رئیس فدراسیون زمان آغاز لیگ را نمی‌داند/ پای زنان در میان است؟/ فوتبال ایران قربانی خشونت و تبعیض است

اعتمادآنلاین| ‌ منیژه موذن- چهار ماه ابتدایی سال 98 برای فوتبال ایران پر از فراز و نشیب بود. تیم‌ها دستخوش تغییرات بسیار شدند و قوانین جدید برای جلوگیری از تکرار حوادث تلخ فصل قبل باید تصویب می‌شد. اما با آغاز مردادماه و نزدیک شدن به زمان شروع لیگ، از میان همه سوالات تنها یک سوال بزرگ پیش روی هواداران و باشگاه‌هاست: لیگ چه زمانی آغاز می‌شود؟

دلایل به تعویق افتادن برگزاری لیگ به ظاهر خشونت‌های موجود در ورزشگاه‌ها طی فصل گذشته است. حوادثی که نتایج تلخی به بار آورد و فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ را به فکر چاره‌اندیشی انداخت.

مهدی تاج پنجم مرداد ، در حاشیه کلاس‌های پیش‌فصل داوری فوتبال گفت: «ما بحث لیگ را داریم که خودم نمی‌دانم چه تاریخی شروع می‌شود، اما می‌دانم برای آغاز لیگ باید سه ویژگی وجود داشته باشد. از خبرنگاران می‌خواهم صحبت‌هایم را دقیق انعکاس بدهند، چرا که برخی رسانه‌ها وارونه و دروغ می‌نویسند. لیگ وقتی برگزار می‌شود که شرایط مناسب برای برگزاری مسابقه را داشته باشد که یکی از آنها داوری است. وقتی نتوانیم همه این شرایط را فراهم کنیم ضرورتی برای برگزاری لیگ نیست.»

رئیس فدراسیون فوتبال ایران ادامه داد: «اولین بحث این است که ورزشگاه‌ها حتماً دارای بلیت‌فروشی الکترونیکی باشند؛ یعنی هر کسی که داخل منزلش است بتواند بلیت تهیه کند. این کار خیلی سخت نیست. برخی رسانه‌ها عنوان می‌کنند که ما شرایط و مکانیسم آن را نداریم، در صورتی که در اتوبوسرانی هم صندلی اتوبوس را خودت انتخاب می‌کنی و سوار همان اتوبوسی می‌شوی که صندلی‌ات را انتخاب کرده‌ای. کسی هم جایت نمی‌نشیند. سینما هم همین‌طور است و این کار در کشورمان انجام می‌شود. بنابراین کار سختی نیست.»

او اضافه کرد: «مساله دوم دوربین‌های مداربسته داخل ورزشگاه است. ما نمی‌توانیم به همه تماشاگران بگوییم تماشاگرنما. حضور تماشاگران امتیاز است و باید از آنها بهترین پذیرایی را بکنیم. اگر یکی دو نفر عامل باشند، توسط دوربین‌ها باید شناسایی شوند و دستگاه‌ها به آنها تذکر بدهند. این باید الزام باشد.»

تاج گفت: «سومین شرط این است که صندلی‌ها شماره‌گذاری شود. کسی که در خانه‌اش بلیت می‌خرد باید صندلی‌اش شماره داشته باشد. این شرط آسانی است. باشگاهی که ورزشگاهش این شرایط را دارد، حتماً به سازمان لیگ اعلام کند تا لیگ را آغاز کنیم. برخی باشگاه‌ها زحمت کشیده و ورزشگاه‌ خود را آماده‌ کرده‌اند. هر باشگاهی که نتواند ورزشگاهش را آماده کند، باید در استان‌های همجوار و بدون تماشاگر بازی کند.»

نگرانی‌های فدراسیون فوتبال و تمهیداتی که برای آغاز لیگ اندیشیده کاملاً بجاست، اما مبحث دیگری که در گفته‌های تاج کاملاً مغفول مانده ماجرای اولتیماتوم فیفا به فدراسیون فوتبال ایران و خطر تعلیق فوتبال ایران در صورت ادامه ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌هاست؛ در حقیقت یکی از دلایل اصلی تعلیق لیگ و سردرگمی فدراسیون همین موضوع است.

