فساد اقتصادی و اسقاط نظام

اعتمادآنلاین| احمد توکلی،بارها در مصاحبه ها و سخنرانی های خود هشدارهای تکان دهنده ای درباره ضریب نفوذ فساد اقتصلاد ی در ایران داده است.هشداری که نه مسوولان می توانند خود را به نشنیدن بزنند و نه ما می توانیم آن را نشنویم. برای مثال او گفته است: «متاسفانه فساد اقتصادی سیستماتیک شده و اگر با آن مبارزه نشود قطعا جمهوری اسلامی را ساقط می کند. در این صورت دشمنان ایران را تجزیه و تشیع را ریشه کن می کنند.»چه حسی با شنیدن یا خواندن این جملات ترسناک درباره فساد اقتصاد ی به شما دست می دهد؟

برای من ترسناک و نگران کننده است، زیرا این تحلیل را نه یک ضد انقلاب یا نیروی سیاسی برانداز در شبکه های ماهواره ای بر زبان می آورد، بلکه تحلیل سیاستمداری است که خودش از ابتدای انقلاب در سیستم سیاسی و مدیریتی کشور مسوولیت داشته و بهتراز دیگران می داند که در سیستم مدیریتی کشور چه می گذرد.

معنی فساد سیستماتیک در اقتصاد سیاسی این است که خود دستگاه های مسوول مبارزه با فساد به درجاتی قابل توجه آلوده شده اند.

به تعبیر ساده تر یعنی دستمالی که می خواهیم با آن شیشه را تمیز کنیم خودش تمیز نیست. احتمالا توکلی می داند که اعتراف به سیستماتیک شدن فساد این فرصت را به ضد انقلاب و رسانه های بیگانه می دهد تا آن را در بوق و کرنا کنند و تبلیغات شان را بیفزایند. با این حال او محافظه کاری نکرده وبه صراحت هر چه تمام تر این حرف ها را زده است. شاید به این دلیل که خطر و تهدید آنقدر جدی است که تاخیر و لاپوشانی را جایز ندانسته. حتی به نظر می رسد هشدار توکلی چیزی از قبیل تلاش برای دفع مقدر باشد.

قریب به دو دهه است که همه علیه فساد و رانت و ویژه خواری ها سخن می گویند. از سوی مسوولان امر پیشگیری ها و برخوردهایی هم صورت گرفته اما این برخوردها هنوز نتوانسته اند توقع افکار عمومی را در مبارزه با مفاسد و مفسدان برآورده کنند حتی گاهی این اقدامات نتیجه عکس داده و باعث شده که پدیده فساد مستمرتر و مقاوم تر شود: فسادی که شبیه خوره، سرطان و ایدز است و در صورت عدم درمان و مقابله، می تواند سیستم را از پا بیندازد و زمین گیر کند. لذا طبیعی است که در مواجهه با این سرطان و خوره و ایدز، باید چشم و گوش مان را باز کنیم و جلوتر از دیگران ندیده ها و نشنیده ها را ببینیم و بشنویم.

از همین رو شایسته است تا رسانه ها با هوشمندی و استقلال عمل و به دور از هرگونه تهدید و تحدیدی بازخوانی پرونده های مفاسد را که در دو دهه گذشته رخ داده، در دستور کار خود قرار دهند و از قبل آن به کشف حقایق نهفته در این قبیل پرونده ها و سرنخ های آن نزدیک شوند. برای مثال به سراغ ثروت های بادآورده بروند و با فراغ بال و بی محظوریت به اطلاع عمومی برسانند و صریحا بگویند چه کسانی و در چه فرآیندی و با چه پوشش هایی در این مفاسد دخیلند و چه قدرت هایی عملا مانع تراشی می کنند تا پروژه مبارزه با ثروت های بادآورده به نتیجه نرسد.

ضمن اینکه از سیاسی شدن- به تعبیر رساتر- از جناحی شدن مبارزه با فساد هم باید اجتناب کرد وگرنه این ماجرا نیز تبدیل به آتوی سیاسی می شود و در رقابت های سیاسی و مبارزه برای قدرت تبدیل به وجه المنازعه و وجه المصالحه می شود. به نظر می رسد برآورده نشدن توقع جامعه از مبارزه با فساد و از آن طرف گسترش رانت خواری و خطرات ناشی از آن باعث شده تا چهره هایی مانند توکلی به میدان بیایند و به مرگ بگیرند تا مسوولان به تب راضی شوند.

