آیا ایران منجی عراق خواهد شد؟

اعتمادآنلاین| سیدعماد حسینی- در اوج بحران شیوع کرونا در ایران، عراق و منطقه، سفر دریابان علی شمخانی به عراق پرسش‌های زیادی را در ذهن تحلیلگران به وجود آورد.

در خبرها آمده است، دبیر شورای عالی امنیت ملی در سفر 2روزه خود به عراق با مقامات عالیرتبه سیاسی و امنیتی این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. دیدارهایی که صرف نظر از برخی از بازتاب‌های حاشیه‌ای، توجه ویژه تحلیلگران عراقی را در نقطه‌ای خاص به خود جلب کرد.

چرایی دیدار با برخی از شخصیت‌ها و دیدار نکردن با برخی دیگر از شخصیت‌های عراق یکی از جنجال‌هایی بود که رسانه‌های عراقی به آن پرداختند.

با این حال، به اعتقاد شماری از کارشناسان عراقی، این سفر فارغ از اعلام آمادگی تهران برای کمک به کشور همسایه در مقابله با شیوع ویروس کرونا، در لایه‌های درونی خود به دنبال راهکاری برای حل مشکل بزرگ‌تر عراق است، چیزی که به روشنی می‌توان آن را سندرم بی‌دولتی عراق نامید.

دریابان شمخانی در حالی وارد بغداد شد که عراق شاهد پس‌لرزه‌های اعتراضات چندماهه خیابانی علیه سیاستمداران فاسد این کشور و به ویژه رد صلاحیت دولت محمد توفیق علاوی از طریق نصاب‌شکنی کردها در مجلس این کشور بود.

همچنین نباید فراموش کرد دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بالاترین مقام ایرانی است که بعد از شهادت سردار قاسم سلیمانی به عراق سفر می‌کند.

با وجود این، اگر بخواهیم از منظری متفاوت به این سفر بنگریم، می‌توان این پرسش را مطرح کرد که این سفر تا چه حد با تلاش‌های صورت‌گرفته برای کمک به مردم عراق در تشکیل کابینه یا حداقل خروج از خلاء سیاسی‌اش در ارتباط است.

در شرایطی که بسیاری از رسانه‌ها در صدد یافتن نام‌هایی برای جایگزینی علاوی بودند، حضور دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در عراق این حدس و گمان را در مورد تلاش تهران در راستای ایجاد بستری از توافق بین جریان‌های عراقی برای برون‌رفت از این مشکل پررنگ کرد.

در این میان کمتر کارشناس عراقی را می‌توان یافت که بر نقش بارز کردها در به شکست کشاندن ماموریت محمد توفیق علاوی تاکید نکرده باشد.

عرفات کرم مسئول پرونده عراق در حزب دموکرات کردستان عراق معتقد است، تا زمانی که جریان‌های شیعه عراقی نتوانند به موضع قدرتمند و یکپارچه‌ای در مورد نامزد خود برای تصدی نخست‌وزیری برسند، راهی جز گرایش به سوی یک گزینه توافقی نخواهند داشت.

از دیدگاه نماینده حزب مسعود بارزانی، عادل عبدالمهدی (به عنوان شخصیتی که قبلاً بر سر آن توافق صورت گرفته) بهترین گزینه محسوب می‌شود.

عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر پیشبرد امور عراق، نیز خود در جریان استقبال از شمخانی گفته بود که آمریکا از هر اقدامی برای قطع کردن روابط کشورش با تهران فروگذار نمی‌کند تا به نحوی خروج خود را از قدرت، به روابط نزدیکش با تهران نسبت دهد.

با توجه به روابط حسنه‌ای که جمهوری اسلامی ایران با شیعیان عراقی از یک سو و کردهای این کشور از سوی دیگر دارد، و نیز احترام متقابلی که بین تهران و شماری از جریان‌های اهل تسنن شکل گرفته، حل و فصل بحران عراق بیش از هر زمان دیگری در ظرفیت دیپلماسی ایران دیده می‌شود.

با توجه به روابط حسنه‌ای که جمهوری اسلامی ایران با شیعیان عراقی از یک سو و کردهای این کشور از سوی دیگر دارد، و نیز احترام متقابلی که بین تهران و شماری از جریان‌های اهل تسنن شکل گرفته، حل و فصل بحران عراق بیش از هر زمان دیگری در ظرفیت دیپلماسی ایران دیده می‌شود.

همین مساله هم باعث شد تا بعد از بازگشت هیات ایرانی، حرف و حدیث‌های زیادی در مورد ادامه فعالیت عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر مستعفی در این پست به گوش برسد.

حال در شرایط فعلی تفاوت چندانی نخواهد داشت که عبدالمهدی به عنوان نخست‌وزیر پیشبرد امور در قدرت باقی بماند یا نخست‌وزیر موقت یا نخست‌وزیر بسترساز برگزاری انتخابات آینده عراق؛ به هر روی، چه عبدالمهدی باشد چه شخصیتی دیگر، امروز امید برای سامان گرفتن دوباره اوضاع سیاسی عراق بعد از این سفر فزونی یافته است، گرچه مشخص نیست جریان‌های عراقی تا چه حد به خود کمک خواهند کرد.