ناسیونالیسم چیست؟

اعتمادآنلاین| مینا جزایری- ناسیونالیسم (Nationalism) از 2 کلمه nation به معنی ملت و ism به معنی اعتقاد یا اصول ترکیب شده است.

ناسیونالیسم به معنای احساس تعلق به یک واحد اجتماعی به نام ملت است.

ملت به گروهی از انسان‌ها گفته می‌شود که با فرهنگ، نژاد و زبان مشترک حول محور یک حکومت جمع شده‌اند یا قصد تشکیل یک حکومت را دارند.

تا پیش از قرن هجدهم ملت به معنای کنونی وجود نداشت و مردم خود را متعلق به واحدهای اجتماعی متفاوتی نظیر پیروان یک مذهب، رعایای یک فرمانروا و قوم و قبیله می‌دانستند.

آنتونی گیدنز، جامعه‌شناس بریتانیایی، معتقد است اندیشه ناسیونالیسم را نمی‌توان از شکل‌گیری دولت‌های مدرن یا دولت-ملت‌ها مجزا کرد.

تحول جوامع سنتی، انقلاب صنعتی و رشد اقتصادی حاصل از آن و همچنین فروپاشی امپراتوری‌ها زمینه‌ساز پیدایش دولت-ملت یا به تعبیری دولت ملی شد.

ناسیونالیست‌ها بر اشتراکاتی چون پیشینه تاریخی، زبان، نژاد، آداب و رسوم و آرمان‌ها تاکید می‌کنند و هویت ملی را با استفاده از این اشتراکات می‌سازند.

عشق به خاک، نژاد، زبان یا پیشینه تاریخی و فرهنگی، خواست استقلال سیاسی، اقتصادی، نظامی، سربلندی ملی، از خودگذشتگی در برابر ملت به عنوان یک پیکر واحد و تلاش برای پیروزی و پیشرفت ملی از اصول و ارزش‌های ناسیونالیسم است.

ملی‌گرایی در اروپا متولد شد، اما به سرعت در تمام جهان گسترش یافت؛ مثلاً در مصر، ناسیونالیسم در دوران حکومت جمال عبدالناصر موجب شکوفایی اقتصادی و پیشرفت آن کشور شد.

در ایران اوایل قرن بیستم و زمان انقلاب مشروطه ایده ناسیونالیسم توسط تجددگرایان آن زمان همچون حسن تقی‌زاده، احمد کسروی، میرزا فتحعلی آخوندزاده و دیگران ترویج پیدا کرد.

دکتر محمد مصدق با تکیه بر ناسیونالیسم ایرانی توانست صنعت نفت را ملی کند.