بیمارستان‌های ایران چند ساله ساخته می‌شوند؟

اعتمادآنلاین| چینی‌ها 10 روزه بیمارستانی 1000 تخت‌خوابی را برای بستری و نگهداری از بیماران مبتلا به کرونا ویروس جدید ساختند. البته این اولین بار نیست که چین در یک بازه زمانی کوتاه اقدام به ساخت بیمارستان می‌کند و در سال 2003 و در بحبوحه شیوع بیماری سارس نیز یک بیمارستان 1000 تختخوابی در مدت شش روز و هفت شب در پکن ساخته شد. با شنیدن این خبر بود که این سوال در ذهن بسیاری شکل گرفت که در کشور ما چقدر امکان ساخت فوری بیمارستان‌های بزرگ در مواقع بحران وجود دارد و آیا چنین پتانسیلی در ایران داریم؟.

با وجود همه برنامه‌ریزی‌ها برای ساخت پروژه‌های بهداشتی و درمانی در کشور، اما در عمل می‌بینیم که ساخت‌و ساز مراکز بهداشتی و درمانی، به‌ویژه بیمارستان‌ها در کشورمان بسیار زمان‌بر است و سال‌هاست که پروژه‌های بر زمین مانده‌ای در این حوزه وجود دارد.

بیمارستانی که 34 سال است نیمه‌ تمام است

پیگیری‌ها از وزارت بهداشت حاکی از آن است که پروژه‌های نیمه تمام زیادی هستند که حتی برخی از آنها قدمت چندین ساله دارند و هنوز به دلایلی از جمله کمبود منابع مالی، به سرانجام نرسیده‌اند؛ از جمله این پروژه‌های بیمارستانی می‌توان به بیمارستان ولیعصر بهبهان اشاره کرد که کلنگ‌زنی آن به سال 1364 بازمی‌گردد و البته گفته می‌شود دو بلوک از این پروژه‌ بیمارستانی بالاخره به مرحله نهایی و بهره‌برداری نزدیک شده است.

همچنین یکی دیگر از این پروژه‌های بیمارستانی در قلب پایتخت حدود هفت سال است که نیمه تمام مانده است و اخیرا وزیر بهداشت در بازدید از این پروژه بر لزوم تسریع ساخت و ساز آن تاکید کرد.

نمکی در بازدید از روند ساخت این بیمارستان (مهدی کلینیک) در مجموعه بیمارستانی امام خمینی (ره) تهران که کلنگ آن در سال 1391 به زمین زده شده، بر لزوم کمک گرفتن از بانک‌ها و سازمان‌ برنامه و بودجه جهت تکمیل پروژه‌های نیمه تمام تاکید کرد.

وی همچنین بر لزوم جذب سرمایه از بانک‌ها تاکید کرد و گفت: بدون تردید می‌خواهیم سال آینده این پروژه افتتاح شود و آماده خدمت رسانی به مردم باشد. در این راستا بنده نیز با جناب آقای دکتر نوبخت در دولت صحبت خواهم کرد تا از طریق منابع اوراق نیز منابع مالی را تزریق کنیم.

وزیر بهداشت برای پیشبرد بهتر اهداف برای ساخت این بیمارستان مقرر کرد ماهانه یک جلسه با حضور دست اندرکاران فعلی برگزار شود و گفت: هر دو ماه یکبار نیز شخصا به این جلسه آمده تا در جریان کار قرار گیرم.

نمکی با اشاره به کمبود شدید تخت بیمارستانی در برخی استان‌ها مانند تهران، تاکید کرد: برای رفع این‌گونه مشکلات دو اقدام در دستور کار داریم؛ اول آن که استان‌ها باید به گونه‌ای فعال شوند که سرزیر بیمار به بیمارستان‌های شهرهای بزرگ کمتر شود و اقدام دوم این است که مراحل ساخت پروژه‌های نیمه تمام را سریع‌تر پیش بریم تا بتوانم از خدمات آنها استفاده کنیم که در این راستا نیاز به کمک بانک‌ها و سازمان برنامه و بودجه داریم.

تجربه ساخت بیمارستان‌های صحرایی در ایران

شاید در ایران جدی‌ترین تجربه ساخت بیمارستان‌های فوری برای امدادرسانی در بحران به زمان جنگ هشت ساله عراق علیه کشورمان و طی دفاع مقدس برمی‌گردد؛ به طوری که طی جنگ برای امدادرسانی به مجروحان بیمارستان‌هایی ایجاد شد که از مجروحان مراقبت و آنها را درمان می‌کردند. حتی در این بیمارستان‌ها و زیر گلوله‌باران دشمن، جراحی‌های سنگین نیز انجام می‌شد. به گفته بسیاری از پزشکانی که در جنگ تحمیلی حضور داشتند، گاهی بیمارستانی زیر خاکریز و در یک منطقه جنگی، با چند صد تخت و در شرایط جنگی خدمت ارائه می‌کرد، اما متاسفانه این بیمارستان‌ها به شکل مناسبی نگهداری نشدند یا از سوی دشمنان بمباران شده و قسمت قابل توجهی از آنها تخریب شد. هرچند که برخی از این بیمارستان‌ها طی سال‌های اخیر بازسازی شده‌اند، اما شاید اگر این تجربیات مستند می‌شد، می‌توانست در سوانح طبیعی مانند سیل، زلزله و... و حتی برای مقابله با بیماری‌های واگیر نوپدید و بازپدید به داد ایرانیان و بیماران نیازمند برسد.

