رمز و راز ادغام حشد الشعبی در نیروهای مسلح عراق

اعتمادآنلاین| سید عماد حسینی- حشد الشعبی عراق، بر اساس دستورالعمل شماره 237 نهاد نخست‌وزیری عراق، به عنوان بخش جدایی‌ناپذیری از ساختار نیروهای مسلح عراق اعلام شد.

عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق به عنوان فرمانده کل قوای عراق، در بند 2 این دستورالعمل عنوان کرد: نیروهایی که تاکنون به حشد الشعبی شهرت داشتند از این پس بدون ذکر نام و القاب گروهی و سازمانی بر اساس چارت تشکیلات نظامی، به عنوان لشکر، تیپ، گردان و... نام‌گذاری می‌شوند. این عنوان شامل نیروی‌های حشد عشایری یا هر تشکیلات دیگری هم می‌شود که در قالب آن فعالیت دارند و تمامی افراد نیز رتبه‌های نظامی معمول نظامی را دریافت می‌کنند.

عبدالمهدی بار دیگر سه‌شنبه گذشته در جمع خبرنگاران تاکید کرد مساله، الحاق حشد الشعبی به ارتش یا پلیس نیست بلکه اکنون حشد الشعبی بخش لاینفکی از ساختار نظامی عراق محسوب می‌شود، زیرا قابل پذیرش نیست که یک ساختار مسلح خارج ازچارچوب دولت در کشور فعال باشد.

این تمام ماجرا نیست، بلکه می‌توان آن را صرفاً بخش بیرونی کوه یخی جنجال بزرگی دانست که این دستورالعمل در بین موافقان و مخالفان حشد الشعبی پدید آورده است.

این جنجال چنان بزرگ و گسترده بود که نخست‌وزیر عراق مجبور شد در گفت‌وگوی خود با رسانه‌های عراقی تاکید کند: حشد الشعبی یک واقعیت بالفعل است که نمی‌توان حتی به تضعیف یا نادیده گرفتن آن فکر کرد. هر کس که در چنین فکری باشد به این معنی است که دلسوزی‌ چندانی نسبت به امنیت عراق ندارد. حشد الشعبی باید در چارچوب سازمانی خود باقی بماند و در عین حال هیچ ساختار مسلحی خارج از چارچوب دولت به فعالیتی نپردازد.

به اعتقاد کارشناسان، در سایه کش‌وقوس‌های صورت‌گرفته در این‌باره، باید به سه واقعیت اعتراف کرد:

اول اینکه برخی از بی‌انضباطی‌ها در عملکرد این ساختارِ اصولاً مردمی به وجود آمد، مساله‌ای که باعث شد برخی از سودجویان نیز اقدامات منفی خود را تحت عنوان حشد الشعبی انجام دهند یا از این اقدامات برای تبلیغات سوء خود علیه آن استفاده کنند.

حقیقت دوم دستاوردهای بزرگ این ساختار است که به اعتراف دوست و دشمن نقش کلیدی‌ای در دور کردن تهدیدها علیه عراق و جلوگیری از تقسیم عراق و سلطه داعش بر آن داشته و دارد.

حقیقت سوم هم از نگاه کارشناسان عراقی این است که برای حفظ دستاوردهای بزرگ این ساختار از یک سو و جلوگیری از بی‌انضباطی‌ها و سوءاستفاده‌های انجام‌گرفته، راهی جز ورود آن با چارچوب ارتش و تبدیل شدن از نهادی شبه‌رسمی به یک نهاد کاملاً رسمی وجود ندارد.

با وجود این، نخست‌وزیر عراق خوب می‌داند که در سایه هواداری کورکورانه از حشد الشعبی در یک سو و مخالفت خصمانه با آن در سوی دیگر معادلات قدرت در عراق، او راه چندان آسانی برای تحقق این برنامه خود نخواهد داشت، راه دشواری که نخست‌وزیر سابق، حیدر عبادی، را به سوی خانه‌نشینی برد و اجازه تجدید نخست‌وزیری‌اش را نداد.

عبدالمهدی نیز به خوبی از مشکلی که اجرای این برنامه برای حیدر عبادی به وجود آورد آگاهی دارد و تلاش می کند به هر شکل ممکن، از تکرار همان اشتباهات اجتناب کند.

صرف انجام این اقدام کافی است تا به مجری آن از یک سو انگ همکاری با اهداف ایالات متحده زده شود و در سوی دیگر به تلاش برای هواداری از جریان مقاومت و کپی‌برداری از حزب‌الله لبنان در عراق متهم شود.

به اعتقاد برخی از کارشناسان امور عراق، ورود به چنین پروسه‌ای دامی است که نه تنها مخالفان بلکه حتی رقبای نخست‌وزیر هم انتظار آن را می‌کشند تا از این طریق حداکثر ضربات ممکن را به او وارد کنند.

شکی نیست که ساختاری که طبق دستورات مرجعیت، بدون هیچ چشم‌داشتی وارد صحنه جنگ شدند، در مقابل دیگر خواست‌های مرجعیت نیز فرمانبردار خواهند بود، اما آسیب دیدن شاخ و برگ‌های اضافی‌ای که سودجویان تلاش کرده‌اند به این ساختار اضافه کنند به طور حتم فریاد اعتراض آنها و حامیان داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی‌شان را در پی خواهد داشت.