چرا تعداد ازدواج در ایران کاهش پیدا کرده است؟/ قرایی‌مقدم،جامعه‌شناس: با این شرایط جامعه، تبلیغات تلویزیونی جوانان را به ازدواج ترغیب نمی‌کند/ رجبی، روان‌درمانگر: جوانان حاشیه امنیتی برای ازدواج احساس نمی‌کنند

اعتمادآنلاین| ‌ روز 12 مرداد، در تقویم ایرانی، روز ازدواج نامگذاری شده است. هرساله در این تاریخ از یمن پیوند زناشویی در رسانه‌ها نوشته می‌شود و به ویژه صداوسیما برنامه‌های زیادی در این راستا تولید می‌کند. اما به دور از هر گونه سیاه‌نمایی، حقیقت آمارهای کشور نشان می‌دهد تعداد ازدواج در سال‌های اخیر کاهش یافته و اتفاق بدتر اینکه در نقطه مقابل، آمار طلاق بالا رفته است.

بر اساس آمار ازدواج و طلاق سال 96، تعداد ازدواج‌های ثبت‌شده نسبت به سال 1395، حدود هشت‌ درصد کاهش پیدا کرده، در حالی که تعداد طلاق‌ها به حدود 175‌هزار مورد رسیده که بیشترین آمار ثبت‌شده در تاریخ ایران است.

در سال 96 به ازای هر هزار نفر جمعیت 2 طلاق در کشور به ثبت رسیده که استان تهران در این آمار، در ازای هر هزار نفر سه طلاق داشته و سیستان و بلوچستان با کمتر از یک طلاق به ازای هر هزار نفر پایین‌ترین رتبه را داراست.

در مجموع مقایسه آمار سال 92 تا 96 نشان می‌دهد در کل کشور تعداد ازدواج‌های رخ‌داده در مقابل هر یک طلاق از پنج به سه کاهش یافته است.

اما این آمار تنها محدود به همان سال‌ها نبوده است. برکاتی، رئیس اداره سلامت و جمعیت وزارت بهداشت، بهار امسال صریحاً اعلام کرد آمار ازدواج از آغاز دهه 90، یعنی طی هشت سال گذشته، کاهش داشته است.

10 سال پیش حدود هزار عقد دائم در کشور ثبت شد که به طور میانگین سالانه حدود 6 تا هفت درصد از آمار کم شده تا اینکه حدود 2 سال پیش تعداد عقدهای دائم به 660 هزار مورد رسیده است. همچنین در یک دوره هشت‌ساله، از سال 89 تا 2 سال پیش، آمار ازدواج دائم در کشور حدود 30 درصد کاهش پیدا کرده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد تمایل به ازدواج به طور کلی در جوانان ایرانی به شدت پایین آمده است. 10 سال پیش، 13 میلیون نفر از جوانان در شرایط سنی ازدواج قرار داشتند و ازدواج نکرده بودند و این رقم در 2 سال گذشته به بیش از 11 میلیون جوان رسیده است.

همچین طی سال‌های اخیر سن ازدواج جوانان هم بالا رفته است. پژوهش‌های صورت‌گرفته در سال 95 حاکی از آن است که میانگین سن مناسب ازدواج در بین دختران 24 سال و در بین پسران 27.5 سال بوده است. موضوعی که به تناوب خود، باعث کاهش نرخ موالید هم شده است و تمام این عوامل در کنار هم، علاوه بر کاهش جمعیت ایران، باعث افزایش میانگین سنی کشور هم می‌شود.

قرایی، جامعه‌شناس: تبلیغات تلویزیونی جوانان را به ازدواج ترغیب نمی‌کند

امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس، در گفت‌و‌گو با اعتمادآنلاین، به دلایل کاهش آمار ازدواج پرداخته است. او با اشاره به کاهش توان اقتصادی مردم گفت: «وضعیت اقتصادی جامعه به شکلی نیست که جوانان را به ازدواج متمایل کند. هر چقدر هم در این‌باره تبلیغات کنند و از فواید ازدواج بگویند تاثیری نخواهد داشت. وقتی جوان کار ثابت ندارد، از پس هزینه‌های جشن ازدواج برنمی‌آید، توان اجاره یک خانه حداقلی را ندارد و در امرار معاش یومیه خود مانده است، چطور می‌توانیم از آنها بخواهیم ازدواج کنند؟»

قرایی‌مقدم اگرچه به افزایش توقعات جوانان معتقد است، اما این موضوع را عامل اصلی نمی‌داند: «البته این روزها جوانان متوقع‌تر از گذشته هستند، اما به همان نسبت توانایی‌های بیشتری هم دارند. دختر امروز که درس خوانده، شغلی دارد و دستش در جیب خودش است قطعاً توقع بالاتری از دختران قدیمی دارد که تا 18 سالگی فقط رنگ خانه را دیده بودند. قبول دارم که توقعات بیشتر شده، اما این عامل اصلی نیست؛ علت اصلی نداشتن حاشیه امنیت در زندگی اجتماعی و اقتصادی است.»

رجبی، روان‌درمانگر: جوانان نگران آینده ازدواج‌شان هستند

مهدی رجبی، روان‌درمانگر و مشاور ازدواج، در همین راستا به اعتمادآنلاین گفت: «یکی از مسائلی که باعث شده زوج‌های امروزی دیر تصمیم به ازدواج بگیرند، عدم اطمینان به آینده است. خیلی از افرادی که برای مشاوره پیش من می‌آیند می‌گویند که ما الان خوبیم و همدیگر را دوست داریم، اما نمی‌دانیم در این شرایط جامعه و با وجود مشکلات فراوان چه اتفاقی برایمان می‌افتد.»

رجبی با اشاره به نقش والدین ادامه داد: «گاهی خانواده‌ها تلاش می‌کنند این روند را تسریع ببخشند، اما بیشتر باعث افزایش تنش و استرس جوانان‌شان می‌شوند. اگر پسر یا دختری در خانه داریم که از نظر ما سن ازدواجش گذشته، نباید به او فشار وارد کنیم چون قطعاً خودش این فشار را از جامعه تحمل می‌کند. این تنش‌ها بیشتر باعث می‌شود جوانان به سمت انتخا‌ب‌های اشتباه بروند. کمی هم باید به آنها حق داد و تلاش کرد تا مسیرشان تسهیل شود. البته خود جوانان هم باید در این راه همکاری کنند.»

کاهش ازدواج نتیجه بحران اقتصادی است؟

به گفته کارشناسان، نسبت ازدواج به طلاق بسیار مهم است. در برخی جوامع طلاق زیاد است اما ازدواج هم زیاد است؛ مثلاً در فرانسه و روسیه حدود 40 درصد آمار طلاق وجود دارد، اما آمار ازدواج هم بالاست. ولی در ایران در حالی آمار طلاق افزایش پیدا می‌کند که آمار ازدواج کاهش یافته است؛ یعنی هم افرادی که تاکنون ازدواج نکرده‌اند و هم افرادی که طلاق گرفته‌اند نتوانسته‌اند ازدواج کنند. نتیجه، نسبت بالای طلاق به ازدواج، آشفتگی در عرضه و تقاضای رابطه جنسی و رابطه عاطفی است.

باز هم به تایید کارشناسان، همین موضوع به تنهایی در سال‌های اخیر به عامل افزایش فساد در جامعه ایرانی تبدیل شده است. موضوعی که تا حد زیادی از مشکلات اقتصادی نشأت می‌گیرد، اما بازتابش در آسیب‌های اجتماعیِ جامعه نمود می‌یابد.