قصه‌های شهر قشنگ

اعتمادآنلاین| مهرآوه مسعودی - فیلمنامه‌هایی هستند که از مشاغل خاص و جذابیت‌های آنها برای قصه‌گویی بهره می‌برند. استفاده از چنین بستری زمانی بیش از پیش به مدد فیلمنامه‌نویس می‌آید که قرار باشد اثرش به صورت شبانه و روتین روی آنتن برود. «بدون شرح» یکی از این مجموعه‌ها و جزو اولین‌های آنهاست. سریالی که قصه‌هایش از فضای تحریریه نشریه‌ای به نام «شهر قشنگ» نقل می‌شود. مینو فرشچی، سروش صحت و دیگر نویسندگان مجموعه سال 81، درست زمانی که مطبوعات پس از طی کردن دوره‌ای ملتهب همچنان در اوج توجه بودند، آن را سوژه روایت خود قرار دادند. مختصات تازه فیلمنامه باعث شد بدون شرح، متمایز از سایر مجموعه‌های کمدی که تا آن زمان روی آنتن رفته بودند با جنس متفاوت طنزش، هم مورد توجه منتقدان تلویزیون قرار گیرد و هم نظر عموم مخاطبان را جلب کند. این توفیق با جلو رفتن قسمت‌های سریال سرعت بیشتری گرفت؛ گویی این مجموعه مسیر خود را برای نشستن در دل بیننده‌هایش یافته بود و با شتاب بیشتری از روزهای سردرگمی نخست سریال فاصله می‌گرفت و به سمت بهتر شدن حرکت می‌کرد.

بدون شرح در صدر

کارگردان بدون شرح که کارش را با تدوین‌گری و کارگردانی تلویزیونی مجموعه‌های کمدی موفقی چون ساعت خوش، جنگ 77، این چند نفر و زیر آسمان شهر آغاز کرده و کنار کارگردانان موفق این سریال‌ها تجربه به‌ دست آورده بود، اندوخته‌هایش را در این سریال به کار بست و حاصلش موفقیتی بود که می‌توان گفت پس از آن در دیگر آثار او تکرار نشد. آثاری چون بانکی‌ها، کمربندها را ببندیم و... که غالباً رونوشتی از بدون شرح بودند و به همین خاطر طعم تازه آن را برای مخاطبان نداشتند. از این رو پس از گذشت سال‌ها همچنان می‌توان بدون شرح را بهترین اثر در کارنامه او دانست.

دیجیتالم کجا بود!؟

بدون شرح در انتخاب بازیگران هم خلاقانه و متفاوت عمل کرد. جای‌گذاری فتحعلی اویسی، بازیگری با چهره عبوس و باابهت که بیشتر در نقش‌های منفی آثار کارگردانان بنام سینمای ایران توانایی‌هایش را نشان داده بود، در نقش کاووسی، نقش محوری یک کمدی هر شبی ریسک بزرگی بود که در نهایت به نفع مجموعه تمام شد و همچنین مسیر بازیگری اویسی را در میانسالی تغییر داد. او در این نقش آنچنان ظاهر شد که چه آن زمان و چه تا هنوز، تکیه‌کلام‌هایش میان مردم رواج دارد. طنز سیال در کلام و زبان بدنش او را به بازیگر متفاوت نقش‌های کمدی بدل کرده است. اویسی پس از این مجموعه در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی کمدی نه‌چندان خوب، ظاهر و به تکرار خود مشغول شد. تکراری که از جایی به بعد هر اندازه که خوب بود، اما رمق جذابیت حرکات و لحن خاص او در ایفای چنین نقش‌هایی را گرفت.

خوب بازیگریه، خوب

دیگر نقش محوری سریالْ فرید، سردبیر مجموعه، بود که نسبت فامیلی‌اش با مدیرمسئول و برخی دیگر از همکارانش برای او مشکلات و درگیری‌هایی را با چاشنی طنز رقم می‌زد. امیر جعفری نیز پیش از این در تئاتر و سینما خود را به اثبات رسانده بود، اما با نقش‌آفرینی در بدون شرح روی دیگر توانایی‌هایش را به نمایش گذاشت و نشان داد می‌توان از او به عنوان بازیگری برای همه ژانرها یاد کرد. فرید و تکیه‌کلام‌هایش هم مثل بسیاری از شخصیت‌های حاضر در شهر قشنگ به سرعت سر زبان‌ها افتاد. در کنار این بازیگران، محمود بصیری را هم می‌توان از دیگر پدیده‌های بدون شرح دانست. او بازیگری را پیش از انقلاب آغاز کرد و پس از آن کنار علی حاتمی و بازی در آثاری چون هزاردستان شناخته شد، اما در این سریال بیش از همیشه و در ابعاد وسیع‌تری به چشم مخاطبان قاب جادو آمد. همین شاهدها نشان می‌دهد که بدون شرح نزد بسیاری از بازیگرانش سکوی پرتابی برای دیده شدن بود.

خاطره‌انگیز و دیدنی

بدون شرح با مجموعه‌ای از این عوامل همچون حضور چهره‌های تازه در فضای کمدی، بهره بردن بجا از طنز کلامی، نمایش جنس متفاوتی از کمدی در تلویزیون و... توانست در دل مخاطبان بنشیند و پس از گذشت سال‌ها نیز در زمان بازپخشش همچنان بیننده داشته باشد. این مجموعه مدتی است در باکس پخش شبکه آی‌فیلم فارسی قرار گرفته و دیدن دوباره‌اش، به ویژه پس از مدت‌ها که از آنتن دور بوده است، می‌تواند برای مخاطبان سیما خاطره‌انگیز باشد و همچنان لبخند بر لب‌شان بیاورد.