آیا تسلیحات شیمیایی کره‌شمالی تهدیدی واقعی است؟

اعتمادآنلاین| پایگاه تحلیلی نشنال اینترست، در گزارشی به ارائه اسناد و شواهد در خصوص تسلیحات شیمیایی کره‌شمالی پرداخته است:

«طی کنفرانس مطبوعاتی هفدهم مارس که در سئول برگزار شد، رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه وقت آمریکا، تصریح کرد که «صبر استراتژیک» واشنگتن درخصوص کره شمالی، پس از یک سری اقدامات تحریک‌آمیز به سر رسیده است و احتمال نوعی مداخله نظامی علیه پیونگ‌یانگ، وجود دارد.

قتل کیم جونگ ‌نام، برادر ناتنی رهبر کره‌شمالی در فرودگاه کوالالامپور مالزی که توسط عامل اعصاب (وی‌ایکس) صورت گرفت، بر گمانه‌ها درخصوص سودمندی استراتژی آمریکا مبنی بر حمله هوایی به تاسیسات متعدد نظامی این کشور پنهان‌کار، افزوده است.

برای جنگنده‌های آمریکایی، هدف قرار دادن پایگاه‌های سواحل شمال شرقی کره شمالی کار سختی نیست؛ پایگاه‌هایی که مکان پرتاب‌های آزمایشی و تحریک‌آمیز موشک‌های اخیر بوده‌اند. هم‌چنین انهدام بخشی از تاسیسات شناخته شده کره شمالی در یانگ‌بیون که در شمال پیونگ‌یانگ قرار دارد و یا سایت آزمایشاتی پونگی-ری در شمال شرقی این کشور نیز توسط آمریکا می‌تواند انجام گیرد.

برخلاف رآکتورهای هسته‌ای و زمین‌های آزمایش موشکی که می‌توانند به راحتی مورد شناسایی ماهواره قرار گیرند، گفته می‌شود که تاسیسات سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیکی کره شمالی در زیر زمین قرار دارند. استفاده از عامل اعصاب «وی‌ایکس» در یک ترور فراملی، هشداری هراس‌انگیز مبنی بر تمایل کره شمالی برای به کارگیری تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی در یک سناریوی درگیری است.

چگونگی انتقال عامل اعصاب به مالزی، کماکان ناواضح است. برخی تحلیل‌گران گمانه می‌زنند که این انتقال میتوانسته از طریق یک بسته دیپلماتیک به مالزی رسیده باشد که در رویه گمرکی، مورد بررسی قرار نمی‌گیرد؛ احتمال حضور داشتن دیپلمات‌های کره شمالی ساکن کوالالامپور در این طرح، به اعتبار گمانه‌زنی مذکور وارد است.

آنچه که در دست است، این است که کره شمالی برای سال‌ها در کارخانجات کانگیه، که در استان شمالی «چاگانگ» نزدیک مرز چین واقع است و نیز در ساکچو، واقع در استان «پیونگان شمالی»، به تولید تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی پرداخته است. هر دو تاسیسات مذکور، به نظر فعالیت زیر زمینی دارند.

در گذشته، برخی تسلیحات شیمیایی، مورد آزمایش میدانی در جزایر دریای زرد قرار گرفته‌اند؛ این جزایر در نزدیکی سواحل شمال غربی کره شمالی قرار دارند. ارتباط این جزایر با ساحل، از طریق میان‌گذرهاست اما هیچ بنایی در آن‌ها دیده نمی‌شود؛ به نظر تاسیسات، زیر سطح زمین مخفی هستند.

آغاز تحقیقات سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیکی کره شمالی، در سال 1954 و زمانی بود که پیونگ‌یانگ، پس از گیرودار جنگ کره، هیئت رئیسه‌ای موسوم به اداره مرکزی جهت توسعه قوای دفاعی علیه تسلیحات شیمیایی و نیز ارائه مفاد نظری، جهت استقرار نیروهای مسلط به جنگ‌افزارهای شیمیایی تاسیس کرد.

هر پایگاه هوایی در کره شمالی، حاوی ابزار زدایش آلاینده‌ها و سیستم‌های ردیابی مشتق از طرح‌های چینی و شوروی بوده است و قسمتی از این سیستم‌ها نیز تامین این دو کشور مذکور است. در سال 1961، کیم ایل-سونگ، رهبر وقت کره شمالی و پدربزرگ کیم جونگ اون، «بیانیه شیمیایی‌سازی» را مطرح کرد که خواستار تلاش وسیع‌تر برای توسعه تاسیساتی بود که قابلیت تولید تسلیحات شیمیایی را داشته باشند.

