مرکانتیلیسم چیست؟

اعتمادآنلاین| مینا جزایری- مرکانتیلیسم (mercantilism) عبارت است از ملی‌گرایی اقتصادی برای دستیابی به هدف تشکیل جامعه ثروتمند و قدرتمند.

اغلب سیاست‌های مرکانتیلیستی پیامد طبیعی ارتباط میان حکومت‌ها با گروه‌های تاجرپیشه بود.

طبقات تاجر و بازرگان در عوض پرداخت مالیات، حکومت‌ها را به اعمال سیاست‌هایی متقاعد می‌کردند که در مقابل رقابت خارجی حافظ منافع تجاری‌شان باشد.

اصطلاح «نظام مرکانتیلی» را آدام اسمیت برای توصیف نوعی از نظام اقتصاد سیاسی وضع کرد که به دنبال آن است تا با محدود کردن واردات و تشویق صادرات به ثروت کشور بیفزاید.

این نظام از قرن 16 تا اواخر قرن 18 میلادی بر تفکر و سیاست‌های اقتصادی اروپای غربی حاکم بود.

هدف سیاست‌های اقتصادی مرکانتیلیست‌ها دستیابی به تراز تجاری «مطلوب» بود.

تراز تجاری مطلوب از دید مرکانتیلیست‌ها از طریق جاری شدن طلا از کشورهای دیگر به کشور خودی به دست می‌آید که همزمان موجب تضعیف کشوری می‌شود که طلا از آن خارج شده و نیز قدرت یافتن کشوری که طلا به آن وارد شده است.

در دوره مرکانتیلیستی غالباً گفته می‌شد نفع اصلی حاصل از تجارت خارجی، واردات طلا و نقره است.

مرکانتلیست‌ها در تبیین سیاست‌های اقتصادی‌شان بر این موارد تاکید داشتند:

1- ممنوعیت ورود کالاها به صورت آماده و ساخته‌شده که باعث بیکاری در کشور می‌شد.

2- ممنوعیت صدور مواد خام از کشور که به تضعیف صنعت به علت نبود مواد اولیه در داخل کشور می‌انجامید.

3- ممنوعیت مهاجرت نیروهای متخصص به خارج از کشور

4- صدور کالاهای ساخته‌شده و آماده مصرف به خارج که موجب اشتغال‌زایی در داخل کشور می‌شد.

5- واردات مواد خام اولیه برای اینکه در اختیار بنگاهای تولیدی گذاشته شود و در نهایت تولید افزایش یابد.

مرکانتیلیسم در تکامل نظام اقتصادی سرمایه‌داری تجاری و حتی فراهم ساختن زمینه برای پیدایش نظام اقتصادی سرمایه‌داری صنعتی نقشی در خور توجه داشت.