کودک کار با کودک خیابان‌گرد متفاوت است/ پول دادن به کودکی که گوشه خیابان نشسته لطف نیست، ظلم است/ مقابله با آسیب‌های اجتماعی باید در اولویت‌ حاکمیت قرار گیرد

اعتمادآنلاین| ‌ تهران چند سالی می‌شود که با چهره کودکان کار خو گرفته است. نه آن خو گرفتنی که به مبارزه با کار کودکان برخاسته باشد، که بگوییم دست‌کم یک آسیب اجتماعی شرش را از سر این کلانشهر کم کرده است. اتفاقاً در سال‌های اخیر تعداد مواجهه شهروندان با این پدیده آن‌قدر زیاد شده که انگار مردم هم عادت کرده‌اند. برخی از خود ما هر روز از کنار این کودکان رد می‌شویم، بدون اینکه هیچ توجهی به آنها نشان دهیم.

این تصویر اما با ورود به فصل مدارس تغییر می‌کند. کودکانی که تا دیروز با تی‌شرت‌های خاکستری خود سر چهارراه‌ها می‌ایستادند، یا در گوشه‌ای از کوچه و خیابان پول‌شان را از سطل‌های زباله به دست می‌آوردند، با رسیدن مهر و آبان، تبدیل به دانش‌آموزانی می‌شوند که بعضی از آنها شیفت کاری خود را تغییر می‌دهند.

برخی از آنها هم درس می‌خوانند و هم کار می‌کنند. عده‌ای دیگر اما توان درس‌ خواندن برایشان باقی نمی‌ماند و مجبور می‌شوند تمام روز و شب را در خیابان بگذرانند. در این شرایط یکی از مهم‌ترین پرسش‌های جامعه، نحوه تعامل با این کودکان است. کودکانی که به واسطه شرایط‌شان بیش از سایر هم‌نسلان خود در معرض درگیری با بحران‌های مختلف اجتماعی هستند.

هادی معتمدی، روانشناس و آسیب‌شناس، در پاسخ این پرسش همگانی که اعتمادآنلاین مطرح کرد گفت: همیشه در موضوع تکدی‌ این مساله ذکر می‌شود که مردم باید بدانند این رفتار از سر فقر اتفاق افتاده یا خیر. اگرچه تفکیک این موضوع خیلی ساده نیست، اما لازم است مردم بدانند که بخش اعظم این سوءرفتار اجتماعی در سوداگری و تنبلی ریشه دارد، نه نیاز مالی. اما این مساله در مواجهه با کودکان کار و خیابان تغییر می‌کند.

معتمدی ادامه داد: درباره بزرگسالان گفته می‌شود که مثلاً مردی که بدن سالم دارد می‌تواند به جای شستن شیشه ماشین‌ها پشت چهارراه، کارگری کند یا سراغ کارهای روزمزد برود. شرایطی که نمی‌توان برای کودکان لحاظ کرد و همین موضوع، مواجهه با کودکان را هم تغییر می‌دهد.

در تعامل با کودکان خیابانی و کار باید نکاتی را رعایت کرد که معتمدی این نکات را برشمرد: اول باید بدانیم کودک مقابل ما خدمات یا کالایی ارائه می‌دهد یا خیر. اگر کالا یا خدمتی عرضه می‌کند، خرید کردن از آن کودک ایرادی ندارد. اما کودکی که همراه با مشق مدرسه‌اش در گوشه پیاده‌رو نشسته و تنها پول طلب می‌کند، شرایط متفاوتی دارد. پول دادن به آن کودک نه تنها لطف در حق او نیست که اتفاقاً یک ظلم بزرگ است.

این روانشناس با اشاره به نقش اورژانس‌های اجتماعی گفت: مدتی است که اورژانس‌های اجتماعی راه افتاده‌اند و برای اینکه قدرت بگیرند به زمان زیادی لازم دارند. این اورژانس‌ها باید قدرت تغییر داشته باشند و این قدرت به وجود نمی‌آید مگر اینکه بطن حاکمیت، مقابله با آسیب‌های اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهد.