لبنان و سناریوهای پیش رو

اعتمادآنلاین| سیدعماد حسینی - سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان، صبح اربعین مواضع خود را در رابطه با تظاهرات اخیر در لبنان اعلام کرد.

او با تاکید بر حمایت خود از خواسته‌های تظاهرات‌کنندگان، به موضوع دیگری هم پرداخت؛ اول اینکه مخالف استعفای دولت است و دوم اینکه تظاهرات کاملاً خودجوش بوده و برخلاف ادعاهای موجود طرف‌های خارجی یا سفارتخانه‌های گوناگون در آن دخالتی ندارند.

با نگاهی واقع‌گرایانه به رخدادهای چند روز گذشته در لبنان، در سایه سخنان سید حسن نصرالله، می‌توان پیش‌بینی کرد سعد حریری این روزها شرایطی را پشت سر می‌گذارد که حداقل توصیف آن بحرانی و بغرنج است.

خفقانی که لبنان به آن دچار شده و این روزها قسمتی از آن به سطح آمده، حاصل یک یا چند سال گذشته نیست و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، شاید اولین بذر این معضل همزمان با شکل‌گیری طائف در زمین کاشته شده و امروز به درخت تنومندی از فساد و ناکارآمدی و مشکل تبدیل شده است. در حالی که برخی دیگر از کارشناسان معتقدند نطفه این مشکل در زمان جنگ داخلی لبنان بسته شده و امروز به غولی بزرگ و چندسر تبدیل شده است که هیچ‌کس یارای مقابله با آن را ندارد.

بدون هیچ تردیدی نه 72 ساعت بلکه بیشتر از این زمان هم ساختار سیاسی و اقتصادی بیمار لبنان نخواهد توانست پاسخگوی خواسته‌های مردم باشد.

هرچند گفته می‌شود از همان ساعات اولیه شدت گرفتن این اعتراضات، سعد حریری قصد داشت صورت‌مساله را از طریق استعفا پاک کند، اما با اصرار و پافشاری رئیس‌جمهور لبنان از یک سو و حزب‌الله از سوی دیگر، همچنان در قدرت باقی مانده و حتی سید حسن نصرالله علناً در سخنرانی خود این تلاش او را بی‌فایده خواند، ولی با این حال این گزینه به عنوان یک سناریوی پررنگ همچنان به قوت خود باقی است.

با وجود اینکه سید حسن نصرالله و شماری از رهبران لبنانی بر خودجوش بودن این اعتراضات تاکید دارند، اما کارشناسان همچنان از احتمال تحت فشار قرار گرفتن سعد حریری برای استعفا ابراز نگرانی می‌کنند، اقدامی که می‌تواند لبنان را به تونل تاریک و مبهمی از لحاظ سیاسی، اقتصادی و امنیتی وارد کند.

دومین سناریو، الگوبرداری از شیوه عراق است که گرچه لبنان قادر نیست اقدامات انفجاری مبارزه با فساد را آن‌گونه که عادل عبدالمهدی در عراق انجام داده بپذیرد، اما صرف تصویب بودجه که مدت‌هاست در کش‌وقوس بده‌بستان‌های احزاب تشکیل‌دهنده ائتلاف کابینه گرفتار مانده، می‌تواند باعث کاهش التهاب مردمی شود.

سناریوی سوم پیروی از الگوی مصر است که گرچه با توجه به حمایت گسترده عربستان از سعد حریری یکی از گزینه‌های مطرح به شمار می‌رود، اما احتمال وقوع آن، به ویژه بعد از سخنان سید حسن نصرالله و تهدید به ورود به صحنه در صورت پاسخ ندادن دولت به مطالبات مردم، کمرنگ و ضعیف شده است.

سناریوی چهارم تزریق ارزی قابل توجه به ویژه از سوی کشورهای متمول عربی به خزانه لبنان است که می‌تواند همانند دوره پدر سعد حریری کمک شایانی به نشاط دوباره اقتصاد این کشور بکند، گرچه این کار بدون کسب امتیازاتی از لبنانی‌ها احتمالی بسیار ضعیف می‌نماید.

آنچه مشخص است اینکه مردم خشمگین لبنان این بار دیگر منتظر تصمیم‌گیری خانواده‌های حاکم بر احزاب مختلف این کشور نخواهند نشست و اگر پاسخ مثبتی از جانب دولت نبینند و البته خود تحت تاثیر موج‌سازی‌های بیگانه قرار نگیرند، می‌توانند به آنچه سال‌هاست از آنها سلب شده است دست یابند.