انتخابات یازدهمین دوره مجلس الکترونیکی برگزار می‌شود؟

اعتمادآنلاین| انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی اسفندماه برگزار می‌شود. در یک سال گذشته یکی از مسائل و مباحث مهم و اصلی مطرح‌شده از سوی کنشگران و بازیگران سیاسی، برگزاری انتخابات الکترونیکی بوده است. اما به رغم همه حرف و حدیث‌ها از ابتدای پیروزی انقلاب و در تمامی ادوار، هرگز انتخابات در ایران به صورت الکترونیکی و سراسری برگزار نشده است. حالا در فاصله چند ماه باقی مانده به برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، برگزاری انتخابات به شیوه الکترونیکی بحثی است که از سوی برخی بازیگران سیاسی کشور مطرح شده و این پرسش را دوباره در افکار عمومی ایجاد کرده که آیا این اتفاق مهم در این دوره از انتخابات مجلس عملیاتی خواهد شد یا خیر؟

به گزارش اعتمادآنلاین ، براساس قانون انتخابات، برگزاری الکترونیکی انتخابات مورد توجه قانون‌گذار واقع شده و طبق اصل 99 قانون اساسی، استفاده از روش‌های نوین مورد تاکید قانون‌گذار قرار گرفته است.

اما تامین هزینه، تهیه تجهیزات و اطمینان به امن بودن برگزاری انتخابات با این روش از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های موجود در میان دستگاه‌های ذی‌ربط به شمار می‌رود.

با وجود تاکید قانون، اما دولت‌های مستقر در جمهوری اسلامی با اعلام مشکلات و مسائلی همچون نداشتن بودجه و تجهیزات کافی از برگزاری انتخابات به شیوه الکترونیکی سر باز زده‌اند. این روند از تا به امروز ادامه داشته تا جایی که وزارت کشور در دولت دوم حسن روحانی نیز اعلام کرد تنها در صورت تامین بودجه لازم، از عهده برگزاری انتخابات به صورت تمام‌الکترونیکی برمی‌آید.

وزارت کشور همچنین با اشاره به نقش شورای نگهبان در برگزاری این انتخابات تاکید کرده که برای عملیاتی کردن این پروژه قانونی و ملی موافقت شورای نگهبان ضروری است.

عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، بارها اعلام کرده شورای نگهبان با کلیت برگزاری انتخابات الکترونیکی موافق است و در صورتی که وزارت کشور آمادگی داشته باشد، حرفی برای برگزاری آن ندارد.

دقت، سرعت و شفافیت از جمله مواردی است که کنشگران سیاسی با استناد به آنها بر برگزاری انتخابات‌ها الکترونیکی تاکید می‌کنند.

از طرف دیگر افرادی که مخالف اجرای انتخابات الکترونیکی به خصوص در انتخابات پیش‌ رو هستند، اگرچه سرعت کار را تایید می‌کنند، اما دقیقاً بر اهمیت دقت و شفافیت تاکید دارند و معتقدند برگزاری انتخابات به این روش و در حال حاضر دقت و شفافیت آرا را زیر سوال می‌برد.

مجریان اصلی برگزاری انتخابات عملیاتی شدن انتخابات الکترونیکی را یک فرایند مرحله به مرحله تفسیر کرده‌اند که با در نظر گرفتن همه جوانب و مسائل این پروژه باید در نهایت با رضایت شورای نگهبان به عنوان ناظر اصلی بر انتخابات اجرا شود.

آزمایش موفق وزارت کشور

با وجود اما و اگرهای برگزاری انتخابات الکترونیکی، وزارت کشور در انتخابات شوراهای شهر و روستای سال 96، در 139 شهر و 9644 شعبه، انتخابات را به صورت کاملاً الکترونیکی برگزار کرد و به گفته رحمانی‌‌فضلی از نتیجه این کار، رضایت کامل داشت. رضایت وزارت کشور از برگزاری پایلوت انتخابات الکترونیکی در 9644 شعبه اخذ رای در 139 شهر کشور مختص انتخابات شورای شهر و روستاها بود که به نظارت و دخالت شورای نگهبان نیازی نداشت، اما انتخابات مجلس باید با رضایت و همراهی ناظر اصلی آن، شورای نگهبان، برگزار شود.

رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس: شورای نگهبان باید سورس برنامه نرم‌افزار و سخت‌افزار را تایید کند

محمدجواد کولیوند، رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس، در این‌باره به اعتمادآنلاین گفت: اگر شورای نگهبان تایید کند، انتخابات مجلس یازدهم به صورت الکترونیکی برگزار خواهد شد. چهار سال است که وزارت کشور در حال ایجاد سازوکارهای برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی است و مخابرات فیبر نوری و مکان‌های اخذ رای را مجهز کرده است. رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس ادامه داد: منتها مشکل ما این است که شورای نگهبان باید سورس برنامه نرم‌افزار و سخت‌افزار برای برگزاری انتخابات را تایید کند. تایید سخت‌افزار و نرم‌افزار برگزاری انتخابات از سوی شورای نگهبان محتمل است، اما باید اطمینان حاصل کنند که در تجمیع آرا به مشکل نمی‌خورند .

کولیوند در مورد پیش‌بینی هزینه برگزاری انتخابات الکترونیکی گفت: ممکن است هزینه برگزاری انتخابات الکترونیکی در دور اول خیلی زیاد باشد، اما در سایر انتخابات هزینه ما فوق‌العاده کاهش می‌یابد. به دلیل اینکه دفعه اول باید تجهیزات بخریم، اما در انتخابات بعدی این تجهیزات را داریم. او همچنین اضافه کرد: هزینه خرید تجهیزات در دوره گذشته- انتخابات مجلس- حدود 80 تا 90 میلیارد تومان بود.

وزیر کشور: تلاش می‌کنیم انتخابات را در 140 حوزه تمام‌الکترونیکی برگزار کنیم

عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور، در همایش فرمانداران سراسر کشور درباره احتمال برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی گفت: «انتخابات الکترونیکی یک فرایند است و در هر زمینه که آمادگی ایجاد شود و با شورای نگهبان به توافق برسیم، انتخابات را الکترونیکی برگزار می‌کنیم. البته در تلاش هستیم با هماهنگی شورای نگهبان، انتخابات را در 140 حوزه تمام‌الکترونیکی برگزار کنیم.» وزیر کشور در ادامه عنوان کرد: مرتب درباره انتخابات با آیت‌الله جنتی، دبیر شورای نگهبان، دیدار دارم.

سخنگوی شورای نگهبان: بیشترین مساله‌ ما مربوط به امنیت آراست

عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، در یک برنامه تلویزیونی در پاسخ به این سوال که «برخی معتقدند الکترونیکی شدن انتخابات گره‌گشای خیلی از سختی‌هاست و می‌تواند در کم کردن تخلفات و خطاهای احتمالی موثر باشد»، گفت: به صورت مطلق با این گزاره موافق نیستم. موافق هستم که در برخی جاها سرعت را افزایش و برخی جاها اعتماد را بیشتر می‌کند ولی نه در همه مراحل. با وجود این، اعلام کردیم تا جایی که امکان‌پذیر است و اختیارات ما اجازه می‌دهد، تا جایی که امکانات خوب باشد و این اطمینان داده شود که رای مردم مخدوش نمی‌شود، ما این همراهی را خواهیم داشت که انتخابات الکترونیکی برگزار شود.

او ادامه داد: بیشترین مساله‌ ما مربوط به امنیت آراست. شورای نگهبان در حوزه انتخابات باید پاسدار حق‌الناس باشد و رای مردم همان‌طور که در صندوق افتاده شمارش شود. در بحث الکترونیکی گاهی مراحلی که در فرایند انتخابات دستی داریم، در اینجا قابلیت بازیابی ندارد. باید چنین امکانی وجود داشته باشد که بتوانیم رای را با کسی که رای داده منطبق کنیم. در دنیا هم به همین صورت است. اگرچه سرعت در انتخابات الکترونیکی پسندیده است، از آن طرف سرعت تقلب هم افزایش پیدا می‌کند. باید اطمینان حاصل شود که ما بتوانیم پاسداری از حق‌الناس داشته باشیم. ما هم هیچ حرفی نداریم و حتماً همراهی خواهیم کرد.

کدخدایی همچنین گفت: انتخابات الکترونیکی یعنی صندوق و برگه رای الکترونیکی باشد. انتخابات الکترونیکی مراحل مختلف دارد، احراز هویت یکی از آن مراحل است که مدت‌ها طول کشید و ما در این زمینه تجربه خوبی داشتیم و تلاش می‌شود الکترونیکی شود. شمارش و جمع‌بندی را نیز سعی داریم الکترونیکی کنیم. قسمت رای مردم هنوز محل بحث و بررسی است.

آیت‌الله محمد یزدی: فعلاً می‌توان به سیستم دستی اطمینان بیشتری کرد

آیت‌الله محمد یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان، با تاکید بر سرعت بالای برگزاری انتخابات الکترونیکی، گفت: با توجه به اینکه راه‌هایی برای دخالت در سیستم‌های ماشینی وجود دارد، نظر اعضای شورای نگهبان این است که فعلاً می‌توان به سیستم دستی اطمینان و اعتماد بیشتری داشت.

