اما و اگرهای وزیر معرفی شده آموزش و پرورش

اعتمادآنلاین| ‌ دو ماه و 22 روز است که وزارت آموزش و پرورش، عریض و طویل ترین وزارتخانه کشور و تنها متولی تعلیم و تربیت بیش از 14 میلیون دانش آموز - در شرایط پر فراز و نشیبی به سر می برد. 4 شهریور بعد از دو ماه و 20 روز از استعفای بدون توضیح وزیر سابق آموزش و پرورش و بعد از گذشت 2 ماه و 17 روز از تعیین سرپرست برای آموزش و پرورش، با معرفی محسن حاجی میرزایی به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش ‌و پرورش به مجلس شورای اسلامی، چالش جدی تری در این حوزه رقم خورد که به نظر می رسد در هر دو صورت رای آوردن و نیاوردن گزینه وزارت آموزش و پرورش چالش های این وزارتخانه ادامه داشته باشد.

مروری بر دو ماه و 22 روز گذشته

روز 16 خرداد بود که ابتدا اخبار ضد و نقیضی از استعفای سید محمد بطحایی وزیر وقت آموزش و پرورش به گوش می رسید. استعفایی که خیلی زود وزارتخانه آن را تکذیب و بلافاصله از طرف دولت تایید شد. نحوه اطلاع رسانی و ناگهانی بودن این استعفا این گمانه که مشکلاتی میان رئیس جمهور یا معاونان وی و وزیر آموزش و پرورش وجود داشته را قوت بخشید خصوصا آنکه میزان معوقات فرهنگیان و عدم همکاری دولت در پرداخت این معوقات در آن زمان صدر اخبار این حوزه بود. در آن روزها علت استعفای بطحایی ثبت نام در انتخابات مجلس شورای اسلامی ذکر شد، موضوعی که همان زمان هم بعید به نظر می رسید و با عدم ثبت نام بطحایی در این انتخابات مهر تاییدی بر گمانه های دیگر زده شد؛ گمانه هایی که تا امروز هم درباره آن سخنی به میان نیامده و در این باره هم دولت و هم وزیر مستعفی ترجیح را بر سکوت و نگشودن پرونده اختلافات قرار داده اند.

در نهایت و در حالیکه از همان زمان گمانه های زیادی برای سرپرستی آموزش و پرورش که بعدها بتوان سکان وزارت را به عهده بگیرد، مطرح بود، در نهایت و در حالیکه مجتبی زینی وند رئیس مدارس غیردولتی جدی ترین گمانه سرپرستی این وزارتخانه بود، در دقایق آخرسید جواد حسینی به عنوان سرپرست آموزش و پرورش در تاریخ 19 خردادماه معرفی شد.

سید جواد حسینی دکترای جامعه شناسی دارد و آخرین سمت وی معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی و قائم مقام استاندار خراسان رضوی (95-97) بود. وی در رزومه خود مدیر کلی آمورش و پرورش استان خراسان رضوی (92-95) و عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان مشهد را داشت، با این‌ همه مخالفان او در میان کارشناسان و صاحبنظران آموزش و پرورش، کم نبودند و بیشتر او را فردی سیاسی می دانستند تا فرهنگی. در عین حال که در میان جریان های سیاسی نیز مخالفان جدی داشت و همچنین بسیاری او را بنا به عملکردش مناسب وزارت آموزش و پرورش نمی دانستند، اما در این دو ماه سرپرستی به نظر می رسید او دارد به گونه ای فعالیت می کند که گزینه معرفی وزارت آموزش و پرورش به مجلس است. حتی این روزها یکی از چالش های جدی گزینه وزارت آموزش و پرورش از دید صاحبنظران این حوزه طوماری از وعده هایی است که در این دو ماه سرپرست آموزش و پرورش به جامعه فرهنگیان و کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت داده است.

در این مدت سرپرست آموزش و پرورش عزل و نصب هایی را صورت داد، وعده‌های مختلفی از جمله جمع آوری مدارس خشتی و گلی تا اول مهر ماه، جمع آوری بخاری های نفتی از مدارس تا اول مهر ماه، اجرایی کردن سند تحول بنیادین، زنگ زدن به هر مدرسه و شنیدن مشکلات آنها در هر روز، اجرای نظام رتبه بندی فرهنگیان، حل مشکلات معیشتی فرهنگیان و... را بیان کرد. این در حالی است که درباره اینکه آیا گزینه وزارت خواهد بود یا نه گفته بود: اجازه بدهید وزیر بشوم و بعد این سئوالها را پاسخ می دهم. نمی خواهم تاثیری در این فرایند داشته باشد. من شوقی برای وزیر آموزش و پرورش شدن ندارم اما اگر این اتفاق رخ بدهد افتخار بزرگی برای من است و تمام تلاش خود را برای تعلیم و تربیت بچه ها خواهیم کرد. برای سرپرستی آموزش و پرورش نیز به دنبال من آمدند. با بنده تماس گرفتند که چنین وضعیتی پیش آمده و قبول مسئولیت کن و من هم با افتخار قبول کردم. اگر خیر بر این باشد که رئیس جمهور محترم تشخیص بدهد در این مسیر ادامه دهم با افتخار این کار را می کنم در غیر این صورت هم اگر هر برادر دیگری باشند نیز با تمام وجود از ایشان حمایت خواهم کرد.