اما در تحلیل این موضوع می شود سه فرضیه را در نظر گرفت:

1- آنکه رسانه ها به عنوان چشم و گوش جامعه دچار کم کاری، صدمه و آسیب شده اند.

2- منفعت طلبی و زیاده خواهی در بخش هایی از نظام تکثیر شده است.

3- تحلیل نادرست از سرنوشت و آینده نظام باعث شده بخشی از بدنه مدیریتی ناامید شوند و برای ادامه زندگی خود و خانواده شان، ارزش های اخلاقی را زیر پا گذاشته و بازه زمانی مدیریتی خود را فرصتی برای زد و بند جهت کسب سرمایه بیشتر تلقی کنند.

هر کدام از این فرضیه ها باعث شده تا فساد، گردن کلفت تر از همیشه شود و سلول های سرطانی اش شروع به ریشه دواندن کنند.

راه علاج در دنیا مشخص است یا باید مفسد اقتصادی را اعدام کنیم تا دیگر کسی جرات فساد نداشته باشد یا فرد مفسد را بی حیثیت کنیم و حبس ها و جریمه های سنگین در نظر بگیریم یا آنکه می شود به احکام دینی رجوع کنیم و راه مقابله با فساد را در ماثورات دینی جست وجو کنیم.

برای مثال امام علی (ع) در سال چهلم هجری، یکی از فرمانداران خود را این گونه در مورد مفاسد اقتصادی مواخذه می کنند که: «از تو خبری رسیده است که اگر چنان کرده باشی...» همین جمله کوتاه به وضوح نشان می دهد که حضرت از وضعیت فرماندار خود آگاهی و خبر کامل دارند و حتی ریز مفاسد او را به رخش می کشند که نشان دهنده تسلط دستگاه اطلاعاتی حضرت علی علیه السلام، بر قلمرو گسترده حکومت اسلامی تا کجاست.

تسلطی که شما می توانید در نامه های 43 نهج البلاغه که خطاب به «هبیره شیبانی» فرماندار فیروز آباد، که شهری در استان فارس ایران است و نامه 45 که خطاب به «عثمان بن حنیف انصاری» فرماندار بصره است، ملاحظه کنید تا به وضوح گستردگی حوزه فعالیت دستگاه اطلاعاتی ایشان را در یابید.

ضمن اینکه ایشان به صراحت در نامه خود خطاب به مالک اشتر نخعی، می فرمایند: «رفتار کار گزارانت را بررسی کن و جاسوسانی راستگو و وفا پیشه بر آنان بگمار که مراقبت و بازرسی پنهان تو از کار آنان سبب امانتداری و مهربانی با رعیت خواهد بود و از همکاران نزدیک سخت مراقبت کن و اگر یکی از آنان دست به خیانت زد و گزارش جاسوسان تو نیز آن خیانت را تایید کرد، به همین مقدار گواهی قناعت کرده، او را با تازیانه کیفر کن و آنچه از اموال را که در اختیار دارد، از او بازپس گیر. سپس او را خوار دار و خیانتکار بشمار و طوق بدنامی به گردنش بیفکن.» به این وسیله، سیاست های اصولی اسلام را در مبارزه با مفاسد اقتصادی و شیوه عملکرد سیستم های اطلاعاتی در این زمینه تبیین می فرمایند.

کوتاه سخن اینکه دومینوی فساد را می شود از کار انداخت. رسانه ها می توانند در مقام چشم و گوش جامعه با دیده بانی دقیق از فرآیندهای چرخش سرمایه و ارایه گزارش های صریح به افکار عمومی، فرصت ها و بسترهای فساد و تخلف را از مفسدان بگیرند.به واقع اگر ریشه فساد زده نشود ،امکان پیش بینی احمد توکلی درباره اسقاط نظام چقدر محتمل خواهد بود؟