پشت پرده تایید و تکذیب توقف حکم اعدام سه متهم حوادث آبان 98 چه بود؟

اعتمادآنلاین| پس از اعلام سخنگوی قوه قضاییه درباره قطعی شدن حکم اعدام 3 نفر از جوانانی که در جریان اعتراضات آبان ماه 98 دستگیر شده‌اند، هشتگ «اعدام نکنید» به صورت خودجوش شکل گرفت.

موضوع چیست؟

امیرحسین مرادی و محمد رجبی 25 ساله‌اند سعید تمجیدی 27 ساله و دانشجو هستند و موضوع پرونده آنها بنا به گفته وکلا مربوط به حواشی اعتراضات بنزینی آبان 98 است. دو نفر از این متهمان به ترکیه فرار کرده بودند، اما ماموران پلیس در ترکیه آنها را به ایران تحویل داد. احکام بدوی این سه اسفندماه سال گذشته از سوی شعبه 15 دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی و به اتهام «مشارکت در تخریب و تحریق به قصد مقابله با نظام» صادر می شود.

وکلا چه گفتند؟

صدور این احکام و تایید آن با واکنش وکلا روبرو می شود. وکلا معتقد هستند تا دیروز دسترسی به پرونده نداشته و اطلاعی از جزییات رخدادهای منجر به بازداشت نداشته اند. در خصوص این پرونده و جزییات آن بابک پاک‌نیا، وکیل امیرحسین مرادی پس از اطلاع از حکم اعدام موکلش و دو جوان دیگر در حساب توییتری خود نوشت «رسیدگی (به پرونده این سه) نواقص متعدد دارد». بنابر گفته او اگرچه رای با نظر اکثریت اعضا صادر شده بود اما یکی از قضات شعبه با اعدام مخالفت کرده است. به عبارتی حکم اعدام یعنی پایان دادن به زندگی سه جوان در بهترین سال‌های زندگی‌شان «با اتفاق آراء» نبوده است.

از سوی دیگر، از نظر این وکیل دادگستری و گروهی از وکلای مدافع مستقل در ایران، میان جرم و مجازات تناسبی وجود ندارد. او صراحتا به پایگاه خبری "جماران" در این باره گفته است: «در خلاصه پرونده هم صراحتا قید شده که متهمین در دادگاه، اقاریر مرحله بازپرسی را انکار کرده‌اند. بر این اساس یکی از قضات دیوان حکم اعدام را تأیید نکرده و درخواست بررسی بیشتر داده است.»

عدم اطلاع رسانی درباره پرونده از سوی قوه قضاییه

تا دیروز نه وکلا پرونده را مطالعه کرده بودند و نه جامعه مدنی از جزییات پرونده اطلاع داشتند. عباس عبدی روزنامه نگار در واکنش به اتفاقات پیش آمده نوشته است: «آیا این حق برای مردم است که بدانند چرا یک نفر محکوم به اعدام شده است؟ آیا حق متهم در دسترسی به وکیل نباید رعایت شود؟ حتما می‌گویند که ما به عادلانه بودن دادرسی‌های خود مطمئن هستیم. اگر چنین اطمینانی وجود دارد، پس چرا علنی ؟»

روزنامه اصولگرای فرهیختگان هم می نویسد: یک‌بار دیگر کنفرانس خبری جناب سخنگو را با دقت بیشتری مرور کنید؛ بخش مهمی از این جلسه به‌مرور اخبار اعدام می‌گذرد، فارغ از جزئیات پرونده‌های مطروحه این اخبار به شکل مسلسل‌وار و بدون ملاحظه پیوست‌های رسانه‌ای پیشینی یا پسینی مطرح می‌شود، ذره‌ای تالم در گفتار جناب سخنگو هنگام اعلام این اخبار وجود ندارد و هیچ جزئیات مهمی به شکل جامع و منقح‌شده مطرح نمی‌شود. سیستم رسانه‌ای قوه‌قضائیه حتما به اهمیت اخبار مربوط به وقایع آبان 98 در افکارعمومی آگاه است و این بی‌مبالاتی در طرح موضوعات مربوط به آن به شکل جدی محل سوال است. آیا ارائه ندادن توضیحات جامع و قانع‌کننده برای افکارعمومی و صرف اعلام خبر و موضع‌گیری فلسفه وجودی کنفرانس خبری را زیرسوال نمی‌برد؟

