سهم 3 درصدی ایران از واردات هند/ فرآورده‌های نفتی جایگاه نخست را دارد

اعتمادآنلاین| معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی به بررسی رابطه تجاری ایران و هند پرداخته است. براساس این گزارش، بزرگترین شریک تجاری هند در بخش صادرات، ایالات متحده آمریکا است به طوری که 16 درصد از صادرات هند در سال 2018 به این کشور بوده است. امارات متحده عربی و چین نیز رتبه‌های دوم و سوم بزرگترین مقاصد صادراتی چین را به خود اختصاص داده‌اند. صادرات هند به امارات 9 درصد و به چین 5.1 درصد از کل صادرات هند را تشکیل می‌دهد. صادرات هند به 20 مقصد عمده صادراتی این کشور در مجموع 220 میلیارد دلار بوده که سهم 68 درصدی از کل صادرات هند را به خود اختصاص داده‌اند.

تجارت کالایی ایران و هند

براساس آمارهای مرکز تجارت بین‌المللی، از میان 17.6 میلیارد دلار تجارت کالایی هند با ایران، ارزش صادرات کالایی هند به ایران در سال 2018، حدود 2.9 میلیارد دلار بوده که حدود 9.0 درصد از ارزش کل صادرات هند را تشکیل می‌دهد. همچنین کل واردات کالایی هند از ایران در سال 2018 حدود 14.8 میلیارد دلار بوده و 2.9 درصد از واردات هند را به خود اختصاص داده است.

تراز تجاری هند با ایران طی 3 سال گذشته همواره مثبت و دارای مازاد تجاری به نفع ایران بوده است. تراز تجاری ایران با هند در سال 2016 برابر با 9.5 میلیارد دلار بوده که این رقم در سال 2018 به 11.9 میلیارد دلار رسیده و تقریبا دو برابر شده است.

مهمترین کالای صادراتی هند به ایران، «برنج نیمه سفید شده یا کامل سفید شده، حتی صیقلی یا براق شده» با کد تعرفه 100630 بوده که حدود 1.2 میلیارد دلار از کل ارزش صادرات هند به ایران را به خود اختصاص داده است. این گروه کالایی سهم حدود 42 درصدی از مجموع صادرات هند به ایران را تشکیل می‌دهد.

در میان اقالم عمده وارداتی هند در سال 2018، بیشترین میزان واردات متعلق به کد تعرفه 270900 با شرح «نفت خام و روغن حاصل از مواد معدنی قیری» بوده است. میزان واردات هند از ایران در این گروه کالایی حدود 13 میلیارد دلار است و ایران سهم 11.3 درصدی از تامین نیاز وارداتی هند در این گروه کالایی داشته است.

تجارت کالایی ایران و هند براساس آمارهای گمرک ایران

بررسی آمارهای تجارت کالایی بدون نفت خام ایران با هند براساس آمارهای گمرک نشان می‌دهد واردات ایران از هند در سال‌های 1394 و 1395 کاهش یافته اما از سال 1396 مجددا روند افزایشی در پیش گرفته تا در سال 1397 به حدود 2.8 میلیارد دلار برسد. این رقم همچنان از رقم واردات ایران از هند در سال 1393 (حدود 3.8 میلیارد دلار) پایین‌تر است.

مطابق آمار گمرک ایران، صادرات ایران به هند در سال 1397 کاهش یافته و به رقم حدود 2 میلیارد دلار رسیده است. صادرات ایران به هند در سال 1397 در کمترین مقدار خود از سال 1393 بوده است. تفاوت قابل توجه آمار صادرات ایران به هند (گمرک) با واردات هند از ایران (مرکز تجارت بین المللی) به علت حذف کد270900 در آمارهای گمرک ایران است.

تجارت کالایی هند با ایران و خاورمیانه

بر اساس آمارهای مرکز تجارت بین المللی، کشور هند در سال 2018 از مجموع حدود 508 میلیارد دلار واردات از جهان، حدود 122 میلیارد دلار را از منطقه خاورمیانه که حدود 15 میلیارد آن را از کشور ایران وارد کرده است.

واردات هند از جهان در سال 2018 نسبت به سال 2017 با رشد 14.3 درصدی مواجه شده است.

سهم خاورمیانه در تامین نیاز وارداتی هند در سال 2018 حدود 24 درصد بوده که این سهم نسبت به سال‌های 2017 و 2016 افزایش یافته است. سهم ایران از کل صادرات خاورمیانه به هند از 11.1 درصد در سال 2016 به 12.1 درصد در سال 2018 رسیده است.

سهم ایران در تامین نیاز وارداتی هند در سال 2018 حدود 3 درصد بوده که این سهم نیز نسبت به سال‌های 2017 و 2018 افزایش یافته است.

در سال 2018 نسبت به سال 2017 واردات هند از خاورمیانه با رشد حدود 31 درصدی و واردات آن از ایران با رشد حدود 33 درصدی مواجه شده است.

با وجود رشد 33.5 درصدی واردات هند از ایران در سال 2018 بخش عمده این رشد ناشی از افزایش صادرات کالاهای نفتی تحت تعرفه 2709 بوده است. در حالی که در برخی از کالاهای عمده صادراتی ایران در این سال شاهد افت صادرات ایران به هند بوده‌ایم و نکته جالب این است که درمورد این کالاها کل واردات هند از جهان نه تنها کاهش نداشته بلکه با افزایش همراه بوده است. از جمله این کالاها می‌توان به «کودهای معدنی» با کد تعرفه 3102، «پسته» تحت کد تعرفه 0802، «وینیل کلراید» با کد تعرفه 3904، «پلی کربنات‌ها» با کد تعرفه 3907، «فولاد و محصولات فولادی» در فصل 72، «شیشه تخت» با کد تعرفه 7005 و «لاستیک» در فصل 40 اشاره کرد.

به عنوان نمونه، واردات پلی وینیل کلراید هند از ایران از 98 میلیون دلار در سال 2017 به 17 میلیون دلار در سال 2018 با نرخ 83 درصد کاهش یافته در حالی که واردات هند از جهان در این کالا از 1.97 میلیارد دلار در سال 2017 به 2.3 میلیارد دلار در سال 2018 با نرخ 17 درصد رشد داشته است. با توجه به مطالب فوق ارجح است ضمن تالش برای جلوگیری از افت صادرات کالایی ایران ترتیبی اتخاذ شود تا زمینه‌ها و فرصت‌های جدید برای سایر کالاهای دارای پتانسیل صادراتی به هند نیز شناسایی و توسعه داده شود.

منبع: ایلنا