اربابان آینده دنیا: روبات‌ها چگونه بازار مالی جهان را کنترل خواهند کرد؟/ چه کسانی بر جهان حکومت خواهند کرد؟

اعتمادآنلاین| وظیفه بازار سهام، پردازش داده‌هاست تا جریان سرمایه‌ها وارد بهترین پروژه‌ها و شرکت‌ها شود. این کار سرمایه‌گذاری‌های کلان را به نظر ساده می‌کند؛ اما واقعیت این است که بازار پویا و مسموم است. وضعیت بازار سهام حکایت از تغییر جهان دارد؛ مثلاً بازارهای امروز درگیر جنگ تجاری و نرخ بهره پایین هستند، اما در عین حال نوعی شیفت درونی در سرمایه‌گذاری‌ها و بازسازی دائمی خود برای رقابت‌پذیر بودن را نیز نشان می‌دهد.

به گزارش گروه بین‌الملل اعتمادآنلاین ، به نقل از هفته‌نامه اکونومیست، گزارش‌ها نشان می‌دهد آخرین انقلاب عصر حاضر در حال تکمیل است؛ ماشین‌ها کنترل سرمایه‌گذاری را بر عهده می‌گیرند. این انقلاب نه فقط خرید و فروش پیش‌پاافتاده اوراق بهادار، بلکه کنترل فرمان نظارت بر اقتصاد و تخصیص سرمایه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

سرمایه‌هایی که کامپیوترهای تنظیم‌شده توسط انسان مدیریت می‌کنند حدود 35 درصد بازار سهام آمریکا، 60 درصد سرمایه‌های خالص سازمانی و 60 درصد فعالیت‌های مبادلاتی را شامل می‌شود. برنامه‌های جدید هوش مصنوعی نیز قوانین سرمایه‌گذاری خودشان را طراحی می‌کنند، به‌ طوری که اربابان انسانی آنها تنها قادر به درک بخشی از این محاسبات خواهند بود. تکنولوژی صنایع متعددی از تحویل پیتزا گرفته تا هالیوود را تغییر می‌دهد، اما فاینانس و مسائل مالی منحصربه‌فرد است زیرا می‌تواند قدرت خود را روی شرکت‌ها اعمال، بازتوزیع ثروت را کنترل کند و موجب هرج‌ومرج در اقتصاد شود.

بخش مالی به دلیل سروکار داشتن با مقادیر هنگفت، همواره پول کافی برای سازگار شدن با پیشرفت‌های جدید را داشته است. اولین کابل بین‌ قاره‌ای که در 1866 تکمیل شد، بین لیورپول و نیویورک، پول‌های کتانی را منتقل می‌کرد. تحلیلگران وال‌استریت در دهه 1980 اولین افرادی بودند که از نرم‌افزارهایی مانند اکسل استقبال کردند. از آن زمان کامپیوترها صنعت فاینانس را تسخیر کرده‌اند. اولین مرحله ورود تکنولوژی انجام کار تکراری و خسته‌کننده «محاسبه» سفارشات خرید و فروش بود که به کمک سرورهای محاسباتی، تجمع سهامداران و فریاد برای خرید و فروش سهام را غیرضروری کرد. تجارت با ترافیک بالا و حجم زیاد معاملات این امکان را به ماشین می‌دهد که از تفاوت‌ قیمت‌های خرد سود ببرد.

کامپیوترها طی یک دهه گذشته موفق به مدیریت مجموعه‌ای از سرمایه‌ها شده‌اند. صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETFs) و صندوق‌های مشترک به صورت خودکار شاخص‌ سهام‌ها و اوراق قرضه را رصد می‌کنند. این حساب‌های سرمایه‌ای بلندمدت طی یک ماه گذشته حدود 4.3 تریلیون دلار در سهام آمریکا سرمایه‌گذاری کردند و با این کار عملاً از مجموع سرمایه‌های تحت مدیریت انسان فراتر رفتند. استراتژی‌ای که تحت نام بتا-هوشمند شناخته می‌شود، یک ویژگی آماری- مثلاً نوسانات- را جدا می‌کند و اوراق بهادار مربوط به آن را گرد می‌آورد. گروه منتخبی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری کمّی که اغلب آنها در ساحل شرق آمریکا واقع شده، با کمک جعبه سیاهی که محاسبات پیچیده‌ای انجام می‌دهد حدود یک تریلیون دلار سرمایه‌گذاری می‌کند.

در عین حال کامپیوترها هر روز مستقل‌تر می‌شوند. برنامه‌های نرم‌افزاری با استفاده از هوش مصنوعی استراتژی‌های خود را بدون راهنمایی انسان تنظیم می‌کنند. بعضی از صاحبان صندوق‌های سرمایه‌ به هوش‌ مصنوعی اعتماد ندارند، اما با افزایش قدرت محاسبات، توانایی‌های آن نیز افزایش می‌یابد. افزون بر این، باید به جریان اطلاعات، که خون بازار است، بیشتر توجه کرد. مدیران انسانی صندوق‌های سرمایه گزارش‌ها را مطالعه و تحت قوانین سخت معاملاتی و قوانین محرمانگی با شرکت‌ها ملاقات می‌کنند. این قوانین طراحی شده‌اند تا آنچه را در حوزه عمومی است کنترل و دسترسی برابر به آن را تضمین کنند. اکنون، تقریباً منبع نامحدودی از داده‌های جدید و قدرت محاسباتی، راه‌های جدیدی را برای ارزیابی سرمایه گذاری‌ها باز کرده است؛ مثلاً بعضی از صندوق‌ها سعی می‌کنند با استفاده از ماهواره‌، پارک‌ خودرو خرده‌فروشان را رصد کنند و داده‌های تورمی را از سایت‌های تجارت الکترونیکی جمع‌آوری کنند. آنها سرانجام می‌توانند اطلاعات تازه‌تری از شرکت‌ها کسب‌ کنند، اطلاعاتی که هیچ‌ یک از هیات‌مدیره‌های پیشین قادر به انجامش نبودند.

