هرخانه یک پایگاه سلامت؛ رویکرد نوین مشارکت همگانی در حوزه سلامت

اعتمادآنلاین| کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، در یادداشتی که با عنوان "هر خانه یک پایگاه سلامت؛ رویکرد نوین مشارکت همگانی در حوزه سلامت" به دستور وزیر بهداشت برای اجرای طرح "هر خانه یک پایگاه سلامت" اشاره کرد و گفت: با اجرای این برنامه بیش از 24 میلیون خانه دارای سفیر سلامت خانواده به مثابه پایگاه سلامت و در واقع اولین سطح PHC در نظر گرفته می‌شوند که خود گام بزرگی برای مشارکت آگاهانه مردم در تامین، حفظ و ارتقای سلامت در کشور و جامعه محور کردن خدمات سلامت است.

در متن یادداشت جهانپور آمده است: « طرح "هر خانه، یک پایگاه سلامت" برای نخستین بار در جهان به دستور وزیر بهداشت در کشور ما کلید خورده و اجرایی می‌شود. تدروس - دبیر کل سازمان جهانی بهداشت (WHO) اجرای این طرح را همانند دیگر تجربیات ارزشمند نظام سلامت و شبکه ارایه خدمت به عنوان الگویی قابل ارائه در عرصه بین المللی عنوان کرد.

یکی از اهداف اجرای طرح هر خانه یک پایگاه سلامت، اجتماعی کردن و جامعه محور کردن سلامت است که با گسترش مشارکت آگاهانه مردم در عرصه تأمین، حفظ و ارتقای سلامت در تمامی خانه‌ها و خانوارها عملیاتی می‌شود؛ بطوریکه در هر خانواده حداقل یک نفر به عنوان «سفیر سلامت خانواده» در سه حیطه شیوه‌های پیشگیری و ارتقای سلامت، خودمراقبتی و درمان‌های اولیه، توانبخشی توسط تیم سلامت در واحدهای ارایه خدمات سلامت، آموزش دیده و برای مراقبت از سلامت خود، خانواده و جامعه توانمند می‌شوند.

تحقق اهداف این برنامه بزرگ ملی با استمداد سازمان یافته و مشارکت آگاهانه خود مردم، نیازمند و همراه است تا امور سلامت خانواده به فرد آموزش دیده و مهارت یافته از درون خانواده سپرده شود و اقدامات پیشگیرانه، درمان‌های اولیه در ناخوشی‌ها و توانبخشی بویژه با توجه به حرکت جامعه به سوی سالمندی توسط این افراد ارائه شود.

شعار سازمان جهانی بهداشت نیز، بهداشت برای همه توسط همه است و اگر بخواهیم زین پس شاهد تداوم ارتقای شاخص های سلامت باشیم، باید آموزش‌ها و خدمات برای مردم و با مشارکت همه مردم انجام شود.

امروزه بیش از 75 تا90 درصد خدمات سلامت در جوامع توسعه یافته در دایره خودمراقبتی می‌گنجد و سهم نظام‌های سلامت کمتر از 25 و حتی10 درصد خدمات خواهد بود.

در همین راستا، یکی از پیش نیازهای اجرای مطلوب این فرآیند، قادرسازی افراد برای کنترل و مدیریت سلامت خودشان و ارتقای سواد سلامت آنهاست. طبق بررسی‌های انجام شده در موضوع شاخص سواد سلامت در ایران نشان داده است که از هر دو نفر ایرانی، یک نفر سواد سلامت محدود دارد.

از پیامدهای ناشی از کم سوادی افراد در حوزه سلامت می توان به فقر مهارتهای خودمراقبتی، استفاده کمتر از خدمات پیشگیری، انتخاب های ضعیف سلامت، تأخیر بیشتر در تشخیص ها، فهم کمتر از وضعیت‌های پزشکی، پایبندی کمتر به دستورالعمل های پزشکی، افزایش خطر بستری شدن، وضعیت سلامت جسمی و روانی ضعیف‌تر، افزایش خطر مرگ و هزینه‌های مراقبت سلامت بیشتر اشاره نمود.

اینگونه است که تقویت خودمراقبتی و دیگر مراقبتی که شامل اعمالی اکتسابی، آگاهانه و هدفداری است چون: اقداماتی که مردم برای خود، فرزندان و خانواده‌شان انجام می‌دهند تا تندرست بمانند، از سلامت جسمی، روانی و اجتماعی خود حفاظت کنند، نیازهای جسمی، روانی و اجتماعی خود را برآورده سازند، از بیماری‌ها یا حوادث پیشگیری کنند، بیماری‌های مزمن خود را مدیریت کنند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد یا ترخیص از بیمارستان حفاظت کنند.

خودمراقبتی فرایندی مادام‌العمر است که در تمامی دوران‌ها و موقعیت‌های زندگی مطرح است. تمامی دولت‌ها، با توسعه سیاست‌های حامی سلامت، عدالت و توسعه پایدار، امکان زندگی در محیط سالم و انتخاب آزاد، عادلانه و ارزان گزینه‌های سلامت را برای همه شهروندان فراهم می‌کنند.

در واقع، سلامت محصول مشترک دولت‌ها، ملت‌ها و بازار است. مردم با انتخاب گزینه‌های سالم، سلامت را به عنوان یک ثروت حفظ کرده و ارتقا می‌دهند.

در راستای اجرای این برنامه، چه بسا سطح جدیدی در سیستم ارایه خدمات بهداشتی کشور تعریف می‌شود و بیش از 24 میلیون خانه دارای سفیر سلامت خانواده به مثابه پایگاه سلامت و در واقع اولین سطح PHC در نظر گرفته می‌شود که خود گام بزرگی برای مشارکت آگاهانه مردم در تامین، حفظ و ارتقای سلامت در کشور و جامعه محور کردن خدمات سلامت است.»

منبع: ایسنا