مردم نمی‌توانند صورت‌های مالی بنگاه‌های اقتصادی را تفسیر کنند/ انتشار صورت‌های مالی، به تنهایی نمی‌تواند جلوی فساد را بگیرد

اعتمادآنلاین| ‌ فرشته بهروزی‌نیک- اقتصاد ایران نیازمند شفافیت است؛ این نکته‌ای است که بسیاری از آگاهان اقتصادی بر سر آن اتفاق نظر دارند، اما منظور از ایجاد شفافیت چیست و چه تاثیری بر عملکرد بخش‌های مختلف اقتصاد کشور می‌گذارد؟ همین چند روز پیش بود که فرید موسوی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، گفت: «بدنه اجتماعی کشور را به دلیل نبود شفافیت‌های اقتصادی از دست داده‌ایم.» این اظهارنظر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ناظر بر اخباری است که طی یک سال گذشته تاکنون درباره فسادهای اقتصادی منتشر شده و نگرانی‌های بسیاری در جامعه ایجاد کرده است. به باور بسیاری از کارشناسان، بی‌‌اعتمادی، مهم‌ترین آفتی است که عدم شفافیت بسیاری از نهادها و بنگاه‌ها به جان اقتصاد ایران انداخته است. مصداق‌ها در این‌باره کم نیست؛ طی یک سال گذشته تاکنون، اخباری از اختلاس در پتروشیمی تا هزینه کردن ارز دولتی برای مصارف غیرضروری، ضرورت ایجاد شفافیت اقتصادی را بیش از گذشته برای مسئولان اقتصادی نمایان کرده است. حالا گفته می‌شود سود، زیان و درآمد نهادهای اقتصادی باید به گونه‌ای منطقی در دسترس عموم قرار گیرد تا تخلف، برای سودجویان هزینه داشته باشد.

این در حالی است که به عقیده کامران ندری، عضو پژوهشکده پولی و بانکی کشور، این اقدام برای پیشگیری از فساد اقتصادی بسیار ساده‌انگارانه است. او در گفت‌و‌گو با اعتمادآنلاین گفت: «سال‌هاست استانداردهای سازمان حسابرسی کل کشور به‌روز نشده و ابلاغیه بانک مرکزی نیز با تقابل بانک‌ها و همچنین سازمان حسابرسی روبه‌رو شده است.»

مشروح گفت‌و‌گوی اعتمادآنلاین با کامران ندری را در ادامه می‌خوانید:

مردم نمی‌توانند صورت های مالی بنگاه های اقتصادی را تفسیر کنند

*به نظر می‌رسد تلاش برای شفاف‌سازی فعالیت‌های اقتصادی به مرحله جدی‌تری رسیده است. اینکه بانک‌ها و بنگاه‌های اقتصادی موظف شوند صورت‌های مالی خود را در دسترس عموم قرار دهند، آیا می‌تواند گامی در جهت شفاف‌سازی اقتصادی تلقی شود؟

شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس طبق قانون باید صورت‌های مالی خود را در فواصل معین منتشر کنند. برای تهیه این صورت‌‌های مالی باید به استانداردهای آن عمل شود، در غیر این صورت سازمان بورس اوراق بهادار با آنها برخورد خواهد کرد. بانک‌ها نیز چه در بورس پذیرفته شده باشند چه نه، به طور خاص طبق مقررات بانک مرکزی باید صورت‌های مالی خود را منتشر کنند. ولی اینکه این صورت‌ها در اختیار عموم مردم قرار گیرد یا خیر، بحث دیگری است.

*به نظر شما در دسترس قرار دادن این صورت‌های مالی ضرورتی دارد؟

اگر منظور شما دسترسی برای سپرده‌گذاران است، آنها عمدتاً کاری به صورت‌های مالی بانک‌ها ندارند. البته آگاهی از سود و زیان می‌تواند بر تصمیم مردم به سرمایه‌گذاری در بانک‌ها و اینکه کدام بانک را برای سپرده‌گذاری انتخاب کنند، تاثیر بگذارد. البته لازم به توضیح است که این روند از طریق رتبه‌بندی بانک‌ها انجام خواهد شد. مردم نمی‌توانند صورت مالی را تعبیر و تفسیر کنند. فقط کارشناسان می‌توانند این صورت‌های مالی را تفسیر کنند و تحلیل‌های درستی به رسانه‌ها ارائه دهند. گرچه دسترسی به اطلاعات بانک‌های بورسی، بدون مانع است.

انتشار صورت‌های مالی، به تنهایی نمی‌تواند جلوی فساد را بگیرد

*این نگرانی وجود دارد که صورت‌های مالی‌ برخی بانک‌ها یا شرکت‌ها چندان واقعی نباشد. در این‌باره چه نظری دارید؟

یک بحث مهم این است که آیا صورت‌های مالی ارائه‌شده از استانداردهای لازم برخوردار است یا خیر. اگر صورت‌های مالی بانک‌ها با استاندارد حسابرسی نشود، غیرواقعی خواهد بود. به همین خاطر است که تاکید می‌کنم شفافیت به مفهوم انتشار صورت‌های مالی، به تنهایی نمی‌تواند جلوی فساد را بگیرد. فساد اقتصادی باید از راه‌های دیگری کشف و گلوگاه‌ها بسته شود. البته به طور قطع اگر استانداردهای حسابرسی باعث شود صورت‌های مالی ارتقا پیدا کنند، می‌توان اقتصاد سالم‌تری داشت.

*یعنی در حال حاضر حسابرسی شرکت‌ها استاندارد نیست؟

چندین سال است بانک مرکزی استانداردهای ارائه گزارش صورت‌های‌ مالی را به بانک‌ها ابلاغ کرده، اما در رابطه با اجرا، سازمان حسابرسی و بانک‌ها مقاومت می‌کنند. بخشی از این مقاومت مربوط به تعصبات فرقه‌ای و بخشی است؛ مثلاً سازمان حسابرسی می‌گوید من مسئول تدوین استانداردهای حسابرسی هستم، بانک مرکزی چرا دخالت می‌کند؟! از سوی دیگر بانک مرکزی می‌گوید شما سال‌هاست استانداردهای حسابرسی خود را به‌روز نکرده‌اید پس صورت‌های مالی‌تان از نظر ما قابل قبول نیست. و این داستان ادامه دارد.