صنایع دستی می‌تواند آغازگر حمایت از رونق تولید ملی باشد؟/ صنایع دستی ظرفیت ایجاد سالانه یک میلیون شغل را دارد

اعتمادآنلاین| ‌‍ حمایت از رونق تولید ملی چند سالی می‌شود که در سرلوحه سیاست‌های اقتصادی کشور قرار گرفته است و حتی امسال هم سال «رونق تولید ملی» نام‌گذاری شد. اما اینکه این هدف تا چه اندازه تحقق یافت جای بحث و بررسی دارد.

ابهام در خصوص تحقق شعارهای حمایت از رونق تولید ملی وقتی بیشتر جلوه می‌کند که می‌بینیم رقابت نابرابر کالاهای خارجی با اجناس ایرانی در گوشه‌گوشه شهر در جریان است.

رکود، شاخص‌های صنعتی را نزولی کرد

این اتفاق هر سال با نزدیک شدن به ایام نوروز و زمان خریدهای شخصی و سوغات نوروزی، بیش از هر زمان دیگری خود را نشان می‌دهد. اما در تمام سال‌های گذشته تاکنون حتی به اذعان برخی مسئولان، جولان کالاهای خارجی و بعضاً کالاهای بنجل اما ارزان چینی، مجال عرض اندام را از محصولات داخلی در بازار گرفته است.

شاید به همین خاطر است که بسیاری از دست‌اندرکاران حوزه صنعت چشم‌انداز روشنی را برای بهبود آمارهای صنعتی در کشور نمی‌بینند و دلیل این بدبینی را فقط یک چیز می‌دانند: ادامه‌دار شدن رکود تولید. چراکه طی سال‌های گذشته تاکنون در حالی سایه رکود بر سر تولید در کشور سنگینی کرده است که به باور بسیاری از آگاهان اقتصادی، تا زمانی که بخش‌های مولد اقتصادی رونق نگیرد اقتصاد کشور هیچ‌گاه رشد مثبت اقتصادی را تجربه نخواهد کرد.

آمارها چه می‌گویند؟

آمارها بهتر در این باره سخن می‌گویند. طبق آمارهای منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران، رشد بخش صنعت در سال 97 در حالی منفی 9.6 درصد بوده که در سال 96 این رقم در حدود منفی 7.6 درصد بوده است.

بررسی آمارهای رسمی مرکز آمار ایران و همچنین بانک مرکزی نشان می‌دهد طی سال‌های 96 و 97 رشد اقتصادی با احتساب درآمدهای نفتی 13.2 درصد و رشد اقتصادی بدون نفت 8.7 درصد سقوط کرده و سهم سال 1397 در این سقوط بیشتر از سال 1396 بوده است.

راهی میان‌مدت برای رونق تولید وجود دارد؟

بدون شک تولید در کشور نیاز به پویایی دارد. اگرچه حالا مشخص شده بی‌پولی دولت فعلاً امکان تزریق نقدینگی مورد نیازی را- که به گفته رضا رحمانی، وزیر صمت، رقمی در حدود 100 هزار میلیارد است- به این بخش مولد اقتصادی ندارد، اما شاید بتوان این پرسش را مطرح کرد که آیا فارغ از ضرورت رونق بنگاه‌های کوچک و زودبازده اقتصادی، هیچ راه دیگری برای رشد یا دست‌کم بهبود شاخص‌های صنعت در کشور وجود ندارد؟ به بیان روشن‌تر، کدام شیوه در میان‌مدت می‌تواند موجب پویایی تولید در کشور شود؟

در این باره اظهارنظرهای متفاوتی وجود دارد؛ اما آنچه رهام فرزام، کارشناس حوزه صنایع دستی، در گفت‌و‌گو با اعتمادآنلاین می‌گوید این است که «با حمایت از تولید و فروش صنایع دستی می‌توان امید رونق را تا حدی در دل صنعت تازه کرد». فرزام که سال‌‎‌ها در حوزه گبه‌بافی در استان ایلام فعالیت کرده است، از عدم حمایت دولت از این صنعت گلایه دارد و می‌گوید: «دست‌کم طی 10 سال گذشته تا به امروز هیچ‌گونه حمایتی از این صنعت صورت نگرفته است.»

او با اشاره به رونق امیدوارکننده این استان در ایام نوروز در زمینه فروش گبه به مسافران نوروزی توضیح می‌دهد: «نوروز سال گذشته توانستیم در حدود سه هزار شانه گبه را به فروش برسانیم، البته این تعداد در صورت حمایت‌های دولتی می‌تواند سه برابر شود.» این دست‌‌اندرکار حوزه صنایع دستی همچنین تاکید می‌کند: «صنایع دستی می‌تواند برای اقتصاد کشور پرسود باشد.»

صنعتی با ظرفیت گردش مالی سالانه 2 هزار میلیارد تومان

صنایع دستی، بازاری که طبق‌ برآوردهای کارشناسی قابلیت گردش مالی سالانه 2 هزار میلیارد تومان را دارد، سال‌هاست به حاشیه رانده شده. گرچه طی سال‌های گذشته تاکنون هر جا صحبت از آمار صادرات غیرنفتی در کشور به میان می‌آید نامی از صادرات صنایع دستی هم شنیده می‌شود، اما به گواه بسیاری از دست‌اندرکاران این حوزه، دولت از رونق این صنعت زیبا و پولساز حمایت لازم را صورت نمی‌دهد.

این صنعت در صورت رونق تولید می‌تواند سالانه برای یک میلیون نفر در شهرهای و روستاهای کشور اشتغال ایجاد کند. از همین رو به نظر می‌رسد دست‌کم از فرصت نوروز برای رونق این صنعت استفاده شود. بدون شک دستیابی به این اتفاق به دغدغه‌مند بودن حوزه‌های نظارتی در تمامی سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی نیاز دارد.