عراق روی گسل مطالبه‌گری جوانان

اعتمادآنلاین| اکتبر 2019 نقطه آغازین جریان مبارزه با ضعف سیاسی، فساد، رانت‌خواری و رکود در کشوری ثروتمند همانند عراق قلمداد می‌شود.

به اعتقاد کارشناسان، گرچه این اعتراضات پنجمین دور از اعتراضات مردمی است که عراق بعد از سقوط صدام حسین به خود دید، اما آنچه آن را از دیگر اعتراضات متمایز می‌کند حضور گسترده جوانان و حتی نوجوانان عراقی (16 تا 26 ساله) در این موج از اعتراضات است.

در واقع این بار افرادی در صحنه اعتراضات حاضر شدند که چیز خاصی از دوره دیکتاتوری صدام حسین به یاد ندارند و به تبع آن هیچ احساس دینی هم به شخصیت‌های سیاسی حاکم بر کشورشان، در مورد آنچه مبارزه برای سرنگونی این رژیم دیکتاتوری همواره مطرح می‌شود، در خود نمی‌بینند و امتیازی برای آنان قائل نیستند.

شاید همین نوع نگاه هم باعث شده باشد آنها همچنان بی‌محابا و بی‌اعتنا به نقاط ضعف و برخی از انحرافات به وجود آمده، بر خواست اصلاح طلبانه خود پافشاری کنند.

سید عمار حکیم، رهبر جریان حکمت عراق، در یکی از آخرین توییت‌های خود اعلام کرد تظاهرات مردمی به نتیجه رسیده و توانست شوک مورد نیاز را به جسم 2 قوه مقننه و مجریه وارد کند.

در مورد اینکه تا چه حد این شوک به شکل واقعی و حقیقی به این 2 ساختار وارده شده و تا چه میزان توانسته است سلول‌های فاسد آن را از کار بیندازد یا بدنه آن را علیه سلول‌های فاسدش بشوراند، همچنان حرف و حدیث‌های زیادی وجود دارد.

با این حال، باید پذیرفت که نسل جدید، چه در عراق و چه در بقیه مناطق عربی، نسلی مطالبه‌گر شده و توانسته است با استفاده ابزارهای ارتباطی از یک سو و اصرار بر خواست خود، به رغم انحراف‌هایی که در سمت‌وسودهی به آن صورت پذیرفته، معادله جدیدی را در صحنه سیاسی به منصه ظهور بگذارند.

به گفته برخی از کارشناسان، عراق روی گسل تفاوت نسل‌ها قرار گرفته است؛ نسلی صاحب قدرت که این قدرت را حق خود می‌داند و معمولاً از لایه‌های اول، دوم و حتی سوم معترضانی تشکیل یافته که با رژیم صدام از خارج از عراق، و تعداد کمی هم از داخل، به مبارزه پرداخته بودند.

بسیاری از همین افراد آن مبارزات را به پوشش و توجیهی برای انواع و اقسام فسادها، اختلاس‌ها و رانت‌های خود تبدیل کردند، به نحوی که به اعتراف برخی از مسئولان عراقی حاضر در قدرت، کشور به جای رفتن به سوی دموکراسی به کشور فساد، اختلاس و رانت تبدیل شده است.

به همین دلیل جوانان معترض عراقی با آگاهی از این امر، اگر نگوییم حساسیت نسبت به آن، در پی ایجاد تغییرات بنیادینی در ساختار حاکمیت بر کشور هستند که شاید تشکیل کابینه‌ای فراحزبی و فراجناحی پیش‌پاافتاده‌ترین آن باشد.

تعدیل قانون اساسی به نحوی که شهروندان تاثیر شفاف‌تری در امور کشور بگذارند، تصویب قوانینی مبتنی بر تعددگرایی حزبی که در عین حال سوءاستفاده احزاب از قدرت را محدود کند، لغو قوانینی که به احزاب و شخصیت‌های خاصی امتیازات ویژه‌ای در مقابل آحاد ملت بخشیده است، و چابک‌سازی ساختار دولت از طریق لغو موسسات موازی و محاکمه فاسدان در سریع‌ترین زمان ممکن جزو مهم‌ترین خواسته‌های نسل جوان معترض حاضر در خیابان‌های عراق است.

شکی نیست که این خواسته‌ها به گوش مسئولان عراقی رسیده، اما اینکه آنها توانایی، تمایل و جرات انجام چنین کاری را داشته باشند مساله‌ای است که چندان بر سر آن اتفاق نظر وجود ندارد.