ماجرای خبر فارس درباره اعاده دادرسی و تاثیر گذاری آن بر روند پرونده

حقوق دانان و وکلای پرونده بر این باورند رقابت رسانه ای و سیاسی جنبه های حقوقی پرونده را به فراموشی سپرده و حتی ممکن است بر روند پرونده اثر گذار شود.

اثر گذاری رقابت تیم فارس و میزان بر پرونده

رقابت رسانه ای میان تیم تبلیغاتی حجت الاسلام رئیسی و تیم رسانه ای قوه قضاییه یکی از اتفاقاتی بود که از روز گذشته تاثیر خود را بر روی پرونده گذاشته است.

خبرگزاری فارس به سبب نفوذ خود در دستگاه قضا در جهت رقابت رسانه ای با میزان تصمیم می گیرد موضوع اعاده دادرسی بر اساس ماده 477 را با دستور رئیسی رسانه ای کند. خبرنگار فارس بدون آنکه از محتوای ماده 477 و چگونگی ورود رئیس قوه قضاییه مطلع باشد؛ ماجرا را رسانه ای می کند همین امر موجب واکنش خبرگزاری میزان می شود. یعنی موضوعی که قرار بود طی روند اداری معمول همه پرونده رسیدگی و روز شنبه اعلام عمومی شود عصر چهارشنبه اطلاع رسانی شده و زمینه جنجال سیاسی بیش از گذشته فراهم کرد.

به بیان دیگر تیم تبلیغاتی فارس تصور می کرد با انتشار خبر توقف اعدام می تواند بر موج هشتگ "اعدام نکنید" سوار شده و مقاصد دیگر را پیش ببرد.

پیش از انتشار خبر فارس و در همان روز انتشار خبر توسط سخنگوی قوه و داغ شدن هشتگ در فضای مجازی، سید پویان یکی از کاربران اصولگرای فضای مجازی که اطلاع مشخصی از رقابت تیم رسانه ای قوه و تیم تبلیغاتی رئیسی در خصوص این پرونده داشته از جمله در وضعیت شتر دو ساله قرار داریم، استفاده کرد.(اشاره به حکمت اول نهج البلاغه قَالَ: کُنْ فِی الْفِتْنَهِ کَابْنِ اللَّبُونِ لَا ظَهْرٌ فَیُرْکَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبَ: در فتنه ها، چونان شتر دوساله باش، نه پشتی دارد که سواری دهد، و نه پستانی تا او را بدوشند) بدین ترتیب این فعال سیاسی بیش از پیش وضعیت پیش آمده را پیش بینی کرده و نسبت به ماجرای سیاسی پس از آن هشدار داده بود. اما این هشدار مورد توجه دیگر اصولگرایان قرار نگرفت.

رقابت سیاسی پرونده را با چالش روبرو می کند؟

از سوی دیگر در توییتر هم بخشی از جریان اصول گرا در مقابل هشتگ «اعدام نکنید» هشتگ «اعدام بکنید» ر راه انداخته اند. موضوعی که سبب شد پس از انتشار خبر زودهنگام فارس؛ روزنامه های و کاربران اصول گرا درفضای مجازی مواضع مشخص تری در قبال دستور احتمالی رئیس قوه قضاییه بگیرند. دستوری که بیش از هر چیز روال اداری چنین پرونده های هست و اصولاً نباید سیاسی شود.

علاوه بر تنش های داخلی؛ ورود ترامپ و توییت وی در خصوص اعدام نکردن این سه جوان موضوع پرونده را با چالش جدی تری روبرو کرد. چالشی که به نظر می رسد حل حقوقی آن به دور از جنجال های سیاسی زمان بیشتری می طلبد.

منبع: دیده‌بان ایران