این عضو فقهای شورای نگهبان ادامه داد: اگر دستگاه‌های ماشینی با نظر متخصصان متعهد شورای نگهبان قابل اعتماد و راه‌های ورودی و دخالت در این سیستم‌های ماشینی صد درصد بسته شود، طبیعی است که انتخابات الکترونیکی بهتر از انتخابات دستی است، اما تا وقتی که اعتماد کامل متخصصان جلب نشود سیستم دستی قابل اعتماد‌تر است؛ هرچند نتایج دیرتر مشخص می‌شود، اما باز هم قابل اطمینان‌تر است.

او در تایید صحبت خود با اشاره به انتخابات سال 88 عنوان کرد: آن سال می‌خواستند در نتیجه انتخابات تشکیک ایجاد کنند، اما چون سیستم برگزاری انتخابات دستی بود نتوانستند این کار را انجام دهند.

رئیس مرکز توسعه دولت الکترونیکی، فناوری اطلاعات و آمار وزارت کشور: امکان تقلب به‌ هیچ عنوان وجود ندارد

امیر شجاعان، رئیس مرکز توسعه دولت الکترونیکی، فناوری اطلاعات و آمار وزارت کشور، در گفت‌وگو با «خبرآنلاین» با تاکید بر امن بودن روش اتخاذشده در برگزاری انتخابات الکترونیکی توسط وزارت کشور، گفت: به هیچ عنوان امکان تقلب وجود ندارد، از نظر ما موضوع کاملاً شفاف و مشخص است ، دوستان شورای نگهبان هم در طراحی‌ها حضور داشتند. البته من صحبتی نشنیدم که گفته شود امکان تقلب وجود دارد. عزیزان در شورای نگهبان تاکید داشتند که در بحث امنیت یکسری ابهامات دارند که با توجه به اینکه ما از آزمایشگاه‌های معتبر داخل کشور استفاده و برای تجهیزات‌مان گوهینامه اخذ کردیم، آمادگی داریم در آزمایشگاه مورد تایید شورای نگهبان تست‌های لازم را انجام دهیم. البته هم‌اکنون نیز در همین مسیر هستیم، امیدواریم بتوانیم عزیزان را درباره امن بودن تجهیزات متقاعد کنیم و اینکه هیچ مشکلی برای آرا به وجود نخواهد آمد.

انتخابات تا چه مرحله‌ای حتماً الکترونیکی خواهد بود؟

رئیس مرکز توسعه دولت الکترونیکی، فناوری اطلاعات و آمار وزارت کشور، همچنین گفته است از 25 فرایندی که در انتخابات داریم، 24 فرایند آن کاملاً الکترونیکی خواهد بود . به ویژه بخش احراز هویت که موضوع مهمی است و در این بخش هیچ مشکلی با شورای نگهبان نداریم و در این‌باره هماهنگ هستند.

سخنگوی وزارت کشور: در حال رایزنی برای استفاده از صندوق‌های الکترونیکی اخذ رای هستیم

سید سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور، نیز با تاکید بر اینکه انتخابات بر اساس اصلاحیه سال 95 و برای نخستین بار برگزار می‌شود، درباره برگزاری الکترونیکی انتخابات گفت: در وهله اول تاکید وزارت کشور استفاده از دستگاه‌های احراز هویت الکترونیکی در شعب است که مورد موافقت شورای نگهبان قرار گرفته، وهله دوم استفاده از صندوق‌های الکترونیکی اخذ راى است که در این‌باره در حال رایزنی با شورای نگهبان هستیم.

با وجود همه حرف و حدیث‌های مرتبط با برگزاری انتخابات الکترونیکی، نکته حائز اهمیت آن است که شورای نگهبان و وزارت کشور همچنان درباره سرنوشت برگزاری انتخابات الکترونیکی اعلام نظر رسمی نکرده‌اند و همه موضوعات لازم برای برگزاری به شیوه الکترونیکی را به رایزنی‌ها موکول کرده‌اند.

با توجه به مباحثی همچون بودجه انتخابات الکترونیکی و تامین امنیت نرم‌افزاری انتخابات و سکوت وزارت کشور و شورای نگهبان، این پرسش همچنان بین افکار عمومی و بازیگران سیاسی مطرح است که: آیا یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی به شیوه الکترونیکی برگزار خواهد شد یا مثل ادوار گذشته باز هم شاهد انتخابات دستی خواهیم بود؟