مهر 97؛ ورود گزینشی زنان به ورزشگاه

جام‌جهانی فوتبال به پایان رسیده و تیم ملی در انتظار آغاز جام ملت‌های آسیا بود. تیم پرسپولیس موفق شده بود به فینال لیگ قهرمانان اروپا صعود کند و یکی از شرط‌های برگزاری بازی برگشت در ورزشگاه آزادی از طرف AFC، حضور زنان ایرانی در ورزشگاه بود. برای خبرنگاران ورزشی زن آی‌دی کارت صادر شد و مازیار ناظمی، مدیر کل مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ورزش، در صفحه شخصی‌اش ویدئوی بازدید وزیر ورزش از مراحل تجهیز ورزشگاه آزادی را منتشر کرد و خبر داد که جایگاهی برای حضور خانواده‌های ایرانی پیش‌بینی شده است.

و این‌گونه بود که زنان ایرانی موفق شدند به صورت گزینشی در مهم‌ترین بازی باشگاهی یک تیم ایرانی در دهه اخیر حضور پیدا کنند.

مهرماه سال 97 ایران برای آماده‌سازی جام ‌ملت‌های آسیا در بازی دوستانه به مصاف بولیوی می‌رفت. دو هفته قبل از این بازی تاج رئیس فدراسیون فوتبال و اینفانتینو رئیس فیفا با هم جلسه‌ای برگزار کردند و در آن جلسه رئیس فدراسیون فوتبال ایران از رئیس فیفا میزبانی جام‌جهانی فوتسال را تقاضا کرد، اما اینفانتینو تاکید داشت که باید برای حضور زنان در ورزشگاه‌های فوتبال تلاش بیشتری از سوی مسئولان ورزش و فوتبال در ایران صورت گیرد و ایشان از این طریق شانس میزبانی جام‌جهانی فوتسال را زنده نگه دارند.

به این ترتیب تعدادی از زنان ایرانی باز هم به صورت گزینشی اجازه حضور در ورزشگاه را پیدا کردند. این در حالی بود که تعدادی از همین زنان برای ورود به ورزشگاه پشت درهای بسته ماندند. آنها چون اسم‌شان در هیچ لیستی نبود و با هیچ مسئولی قرابت نداشتند، ورود به ورزشگاه آزادی همچنان برایشان ممنوع بود.

آبان 97؛ علی دایی باز هم با پرسپولیس وارد حاشیه شد

بازی بین دو تیم سایپا و پرسپولیس در ورزشگاه تختی و با حضور تماشاگران مرد با حاشیه و جنجال زیادی رو‌به‌رو بود. در دقایق پایانی بازی که در نهایت با تساوی یک-یک به پایان رسید تکل خشنی روی پای سید جلال حسینی صورت گرفت.

اعتراض کاپیتان پرسپولیس به داور تنش‌ها را زیاد کرد و بازیکنان دو تیم با یکدیگر درگیری لفظی پیدا کردند؛ این درگیری لفظی در راه خروج از زمین مسابقه ادامه داشت و نهایتاً در تونل ورزشگاه تختی و در تاریکی، برخوردهای زیادی بین طرفین صورت گرفت. علی دایی بعد از درگیری‌ها ادعا کرد رادوشوویچ، سنگربان کروات پرسپولیس، به او توهین کرده است. سرانجام با بررسی اتفاقاتی که عنوان شد، بازیکنان خاطی دو تیم از سوی کمیته انضباطی جریمه شدند.

اردیبهشت 98؛ نبرد خونین پرسپولیس و سپاهان

پرسپولیس و سپاهان در داغ‌ترین روزهای لیگ و در کورس قهرمانی به مصاف هم رفتند تا قهرمان لیگ هجدهم تا حدودی مشخص شود. هیجان و حساسیت بازی بالا بود، اما کسی تصور نمی‌کرد با حضور بی‌شمار هوادارانی که از اصفهان و شهرهای دیگر نیز به استادیوم آمده بودند، این بازی یکی از تلخ‌ترین بازی‌های تاریخ لیگ برتر قلمداد شود.