البته هنوز هم گهگاه از سوی ارگان‌هایی چون بسیج جامعه پزشکی و با همکاری وزارت بهداشت در مناطق محروم کشورمان شاهد راه‌اندازی بیمارستان‌های صحرایی هستیم که به صورت مقطعی برای خدمت‌رسانی به مردم محروم مناطق کمتربرخورداری که دور از مراکز درمانی و بیمارستان‌ها هستند، راه‌اندازی می‌شود. به طوری که فقط در طی یکسال گذشته 30 بیمارستان صحرایی از سوی سازمان بسیج جامعه پزشکی در مناطق محروم کشور راه‌اندازی شد و امکان انتقال این بیمارستان‌ها با سیستم‌های سیار و برای مواقع بحران وجود دارد.

در عین حال هرچند که سید کامل تقوی‌نژاد- معاون توسعه مدیریت، منابع و برنامه‌ریزی وزارت بهداشت، چندی پیش، اعلام کرد که در صورت بروز شرایط ویژه، نیروهای نظامی و سایر دستگاه‌ها قادر خواهند بود به کمک وزارت بهداشت آمده و امکان تجهیز بیمارستانی صحرایی در مدت زمانی کوتاه را فراهم کنند، اما باید پرسید که آیا این بیمارستان‌های صحرایی در صورت بروز بحران بزرگ و یا بروز همه‌گیری‌هایی چون کرونا می‌توانند بیماران را برای بلند مدت بستری کرده و امکان خدمت‌دهی و قرنطینه را فراهم کنند و چقدر برای خدمت‌رسانی در بازه‌های زمانی بلندمدت کارایی دارند؟.

به نظر می‌رسد در دنیایی که هر چند سال یکبار یک ویروس ناشناخته جدید سربرمی‌آورد و در کشوری مانند ایران که حادثه‌خیز بوده و در هر فصل با بلایای طبیعی چون سیل، زلزله و... مواجه می‌شویم که زیرساختی هم برای مقابله با آن‌ها فراهم نیست، وزارت بهداشتی‌ها باید فکری اساسی کنند تا همانطور که در قالب شبکه بهداشت توانستیم به خوبی اپیدمی‌ها را کنترل کنیم، در حوزه درمان و بیمارستان‌سازی هم به نقطه‌ای برسیم که در صورت بروز این حوادث ناگهانی با مسائلی چون کمبود تخت و فضا برای بیماران مواجه نشویم.

آغازِ تحول بیمارستانی

البته در سال 1393 و با آغاز طرح تحول نظام سلامت، اقداماتی در راستای افزایش تخت‌های بیمارستانی انجام شد؛ به‌طوری که به گفته دکتر ایرج حریرچی- معاون کل وزارت بهداشت در انتهای سال 1397 مجموعا 140 هزار و 859 تخت فعال در کشور وجود داشت که شاخص تخت بیمارستانی را در کشور به 1.7 تخت به ازای هر 1000 نفر رساند. از این تعداد تخت‌ 69 درصدش یعنی 97 هزار و 205 تخت در دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار دارد، 12.73 درصد یعنی 17 هزار و 925 تخت در بخش خصوصی، 8.21 درصد یعنی 11 هزار و 570 تخت در سازمان تامین اجتماعی، 4.24 درصد یعنی پنج هزار و 970 تخت در نیروهای مسلح، 3.24 درصد یا چهار هزار و 564 تخت در حوزه خیریه‌ها قرار دارند. سایر سازمان‌ها هم مجموعا سه هزار و 625 تخت یا 2.57 درصد تخت‌ها را در اختیار دارند.

در عین حال معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت هم اعلام کرد که حدود 44 هزار تخت بیمارستانی نیز در حال ساخت است که بخشی در حال توسعه و بخش دیگری تخت‌های جدید هستند که در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گیرند. از این تعداد 8 هزار تخت تا پایان امسال و 6 هزار تخت نیز ظرف سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند تا در مجموع 14 هزار تخت بیمارستانی به بهره‌برداری برسد.

اجرای این پروژه‌ها در حالی است که همچنان مشکل کمبود تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد و در عین حال برخی بیمارستان‌ها به‌ویژه در شهرهای بزرگی چون تهران فرسوده بوده و یا در مناطقی قرار دارند که در زمان وقوع بحران امکان دسترسی به آن‌ها وجود نخواهد داشت و یا دسترسی به آن‌ها بسیار زمان‌بر و دشوار خواهد بود. از طرفی اتمام پروژه‌های عمرانی در کشورمان بسیار زمان‌بر بوده که این موضوع هم در ایجاد چالش برای ارائه خدمت به مردم در زمان بحران، دخیل است.