با ظهور کامپیوترها، کاهش هزینه‌ها امور مالی را دموکراتیک کرده است. یک ETF متعارف (صندوق قابل معامله در بورس) سالانه 0.1 درصد هزینه دارد، در حالی که این مقدار برای یک صندوق فعال یک درصد است. شما می‌توانید صندوق‌های قابل معامله در بورس را با گوشی شخصی خودتان خریداری کنید. تداوم جنگ قیمت‌ها بدین معناست که هزینه مبادله سقوط کرده و عموم بازارها بیشتر از هر زمان دیگری ناپایدار (liquid) هستند، به ویژه اکنون که بازده‌ اغلب سرمایه‌گذاری‌ها به پایین‌ترین مقدار خود رسیده است. با این حال ظهور دوره جدیدی از تامین مالی با کنترل غالب ماشین‌ها نگرانی‌هایی پدید آورده که هر کدام از آنها می‌تواند مزایای ذکرشده را دچار خطر کند.

یکی از آنها ثبات فاینانس است. سرمایه‌گذاران فصلی گلایه می‌کنند که کامپیوترها می‌توانند قیمت سرمایه را دستکاری کنند. به طوری که بسیاری از الگوریتم‌ها، اوراق بهادار با ویژگی‌های خاصی را تعقیب و سپس ناگهان آنها را رها می‌کنند. قانون‌گذاران نگران‌اند که سرمایه قابل نقد همزمان با سقوط بازارها محو شود.

انسان‌ها قابلیت خلق فاجعه برای خودشان را دارند و کامپیوترها می‌توانند در مدیریت ریسک به آنها کمک کنند. با وجود این، چند مرتبه اختلال و اتفاق مانند سقوط استرلینگ در اکتبر 2016 و کاهش قیمت قرضه در دسامبر سال گذشته نگرانی‌هایی در پی داشته است. اگر کامپیوترها قدرتمندتر شوند، این اتفاقات ممکن است شدیدتر و متداول‌تر شوند.

نگرانی دیگر به نحوه تجمیع ثروت در فاینانس کامپیوتری‌شده بازمی‌گردد. زیرا کارایی بیشتر به پردازش قدرت و داده بستگی دارد و افراد صاحب نفوذ و قدرت می‌توانند به واسطه آن پول هنگفتی به جیب بزنند. تحلیلگران بازار سهام معتقدند با قدرت گرفتن کامپیوترها تمام نقاط قوت ایشان به‌ زودی از میان خواهد رفت. با این حال، بعضی از صندوق‌های سرمایه برای تضمین حق انحصاری دسترسی به داده‌ها پول پرداخت می‌کنند؛ برای مثال تصور کنید اگر آمازون (که رئیس آن، جف بزوس، مدتی برای یک صندوق سرمایه فعالیت می‌کرد) با استفاده از حق دسترسی به اطلاعات شروع به تجارت می‌کرد، یا جی‌پی‌مورگان از داده‌های کارت‌های اعتباری برای تجارت در بازار سهام خزانه بهره می‌برد. این مشکلات فرضی ممکن است به زودی به واقعیت بپیوندند.

آخرین نگرانی دولتِ شرکتی است. ده‌ها سال است که هیات‌مدیره شرکت‌ها توسط مدیران صندوق‌های سرمایه و به نمایندگی از مشتریان‌شان انتخاب یا برکنار می‌شوند. چه اتفاقی رخ می‌دهد اگر این سهم‌ها توسط کامپیوترهایی مدیریت شود که این مسائل را درک نمی‌کنند، یا بدتر، برای هدف خاصی فعالیت کنند؛ به عنوان مثال مجبور کردن شرکت‌ها به پرداخت سود، به هر قیمت ممکن؟ البته انسان‌ها می‌توانند بر این مشکل چیره شوند؛ برای مثال بلک‌راک (BlackRock)، بزرگ‌ترین شرکت ETF، استراتژی‌ها و سیاست‌های محیط‌زیستی به شرکت‌ها پیشنهاد می‌کند. اما این نیز مشکل ایجاد می‌کند: اگر سرمایه‌ها در اختیار چند مدیر صندوق بزرگ و وسیع قرار بگیرد، این مدیران قدرت زیادی روی اقتصاد پیدا خواهند کرد.

بزرگ‌ترین نوآوری‌ها در حوزه فاینانس غیرقابل توقف است، اما تا زمانی که جایگاه‌شان تثبیت شود بحران‌های متعددی را ایجاد خواهند کرد. قرن هجدهم، شرکت سهامی مشترک، پیش از آنکه به کسب‌وکار در مقیاس بزرگ قرن نوزدهم بینجامد، حباب‌هایی را تولید کرد. اوراق بهادار منجر به بحران مسکن شد، اما امروز به ابزار مهمی برای کاهش ریسک تبدیل شده است. اصول اساسی تنظیم مقررات بازار ابدی هستند: رفتار مساوی با تمام مشتریان، دسترسی برابر به اطلاعات و تشویق رقابت. با وجود این، به نظر می‌رسد انقلاب محاسباتی قوانین امروز را کاملاً منسوخ خواهند کرد. سرمایه‌گذاران انسانی به زودی درمی‌یابند که دیگر باهوش‌ترین افراد جمع نخواهند بود.