در جریان مسابقه، طرفداران دو تیم درگیری‌های متعددی با یکدیگر داشتند و حتی صندلی‌های ورزشگاه در جایگاه طرفداران سپاهان تخریب شد. حواشی این مسابقه بسیار زیاد بود و طرفداران حاضر روی سکوها به توهین و فحاشی به یکدیگر پرداختند.

پیمان صابریان، رئیس اورژانس تهران، درباره مصدومان این مسابقه فوتبال گفت: «قبل از شروع بازی تا پایان آن، در مجموع 245 مصدوم داشتیم که 44 نفر آنها منتقل شدند. یکی از آنها نیز دچار ایست قلبی شده بود که به بیمارستان انتقال یافت. بقیه مصدومان عمدتاً دچار شکستگی سر شدند، اما متاسفانه یک جوان 30ساله با وجود تلاش همکاران‌مان به دلیل اوردوز در استادیوم آزادی درگذشت.»

بعد از این بازی بود که هواداران و مسئولان و باشگاه‌ها خطر جدی خشونت در لیگ برتر را درک کردند. خطری که شاید با حضور هواداران زن کمتر می‌شد. هرچه باشد بازی پرسپولیس و کاشیما گواه روشنی بود بر این موضوع که حضور هواداران زن حتی در حساس‌ترین بازی قاره آسیا، یعنی فینال جام باشگاه‌ها، هرچند با تعداد اندک و به شکل گزینشی می‌تواند فضای ورزشگاه را تغییر دهد. البته این نتیجه‌گیری فدراسیون فوتبال و مخالفان حضور زنان در ورزشگاه‌ها نبود.

خرداد 98؛ باز هم ورود زنان ممنوع

تیم ملی ایران با مربی جدیدش ویلموتس به مصاف سوریه می‌رفت. این بازی فرصتی تازه برای زنان هوادار بود تا در مقابل ورزشگاه آزادی باز هم به این ممنوعیت اعتراض کنند. این حضور اما باز هم با برخورد همراه بود و دو تن از زنان پس از ضرب و شتم بازداشت شدند.

برخوردهای تازه موجب شد فیفا طی نامه‌ای به فدراسیون فوتبال ایران، به آنها فرصت دهد تا قبل از بازی‌های مقدماتی جام‌جهانی 2022 قطر امکان حضور زنان در تمام ورزشگاه‌های ایران را فراهم کنند.

12 خرداد، در ورزشگاه نقش جهان اصفهان، هنوز سوت آغاز بازی زده نشده بود که تصاویری از برخورد برخی هواداران سپاهان با پرسپولیسی‌ها منتشر شد؛ از بدن جوانی که رد خونین زنجیر روی آن بود تا چند هوادار که یک هوادار پرسپولیس را کتک می‌زدند. خشونت از سکوها به داخل زمین کشیده شد و سیاوش یزدانی مدافع جوانی که در دیدار برگشت لیگ و تساوی بدون گل 2 تیم هشدار داده بود پرسپولیسی‌ها به اصفهان نیایند و اگر بیایند خون‌شان پای خودشان است، در نیمه اول یک فحش جنسی به شجاع خلیل‌زاده داد و در نهایت موجب باز شدن دروازه تیم خودی شد تا بسیاری او را الهه «کارما»ی فوتبال ایران لقب دهند.

در همان خرداد گرم و ملتهب فوتبال ایران که رد خون بر سکوهای ورزشگاه‌ها گواه خشونت بود و اشک زنان بیرونِ در گواه تبعیض و حسرت، دیدار تیم‌های پرسپولیس و داماش گیلان به عنوان فینال جام حذفی فوتبال کشور با ناهماهنگی، بی‌نظمی و حواشی زیادی همراه شد و بعد از حدود 140 دقیقه تنش که تا مرز لغو این دیدار پیش رفت، در نهایت بازی حوالی نیمه‌شب برگزار شد تا نمایش کمدی تلخ لیگ هجدهم به پایان برسد.