20.50 و چند پروژه عمرانی دیگر

البته معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت چندی پیش در نشستی خبری با اشاره به پویش 20.50 که قرار است طی آن پروژه های بهداشتی و درمانی تا سال 99 افتتاح شوند، گفت: تا پایان سال، 60 پروژه بیمارستانی با 6 هزار و 962 تخت بیمارستانی در قالب توسعه و احداث به بهره‌برداری می‌رسانیم. همچنین 62 پروژه بیمارستانی با ظرفیت 7 هزار و 624 تخت تا سال 99 تکمیل خواهند شد و در عین حال از امروز تا پایان سال 99، 122 پروژه با 14 هزار و 700 تخت به بهره‌برداری خواهیم رساند.

تقوی‌نژاد افزود: همچنین 39 پروژه کلینیک ویژه با زیربنای 90 هزار و 700 مترمربع تا اسفند سال جاری تکمیل می‌شود و 34 پروژه کلینیک ویژه با زیربنای 86 هزار و 600 مترمربع تا پایان سال 99 بهره‌برداری می‌شود. افزون بر این هفت پروژه بلوک زایمان با ظرفیت 73 تخت تا اسفند 98 به بهره‌برداری می‌رسد و 9 پروژه بلوک زایمان با ظرفیت 173 تخت در سال 99 تکمیل می‌کنیم. همچنین 17 پروژه مرکز بیماری خاص با ظرفیت 118 تخت تا پایان اسفند 97 بهره‌برداری می‌شود و 11 پروژه مرکز بیماری خاص با ظرفیت 60 تخت در سال 99 تکمیل خواهد شد.

پروژه‌های بهداشتی و اورژانسی وزارت بهداشت

وی با بیان اینکه 45 پروژه طرح بهسازی و توسعه بخش اورژانس با ظرفیت 1173 تخت تا اسفند ماه امسال به بهره‌برداری می‌رسد، گفت: همچنین 59 پروژه بازسازی و توسعه اورژانس بیمارستانی با ظرفیت 1119 طرح در سال 99 به بهره برداری خواهد رسید. در عین حال 750 پروژه بهداشتی با زیربنای 280 هزار متر مربع تا اسفند سال جاری به بهره برداری می‌رسد و مردم می‌توانند از این مراکز استفاده کنند. 2398 پروژه بهداشتی هم در دست اجرا است که در سال 1399 به بهره‌برداری خواهد رسید. در عین حال ادامه طرح بهبود تاب‌آوری بیمارستان‌ها و مراکز درمانی موجود را هم در دست اقدام داریم و بعد از آن نیز سامانه برنامه‌ریزی و کنترل پروژه آنلاین را جهت برنامه‌ریزی و کنترل پروژه‌های عمرانی در دستور کار خواهیم داشت.

نیاز 32هزار میلیارد تومانی برای تکمیل بیمارستان‌های در حال احداث

تقوی‌نژاد تاکید کرد: مجموعا پروژه‌هایی که تا پایان سال جاری و طی این پویش به بهره‌برداری می‌رسند تا کنون 4000 میلیارد تومان هزینه ساخت‌شان بوده و همچنان 1700 میلیارد تومان اعتبار مورد نیازشان است. همچنین حدود 238 پروژه در بخش بیمارستانی داریم که 43 هزار و 600 تخت را در بر می‌گیرد و اعتبار مورد نیاز برای ساخت بیمارستان‌های در حال احداث 32 هزار میلیارد تومان است.

مجوز شورای اقتصاد برای جذب سرمایه‌گذار خارجی جهت ساخت 3 پروژه بیمارستانی

وی افزود: همچنین پروژه‌هایی را هم با استفاده از جذب سرمایه گذار خارجی انجام می دهیم که در حال حاضر در این زمینه سه پروژه در تبریز، شیراز و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی داریم که شورای اقتصاد برای استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی در آنها مجوز صادر کرده است.

تقوی‌نژاد ادامه داد: در طرح تحول نظام سلامت نیز 207 پروژه داریم که 2200 تخت را به خود اختصاص می‌دهد و حدود 2 هزار و 900 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. همچنین در این زمینه مجموعا 3111 پروژه بهداشتی در دست احداث داریم که 1800 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. در عین حال مجموعه آنچه در وزارت بهداشت در حال ساخت است و یک حرکت جهادی را می‌طلبد شامل 3799 پروژه است که با ظرفیت 45 هزار تخت خواهد بود و برای تکمیل و بهره‌برداری از آنها 41 هزار و 200 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.

حال باید دید که اولا اعتبار لازم برای اتمام و بهره‌برداری از این پروژه‌ها برای وزارت بهداشت تامین خواهد شد و دوما این پروژه‌ها در موعد اعلام شده به بهره‌برداری می‌رسند و سوما بعد از افتتاح، این پروژه‌ها چقدر می‌توانند به مراقبت و درمان ایرانیان در زمان بحران، کمک کنند.

منبع: ایسنا