌تواند با رعایت حریم خصوصی خودش مخالف باشد.

10. اگر متهم، درگفته‌های علنی‌اش برابر رسانه‌ها حریم خصوصی دیگران - هر فردی را - نقض کند آیا ما مجاز به انتشار آن هستیم؟ خیر، اصول اخلاق حرفه‌ای اجازه نقض حریم خصوصی دیگران را به ما نمی‌دهد. ما برپایه اصول حرفه‌ای خود رفتار می‌کنیم، نه گفتار و کردار دیگران.