بانکداری با اسلام به هیچ وجه قابل جمع شدن نیست/ در ایران بانکداری اسلامی نداریم/ با گذشت 30 سال از بانکداری اسلامی بانک‌ها هنوز ربوی هستند/ ربا با بانک‌های متعارف و تجاری عجین شده است/ در هیچ جای دنیا بانکداری اسلامی نداریم/ بانک‌ها باید مرابحه را در قالب

اعتمادآنلاین| الیاس جرجندی - حسین صمصامی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و سرپرست اسبق وزارت اقتصاد، درباره بانکداری اسلامی به خبرنگار اقتصادی اعتمادآنلاین گفت: در مورد نظام بانکداری در کشورمان باید گفت در حال حاضر بانکداری اسلامی در ایران نداریم. کلمه بانکداری اسلامی با یک تضاد درونی در خودش روبه‌روست و به عبارتی بانک با اسلام به هیچ وجه قابل جمع شدن نیست.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی توضیح داد: نهاد بانک برای این موضوع طراحی شده که با ورود به بازار پول سپرده را با بهره مشخص دریافت و وام را با بهره مشخص به متقاضی پرداخت کند. طراحی بانک‌ها بر این مبنی است که پول را به صورت سپرده بگیرد و وام را به شکل قرض بدهد و چون در هر 2 صورت حالت قرض دارد و بهره آن از قبل مشخص شده، در اسلام این شکل داد و ستد مالی ربا شناخته می‌شود.

صمصامی گفت: اما در خصوص اینکه بانک‌ها از حالت ربوی خارج شوند، شهید سید محمد باقر صدر با تحقیق بر این موضوع بحث عقود اسلامی در مراودات بانکی را مطرح کرد. شهید صدر بعدها در کتاب الإسلام یقود الحیاه موضوع بانک اسلامی را به صورت گسترده توضیح دادند که این بانک با بانک سرمایه‌داری تفاوت بسیاری دارد.

سرپرست اسبق وزارت اقتصادی ادامه داد: اینکه آمده‌ایم عقود اسلامی را روی بانک متعارف پیاده کرده‌ایم متاسفانه پیاده‌سازی اشتباهی بوده است. در سال 63 با گسترش عقود اسلامی بانکداری اسلامی را روی بانک تجاری پیاده کردیم، اما متاسفانه تا به امروز بانک‌ها موفق نشده‌اند از عهده فعالیت‌های اسلامی در چارچوب عقود اسلامی برآیند.

این کارشناس اقتصادی گفت: بیش از 30 سال از عمر بانکداری بدون ربا در ایران می‌گذرد، اما متاسفانه هنوز این بانک‌ها نتوانسته‌اند بدون ربا شوند. یکی از دلایل ناکارآمدی این است که نهادی که متولی اجرای عقود اسلامی شده ناکارآمد است. خاصیت بانک‌ها ورود به بازار پول است؛ به این معنی که پول را به متقاضی بدهد و از سپرده‌گذار پول را دریافت کند. در مواقعی بانک پول را تحت عنوان قرض‌الحسنه پرداخت می‌کند، اما وقتی بنای دریافت بهره از پول را با عنوان تسهیلات یا همان وام دارد، دیگر قادر به اجرای عقود اسلامی نخواهد بود.

او ادامه داد: ربا با بانک متعارف و تجاری عجین شده است و به هیچ عنوان نمی‌توانیم ربا را از نظام بانکداری این بانک‌ها خارج کنیم، به همین دلیل است که در هیچ کجای دنیا موفق نشده‌اند بانکداری اسلامی را اجرا کنند.

صمصامی در پایان گفت: در بانکداری بدون ربا پول باید تبدیل به کالا شود جز در مواردی که قرض‌الحسنه ا ست. اما در بحث مرابحه بانک‌ها نمی‌توانند پول را تبدیل به کالا کنند و این موضوع باعث می‌شود کماکان مشکلات همیشگی باقی بماند. برای اصلاح این نظام بانکی پیشنهاد کرده‌ایم که بانک فروش اقساطی نداشته باشد و این کار را در قالب لیزینگ انجام دهد. بانک‌ها باید از فعالیت‌های واقعی جدا شوند و به همان روال قبل یعنی فعالیت‌های پولی برگردند.