ظاهرا رئیس جمهور تشخیص داد گزینه دیگری را برای وزارت آموزش و پرورش معرفی کند و حسینی نیز روز گذشته در نامه ای پیام قدردانی از همه ذی نفعان آموزش و پرورش را رسانه ای کرد و از گزینه پیشنهادی رئیس جمهور حمایت کرد. اما گزینه ای که رئیس جمهور برای وزارت آموزش و پرورش معرفی کرد کلید سوال هایی را در اذهان مخاطبان این حوزه زده است.

آغاز دوره ای جدید در آموزش و پرورش

معرفی گزینه ای که کمترین ورود و آشنایی را به مسائل آموزش و پرورش دارد و از زمان آغاز به کار دولت تدبیر و امید تنها به عنوان دبیر هیئت دولت مشغول به کار بوده و تنها در بازه زمانی 1378 تا 1381 به مدت 3 سال در آموزش و پرورش سابقه حضور آنهم در پست هایی چون قائم‌مقامی سازمان نهضت سوادآموزی و مشاور وزیر آموزش‌وپرورش دارد، انتقادهای بسیاری را به همراه داشته است. این سوال که آیا گزینه وزارت آموزش و پرورش باید از بدنه فرهنگیان باشد یا نه؟ این سوال که وزیر آموزش و پرورش باید دارای چه ویژگی هایی باشد که بتواند از ابنوه چالش های این حوزه بیرون بیاید؟ تنها دو سوال کلیدی است که این روزها میان فرهنگیان دهان به دهان می چرخد و در نهایت این پرسش را مطرح می کند که میزان اثر گذاری یک وزیر در وزارتخانه آموزش و پرورش بر آینده نظام تعلیم و تربیت کشور واقعا چه میزان اثر گذار است؟

وزارت آموزش و پرورش ذی نفعان متنوع و بسیاری دارد، وزارتخانه ای است با ماموریت حاکمیتی که وظیفه تعلیم و تربیت نسل آینده را به عهده دارد که هر نوع انحراف در این مسیر خسران بسیاری به همراه دارد. با مشکلات عدیده ای در حوزه معیشت فرهنگیان، تعلیم و تربیت فرهنگیان و همچنین مشکلات زیرساختی رو به روست و حاجی میرزایی طی 10 سال گذشته اظهار نظری جدی درباره مشکلات آموزش و پرورش و راهبردهای آن نداشته است؛مگر طی دو روز گذشته.

آنچه بیش از همه در انتخاب گزینه وزارت آموزش و پرورش بیش از همه پر رنگ است این نکته است که وی از محدودیت های مالی و همچنین مهمترین قصد دولت در حوزه آموزش و پرورش که رفتن به سمت خصوصی سازی است (که در لایحه بودجه 98 نیز خود را نشان داد) با خبر است و برخی کارشناسان معتقد هستند این بار قرار است گزینه وزارت مدافع محدودیت ها، چالش ها و اهداف دولت در آموزش و پرورش باشد نه مدافع ذی نفعان دستگاه تعلیم و تربیت در دولت. چرا که گزینه جدید وزارت آموزش و پرورش هر توانایی داشته باشد نمی توان او را جزو خانواده بزرگ آموزش و پرورش به حساب آورد و او را کسی دانست که برای اجرای بزرگترین و مهمترین سند تحولی آموزش و پرورش یعنی سند تحول بنیادین، برنامه ریزی داشته باشد اما از سوی دیگر آیا او قدرت چانه زنی بیشتری با دولت برای دریافت بودجه بیشتر را نخواهد داشت؟