آن اظهاریه، ظاهرا هنوز در حال اجرا است؛ مواد شیمیایی با کاربردهای دوگانه نظیر فسفات، آمونیوم، فلوراید، کلراید و گوگرد، اخیرا توسط کره شمالی از خارج وارد شده است. مواد مذکور، به آسانی در کشورهای مختلف می‌تواند به دست آید و استفاده غیر نظامی مشروع دارد؛ با این حال خرید کره شمالی، به عقیده تحلیل‌گران، جهت تغذیه کارخانجات تسلیحات شیمیایی است.

در همین راستا به نظر می‌آید که این کشور، ذخیره قابل توجهی از انواع عوامل جنگ‌افزارهای بیولوژیکی و شیمیایی در اختیار داشته باشد که تمام آن‌ در تاسیسات زیرزمینی تولید شده و در «مارام گدونگ» نزدیک پیونگ‌یانگ، و «انبیون» در مرز جنوبی استان کانگوون ذخیره شده است. هر دوی این تاسیسات، تونل‌هایی تودرتو که درون کوه‌ها حفاری شده است، دارند که اجازه ردیابی شدن از هوا را نمی‌دهد.

اطلاعات زیادی از منشا مواد خامی که در کارخانجات تسلیحات بیولوژیکی کره شمالی مورد استفاده است، در دست نیست. آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا، در گزارشی غیر محرمانه که سال 2007 منتشر شد، اظهار داشت که منابع کره شمالی، شامل یک زیرساخت بیوتکنولوژی است که توانایی تولید انواع عوامل جنگ‌افزارهای بیولوژیکی را دارد؛ آژانس اطلاعات دفاعی معتقد است که کره شمالی، ذخیره دیرینه‌ای از تسلیحات شیمیایی شامل عوامل اعصاب، تاول، خون و خفگی دارد.

عامل اعصاب وی‌ایکس یا «عامل سمی ایکس»، مایعی بی طعم و بی‌بو است که ابتدا در دهه 1950 و در بریتانیا توسعه یافت. آمریکا در سال 1961 شروع به تولید آن در انبار شیمیایی نیوپورت در ایالت ایندیانا کرد. سازمان ملل، وی‌ایکس را در شمار سلاح‌های کشتار جمعی طبقه‌بندی کرده است.

استفاده از این ماده شیمیایی، در کنوانسیون‌های بین‌المللی مورد ممنوعیت قرار گرفته است و کاربرد دیگری جز در جنگ‌افزارهای شیمیایی ندارد. آمریکا، برنامه تسلیحات شیمیایی‌اش را در سال 1969 لغو کرد و اقدام به نابودی انبارهایش -ابتدا در آب‌سنگ جانستون واقع در اقیانوس آرام جنوبی و سپس در خاک آمریکا- کرد؛ آخرین انبار شیمیایی‌اش نیز در دسامبر 2008 نابود شد.

تاریخ آغاز تولید وی‌ایکس در کره شمالی، نامشخص است؛ با این حال به نظر می‌آید که این اقدام در دهه 1960 به وقوع پیوست؛ این همان زمانی است که این کشور، اقدام به تولید دیگر عوامل اعصاب نظیر سارین، سومان و تابون کرد. در باور خیلی‌ها، وی‌ایکس مرگ‌بارترین عامل اعصاب است که تنها یک قطره از آن می‌تواند منجر به کشته شدن یک فرد شود.

پس از حمله کوالالامپور، ریموند زیلینسکاس، کارشناس امور منع گسترش تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی در موسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری کالیفرنیا، اظهار کرده که بخار ماده وی‌ایکس، می‌تواند مسبب مرگ حمله‌کنندگان باشد حتی اگر دستکش به دست بوده باشند.

او اعلام کرد عامل وی‌ایکسی که جهت کشتن کیم جونگ نام استفاده شده بود، از دو جزء غیر کشنده ایجاد شده بود که هنگام ترکیب شدن، روی صورت قربانی منجر به ایجاد وی‌ایکس شده بود. تصاویر دوربین‌های فرودگاه، نشان‌دهنده تصویر دو زن جوان است که ظاهرا در حال لمس صورت کیم جونگ نام بودند؛ با این حال، تصاویر به قدری مبهم‌اند که نمی‌توان فهمید آن‌ها دقیقا در حال چه کاری بودند.»

منبع: ایسنا