مرداد 98؛ واکنش وزیر ورزش به موضوع ورود زنان به ورزشگاه‌ها

مسعود سلطانی‌فر در مصاحبه با روزنامه ایران ورزشی گفت: «در موضوع ورود زنان به ورزشگاه‌ها اگر اظهارنظرهای نسنجیده و دخالت‌های بی‌مورد آدم‌های مختلف نبود، و عوامل بیرونی تحریک نمی‌شدند، شاید ما این موضوع را زودتر سروسامان داده و حل کرده بودیم. در هر صورت این هم یک مطالبه‌ داخلی اجتماعی است. چون بالاخره در جامعه‌مان امروز اجازه داده‌ایم که خانم‌ها در همه عرصه‌ها وارد شوند و مشارکت کنند؛ عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و به هر حال از خیلی جهات در زمینه مشارکت بانوان جلوتر از کشورهای منطقه هستیم. در کنکور ما می‌بینیم که بیش از 60 درصد از شرکت‌کنندگان خانم هستند و فقط 40 درصد مرد هستند.»

وزیر ورزش ادامه داد: «خانم‌ها اجازه دارند به برنامه‌های هنری مثل سینما، کنسرت و پارک بروند و به نظر من فضای استادیوم‌های ما به لحاظ فرهنگی و اجتماعی تفاوتی ندارد با سینماها، کنسرت‌ها و پارک‌ها. شورای انقلاب فرهنگی در سال 1384 مصوبه‌ای داشته در زمینه حجاب و عفاف. در آنجا با ورود زنان به استادیوم‌ها مخالفت شده است. واقعیت این است که الان شاید در برخی دیدارها به خاطر اینکه رقابت‌های باشگاهی داریم و تماشاگرها در این رقابت‌ها به یکدیگر نسبت‌هایی می‌دهند، فضا مناسب حضور زنان نباشد، اما در دیدارهای ملی‌مان بر اساس تجربه‌ای که داشتیم چنین فضایی وجود ندارد و فضا کاملاً آرام است. طرفداران داخلی ایران را تشویق می‌کنند و اگر تعداد انگشت‌شماری از تیم مقابل هم به استادیوم‌های ما بیایند، کسی فحاشی نمی‌کند.»

او اضافه کرد: «بحث ما هم همین است. نیت‌مان این است که به خاطر الزامات بین‌المللی و به خاطر مطالباتی که وجود دارد و حقوقی که زنان ما دارند، این اتفاق رخ دهد. هم الزامات بین‌المللی را در نظر می‌گیریم و هم مطالبات اجتماعی و داخلی را و هم حق و حقوقی را که زنان دارند. همان‌طور که زنان حق دارند مثل آقایان به سینما، کنسرت، تئاتر و پارک بروند، حق دارند به استادیوم‌ها هم بیایند.»

با وجود تاکید وزیر ورزش بر بازی‌های ملی در متن نامه رئیس فیفا به فدراسیون فوتبال ایران، تفکیکی در مورد بازی‌های ملی و باشگاهی صورت نگرفته است.

بخشی از نامه مزبور از این قرار است: «اینفانتینو رئیس فیفا با ابراز تاسف از عدم امکان حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران با وجود اقدامات مثبتی که در ارتباط با این موضوع در زمان حضورش در تهران شاهد آن بوده و ناراحتی از برخورد سلبی با تماشاگران زنی که قصد ورود به ورزشگاه آزادی را در روز بازی دوستانه ایران و سوریه داشتند، به اطلاع فدراسیون فوتبال ایران رساند تا 24 تیرماه، زمان برگزاری مسابقات مقدماتی جام‌جهانی 2022، زمان دارند شرایط حضور زنان در همه ورزشگاه‌های ایران را فراهم کنند.»

تنها گذر زمان روشن خواهد کرد که آیا مسئولان فوتبال ایران می‌توانند خطر تعلیق را برطرف، و لیگی بدون خشونت و تبعیض برگزار کنند یا نه.