اکران آنلاین فیلم‌های سینمایی فرصت یا تهدید

اعتمادآنلاین| احسان گرایلی- کارگردان: «چه بلایی سر سینماها می‌آید»، «اقتصاد سینما دچار بحران خواهد شد»، «حال فیلم دیدن یعنی سینما رفتن»، «سینمادارها چه‌خواهند کرد؟» و سوالاتی از این دست و شاید حتی بیش‌از این‌ها، این روزها گزاره‌هایی‌ست پیش روی اهالی سینما و علاقه‌مندان به سینما، که به بهانه‌ی اولین اکران آنلاین فیلم‌های سینمایی یعنی «خروج» تازه‌ترین اثر ابراهیم حاتمی‌کیا، موضوع بحث و دغدغه‌شان شده است.

به گزارش اعتمادآنلاین، بی‌شک برای فیلمسازها و فیلم‌بازها تجربه فیلم دیدن در سینما و در حضور تن‌های متکثر با سر واحد، تجربه خنده‌های توامان و سکوت‌های سنگین با هرازگاهی صدای نفس‌ها، تجربه تا سینما به شوق تماشا رفتن و توی صف ایستادن و گاهی بعد از یک فیلم خوب پیاده گز کردن و در سکوت با نماهای فیلم تا خانه خیال کردن است که مفهوم سینما را شکل می‌دهد.

اما از سویی پلتفورم‌های تازه‌ی توزیع محتوا و زیرساخت‌های جدید مخاطبینی از دیگر نوع بار آورده است. مخاطبی با رفتارهای متفاوت اجتماعی و مذاق دیگرگونه‌ای در تماشا؛ و از سوی دیگر مناسبات جهان امروز در مواجه با اپیدمی کرونا و عدم امکان اجتماع در اماکن سرپوشیده. پیش از آغاز این بحران جهان‌شمول در دیگر نقاط جهان تغییراتی را برای ارائه محصولات سینمایی آغاز کرده بودند که این امر بر اساس الزامات جهان جدید رقم خورده بود و همچنین بر اساس تفاوت ذائقه‌ی گروهی از مخاطبین برای انتخاب شیوه و محل تماشای فیلم. که خب، خود این تغییر مثل هر تغییری چالشی بود و هست پیش روی هم هنرمندان و هم گروه‌هایی که رفتار مخاطبین را ارزیابی و بررسی می‌کنند و در ساحت یک رفتار عمومی اجتماعی به نقد و بررسی آن می‌پردازند.

این چالش هنوز تازه و نو ظهور است و حتما گپ و گفت‌هایی دارد که هنوزها باید در آن غور کرد و آزمودش. ولی آنچه امروز آن‌را دارد به امری ناگزیر یا شاید جایگزینی برای جلوگیری از سقوط و ورشکسته‌گی سینما تبدیل می‌کند بحران کروناست.

کرونا دارد اینجا نقش یک تسهیل‌گر و پیش‌برنده را بازی می‌کند تا فرصتی باشد برای آزمون بسترهای ارائه‌ی جدید. فرصتی باشد برای بررسی و محک شیوه‌های رفتار با مخاطبی که شاید تربیتی دیگرگونه در مواجهه با فیلم دارد، و حتما آزمونی برای اقتصاد این بسترهای ارائه، و به تبع آن صنعت سینما.

زیرا این گروه مخاطب امروز و با بحران کرونا در قرنطینه ایجاد نشده است. آنها بچه‌هایی هستند که پای لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های‌شان در این سال‌ها فیلم (قانونی یا غیر قانونی) دانلود می‌کرده‌اند و در خلوت یا جمع‌های چند نفره شان می‌دیده‌اند.

اتفاقا خیلی‌هاشان تبدیل به فیلم‌بازهای حرفه‌ای شده‌اند و سینمای روز جهان را گاهی از خود جهان به‌روزتر دیده‌اند. آنها همان گروه هدف بازارهایی بودند که در جهان تجربه‌ی سینمای آنلاین را رقم زدند و صنعت سریال‌سازی را با تغییرات شگرفی روبرو کردند. پس این مخاطب چه ما بخواهیم و چه نخواهیم در طی این سال‌ها رشد کرده و عادات تماشایش شکل گرفته است. حالا اما در فرصت کرونا مجال آزمون صنعت سینمای ایران است در مواجه با این روند تغییرات و تا بتواند خود را دوباره به‌روز رسانی کند رفتاری که این گروه مخاطبان بر اساس سبک زندگی تازه‌ی خود به آن آبدیت می‌گویند- خود این بازی با واژه‌ها یادآوری این نکته بود که متولیان فرهنگی ما در اکثر مواقع گویی در پس اجتماع می‌روند و نه در پیش. حالا حتما اولین بودن‌ها هزینه دارد. حتما آزمون و خطاست.

حتما باید یکی جلو بیفتد و این راه را برای دیگران همرا کند. بدنه‌ی سینمای مستقل ما که جانی برای این حرکت‌های انتهاری و هزینه‌ای برای این ریسک‌ها ندارد پس من حضور تهیه‌‌کنندگان دولتی را در این بخش به فال نیک می‌گیرم. برگردیم به سئوال‌هایی که اول این یادداشت آن‌ها را مطرح کردیم.

تاریخ هنر حداقل در همین سده‌ی اخیر نشان داده که گونه‌های مختلف هنری و شیوه‌های مختلف ارائه‌ی آنها در معرض انتخاب مخاطب بوده‌اند که بقا داشته‌اند و تغییر شکل داده‌اند اما حداقل تا امروز بشر در گریز از تنهایی مفرط خویش به فعالیت‌های جمعی و معاشرت‌های متنوع پناه برده و همین تاریخ یادآوری می‌کند که تاتر با حضور سینما از بین نرفت، ماند و مسیر خود را اصلاح کرد و مخاطب خود را بار آورد. سینما نیز با حضور رقبای خود حتما دست در دگردیسی شکلی خواهد زد و خواهد ماند زیرا حتما کسی که تجربه‌ی تماشا را در جمعیت داشته باشد و لذت مشارکت در احساس جمعی را آموخته باشد آن را با هیچ چیز دیگری عوض نخواهد کرد.