آمریکا درصورت مخالفت اروپا با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی، ناچار به پذیرش راه حل میانه است

اعتمادآنلاین| اواخر مهرماه پایان موعد تحریم‌های تسلیحاتی ایران طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل است، وزیر امور خارجه آمریکا خبر از تمدید تحریم‌ها با همکای کشورهای عضو شورای امنیت داد و سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تاکید کرد که آمریکا موفق به چنین کاری نخواهد شد و کشورهای دیگر با او همراهی نمی‌کنند.

کوروش احمدی تحلیل‌گر مسائل آمریکا، درباره اظهارنظرهای موجود درباره تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران اظهار داشت: این سخن پمپئو که «عملا همه موافق تمدید تحریم‌ها هستند» بی‌شک سخن نادرستی است و نشست شورای امنیت عملا خلاف آن را نشان داد و از آن زمان تاکنون نیز هیچ نشانه‌ای حاکی از اینکه اعضای شورا ممکن است نظرشان را تغیییر داده باشند، در دست نیست. اینکه آمریکا هنوز اقدامی برای طرح پیش‌نویس قطع‌نامه مربوطه در شورا نکرده و نشانه‌ای حاکی از زمان این اقدام احتمالی در دست نیست، نیز به همین دلیل است.

وی در پاسخ به این سوال که برخی معتقد که با حضور دمکرات‌ها بر قدرت و در جایگاه ریاست جمهوری آمریکا شرایط ایران بسیار بهتر خواهد شد و فضای مذاکره فراهم می‌شود، یادآور شد: «بایدن» بطور کلی از نفی «تغییر رژیم» و بازگشت به برجام صحبت کرده اما اظهارات مشاوران سیاست خارجی او در مورد برجام طیفی را تشکیل می‌دهد.

«تونی بلینکن» که یکی از مشاوران ارشد بایدن است و قبلا از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا در زمان اوباما بوده، در اواسط ماه «می» از تلاش بایدن در صورت پیروزی برای نیل به یک «موافقت‌نامه جدید و بهبود یافته» صحبت کرد.

او گفت اگر ایران به تعهداتش عمل کند، دولت احتمالی بایدن نیز به تعهدات آمریکا بازخواهد گشت و اضافه کرد که این را مبنایی برای «توافقات محکم‌تر و گسترده‌تر» قرار خواهد داد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی افزود: او [بایدن] همچنین از تمرکز آمریکا بر دیگر اقدامات ایران که از نظر آمریکا قابل اعتراض است، سخن گفت که البته ما نباید در این موارد خوش باور باشیم. در اثر اقدامات مخرب دولت ترامپ، شرایط به نحو قابل توجهی تغییر کرده است؛ به نحوی که ممکن است بازگشت به شرایط قبل به آسانی قابل انجام نباشد. آنچه بیشتر موجب تاسف است این موضوع است که با توجه به احتمال شکست ترامپ در آبان امسال، جمهوری‌خواهان تندرو در کنگره با همکاری عناصر افراطی در دولت ترامپ می‌کوشند تا بازگشت به برجام را غیرممکن کنند.

وی افزود: برای این منظور آنها درصدد هستند تا دست رئیس‌جمهور برای تعلیق تحریم‌ها علیه ایران را ببندند و پیش شرط موافقت کنگره در این رابطه را نیز به قوانین مربوطه اضافه کنند. آنها قبلا در اوت 2017 از طریق قانون کاتسا در ارتباط با تحریم‌های روسیه چنین کردند چرا که در آن زمان این نگرانی وجود داشت که ترامپ بخواهد تحریم‌ها علیه روسیه را با توجه به اختیارات رئیس‌جمهور به حالت تعلیق درآورد.