حاجی میرزایی چالش هاب دولت را می داند یا درد فرهنگیان را ؟

ابراهیم سحر خیز معاون اسبق آموزش متوسطه و کارشناس آموزش و پرورش درباره این انتخاب گفت: قطعا این انتخاب، برای وزارت آموزش و پرورش مناسب نیست. به دلیل تجربه کاری و سوابقی که در حوزه آموزش و پرورش ندارد و آن مقدار تجربه ای هم که ایشان در این حوزه دارد خیلی مرتبط با آموزش و پرورش به صورت کلان نیست. کسی که در نهضت سوادآموزی دوره کوتاهی بوده باشد نمی تواند شاکله آموزش و پرورش را بشناسد و چالش های این حوزه را بداند. در نهضت سوادآموزی ما با آموزش بزرگسالان در ارتباط هستیم و مسائل معلمانش نیز قرابتی با مسائل بدنه فرهنگیان ندارد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه تنها یکبار در زمان انتخاب مرتضی حاجی سابقه داشته که فردی در بدو ورود به آموزش و پرورش همینقدر با این حوزه بیگانه باشد، ادامه داد: در دوره وزارت آقای حاجی ایشان 4 سال در این حوزه بودند و مدت کوتاهی قبل از وزارت اگر اشتباه نکنم مربی پرورشی بودند. ایشان یکی دو سال را صرف شناخت این حوزه کردند اما وزیر جدید این زمان را ندارد. اگر از دور به دوره وزارت آقای حاجی نگاه کنیم می بینم چالش های ایشان هم کم نبوده است. مثلا ما در همان دوره بود که در حوزه تربیت معلم به بن بست خوردیم. دوره ای که تعداد کارکنان دانشگاه های تربیت معلم بیشتر از دانشجویان بود در همان دوره بود. هر چند ما نباید چنین موردی را مبنا قرار دهیم. چرا که تفاوت های فردی وجود دارد و ایشان آن روزها جوان و خلاق بودند و اینکه ما باید رو به جلو حرکت کنیم و اگر یک بار اشتباهی کردیم دوباره تکرار نکنیم.

سحر خیز در ادامه بیان کرد: به نظر می رسد دولت در انتخاب گزینه جدید وزارت بیشتر به دنبال این است که بتواند محدودیت های خود خصوصا در بعد مالی را به گوش آموزش و پرورشیان برساند و از این نظر چالشی با وزیر نداشته باشد. ما در همین 6 سال هم شاهد هستیم وزرایی سر کار آمدند که به دنبال انقباضی کردن منابع بودند و اینکه خصوصی سازی در آموزش و پرورش رشد پیدا کند. این خصوصی سازی دارد با نام مشارکت صورت می گیرد. به نظر من خواستند وزیری سر کار بیاید که زیاده خواهی در حوزه منابع مالی نداشته باشد و هزینه سرانه آموزش و پرورش را کاهش دهد.

این کارشناس مسائل آموزش و پرورش بیان کرد: امیدوارم لااقل آن موضوعی که در سخنان آقای حسینی هم بود و تردید درباره دانشگاه فرهنگیان بود از زبان ایشان تکرار نشود. ببینید وقتی علنا گفته می شود باید هر سال 10 درصد مدارس دولت به سمت خرید خدمات برود یعنی دستمزد نازل و اینکه دانش آموزان را تحت پوشش معلمانی ببریم که نه امنیت شغلی دارند و نه توانایی های لازم را و این برای آموزش و پرورش بسیار تاسف بار است.

وی ادامه داد: ما 12 سال دیگر نتیجه کشت امروز را می گیریم و نتیجه به کار گیری40 هزار معلم خرید خدمات در آموزش و پرورش را همین فردا نخواهیم گرفت. امروزه دوره ابتدایی عملا بهره لازم را ندارد و مرکز پژوهش های مجلس و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش هر دو در پژوهش هایی اعلام کرده اند که بیش از یک سوم دانش آموزان در حالی از دوره ابتدایی می گذرند که مهارت های لازم ریاضی و خواندن و نوشتن را ندارند. بعد اینها می آیند در متوسطه اول و خود را نشان می دهد.

وی گفت: در هر صورت به نظر می رسد دولت خواسته وزیر مطیع و حرف شنو را در آموزش و پرورش داشته باشد. من منتقد آقای حسینی بودم و هنگامی که معاون سیاسی استانی بودند عملکرد تندی داشتند اما به نظر می رسد ایشان حداقل فضای آموزش و پرورش را می شناختند.

سحر خیر بیان کرد: نکته عجیب دیگر این است که در همین آموزش و پرورش 50 هزار نیروی انسانی مشغول به فعالیت هستند که تحصیلات تکمیلی در حد دکترا دارند و سوال این است که آیا در میان این تعداد نیرویی که در این وزارتخانه کار می کند، یک نفر نبوده که بتوان سکان اداره وزارتخانه را به او سپرد؟ این روزها با این انتخاب فرهنگیان با پرسش های متعددی رو به رو هستند که پاسخی برایشان ندارند.

نتیجه های یک انتخاب

همانطور که در این گزارش ذکر شد آموزش و پرورش وزارتخانه ای است با ذی نفعان متعدد و چالش های ریز و درشت. اینکه آیا یک وزیر و انتخاب درست یک وزیر برای چنین وزارتخانه ای تا چه اندازه می تواند در حل چالش ها یا سرنوشت ذی نفعان آن و خصوصا تعلیم و تربیت نسل آینده کشور موثر باشد، همچنان جای بحث دارد اما در هر صورت معرفی وزیر آموزش و پرورش به مجلس اما و اگرهایی را در این حوزه به میان کشیده است.

منبع: مهر