ارزش اموال بانک‌ها 70 تا 100 هزار میلیارد تومان است/ شاهین شایان‌آرانی: بانک‌های ایرانی قواعد بنگاه‌داری را نمی‌دانند/ آیا اموال مازاد بانک‌ها صفر می‌شود؟

اعتمادآنلاین| ‌ بنگاه‌داری از بانک‌ها تاجرانی ورشکسته ساخته، بحران نقدینگی‌شان به حدی رسیده که نه راه پس دارند و نه راه پیش. حالا هم که بانک مرکزی تصمیم گرفته با هدف حمایت از تولید، اموال مازاد بانک‌ها را به فروش برساند موانع یکی پس از دیگری بر سر راه این سیاست راهبردی ظاهر شده است.

آن‌طور که به تازگی بانک مرکزی اعلام کرده، بانک‌ها برای واگذاری اموال مازاد با بانک مرکزی همکاری نمی‌کنند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد بانک‌های دولتی تمایلی به ارائه اطلاعاتی شفاف از لیست سرمایه‌گذاری‌های خود ندارند. همین اتفاق موجب شده امسال هم مانند سال‌های گذشته برخورد با بنگاه‌داری بانک‌ها به نتیجه مطلوب نرسد.

بر اساس آخرین برآوردها، ارزش اموال و املاک غیرمنقول بانک‌ها به 70 تا 100 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال 1394 حدود 2.8 برابر افزایش یافته است.

با اینکه آمار دقیقی از ارزش اموال مازاد بانک‌ها وجود ندارد، طبق گزارش بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در سال 1395 میزان دارایی بانک‌ها از محل املاک و اموال به 25 هزار و 800 میلیارد تومان رسید و عملکرد فروش اموال مازاد بانک‌ها در سال‌های 1395 و 1396 نشان داد 11 هزار و 200 میلیارد تومان از این اموال فروخته شده است؛ هرچند به دلایلی هنوز میزان دقیق این دارایی مشخص نیست.

ولع بانک‌ها برای بنگاه‌داری از دهه 80 آغاز شد، زمانی که سرمایه‌گذاری در بازار مستغلات سودی بالای 300 درصد را نصیب سرمایه‌گذار می‌کرد. سال 91، وقتی بازار مسکن از نفس افتاد، بحران نقدینگی بانک‌ها هم آغاز شد، اما روند بنگاه‌داری‌شان همچنان ادامه پیدا کرد.

این روند تا جایی ادامه یافته که بانک‌های دولتی همچنان در برابر واگذاری اموال مازاد خود مقاومت می‌کنند. کارشناسان بارها درباره عواقب بنگاه‌داری بانک‌ها هشدار داده‌اند.

کارشناسان چه می‌گویند؟

شاهین شایان‌آرانی، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه، در این باره به اعتمادآنلاین گفت: «من به شدت با بنگاه‌داری بانک‌ها مخالف هستم و هیچ‌گونه دلیلی را برای ادامه این روند نمی‌پذیرم.»

آرانی معتقد است: «بانک این اختیار را ندارد که منابع مالی‌ای را که باید برای رونق تولید و بهبود معیشت مردم هزینه شود به نفع خود بلوکه کند.»

او با مقایسه بنگاه‌داری بانک‌ها در ایران و دیگر کشورهای توسعه‌یافته توضیح داد: در دیگر کشورها بنگاه‌داری بانک‌ها به این صورت است که چند بانک با یکدیگر سندیکا تشکیل می‌دهند و به برخی حوزه‌های سرمایه‌گذاری وارد می‌شوند، اما در ایران همه تک‌رو هستند، این صحیح نیست.

به گفته این تحلیلگر اقتصادی بانکداری تعریف مشخص دارد، حتی بانکداری اسلامی هم تعریف و قواعد مشخص خود را دارد که باید به شیوه درست خودش اجرا شود. اینکه می‌گویند دولت برای رد دیون به جای پول سهام داده است قبول، اما بانک‌ها باید هرچه سریع‌تر منابع مالی‌ای را که بلوکه کرده‌اند آزاد کنند.

با همه این اوصاف بانک مرکزی وعده داده تا پایان سال 98 اموال مازاد بانک‌ها صفر شود، اما چگونه و با کدام اهرم سیاستی، هنوز مشخص نیست.