به هر حال محتمل است که یک دولت دموکرات در آمریکا سیاستی متفاوت و میانه‌روانه‌تر در قبال ایران در پیش بگیرد. اما همچنان برخی موضوعات، بویژه مسائل منطقه‌ای، در مرکز توجه آن قرار خواهد داشت.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی درباره اینکه آیا ایران فرصت مذاکره با آمریکا تا پیش از انتخابات را دارد و امکان گرفتن امتیاز از ترامپ فراهم شده است، اظهار داشت: به طور کلی صرف مذاکره، کاری است که در هر زمان ممکن و در هر فرصتی قابل انجام است. موقعیت مناسب را بیشتر می‌توان در ارتباط با نیل به توافق در یک مذاکره مطرح کرد. مشکل در اینجا است که برخی در ایران مذاکره را مساوی با توافق تصور می‌کنند که اصلا تصور درستی نیست. مذاکره می‌تواند بین دو طرف انجام شود بدون اینکه الزاما به توافقی منجر شود.

وی ادامه داد: نمونه بارز آن مذاکرات ترامپ با کره شمالی است که هیچ حاصلی شاید جز تعلیق موقت برخی از فعالیت‌های هسته‌ای کره شمالی در پی نداشت. اما حاصل زیادی برای کره شمالی و منطقه داشت، از جمله شل شدن غیررسمی تحریم‌ها و ایجاد آرامش در منطقه. در گذشته نیز مذاکرات آمریکا و ویتنام طی هفت سال در پاریس به موازات ادامه جنگ ویتنام جریان داشت، بدون اینکه کوچک‌ترین توافقی حاصل شود و نهایتا هم که با فتح سایگون توسط نیروهای ویتکنگ، ماموران آمریکایی با هلیکوپتر از سفارت خود در شهر گریختند. البته مذاکره ایران با آمریکا با توجه به شرایط و زمینه‌ها، طبعا مستلزم اجماع در داخل و یک تصمیم سیاسی مهم است.

این کارشناس مسائل آمریکا و اروپا درباره استمرار حمایت‌های چین و روسیه از ایران، گفت: چین و روسیه تا این مقطع قوی و مصمم در حمایت از ایران ظاهر شده‌اند و امید است که به همین ترتیب ادامه دهند. با این حال شرایط جدیدی نیز در حال شکل گیری است که نباید از آن غافل بود، از جمله باید به دوستی و رابطه ویژه بین ترامپ و پوتین توجه داشت.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر چین و آمریکا وارد یک دوره پر تنش در روابطشان شده‌اند؛ اینکه سیر این تنش طی چند ماه آینده به چه شکلی خواهد بود، بر عملکرد چین در شورای امنیت در مورد ایران نیز تاثیر عمده‌ای خواهد داشت.

به هر حال نباید از نظر دور داشت که مقوله ایران نیز یکی از مقوله‌های مورد بحث بین چین و آمریکا است و هیچ‌گاه منتفی نبوده که چین نیز بخواهد از برگ ایران برای پیشبرد اهداف مهم‌تر خود استفاده کند، چین قبلا چنین کرده و در آینده نیز محتمل است که چنین کند. به هر حال نباید فراموش کرد که در حالی که ایران روابطی با غرب ندارد، این دو کشور ممکن است صحنه را عاری از رقیب و دست خود را بیش از هر زمان باز تصور کنند.

به گفته احمدی اروپایی‌ها نظرات خاص خود را داشته‌اند که آخرین بار در بیانیه 19 ژوئن مبنی بر اینکه گویا عواقبی بر لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران برای ثبات و امنیت منطقه مترتب می‌دانند، مطرح شد، اما آنها نیز ظاهرا در پی مکانیسمی خاص و یک راه حل بینابینی هستند و گویا در فکر وضع محدودیت‌هایی بر دادوستدهای تسلیحاتی ایران بعد از لغو تحریم‌های تسلیحاتی هستند.

این البته چیزی است که ایران با آن حتی در سفر اخیر دکتر ظریف به مسکو مخالفت کرده است، البته اروپایی‌ها به ویژه لندن مستعد تن دادن به فشارهای آمریکا هستند و سفر هفته گذشته پمپئو به لندن نیز در این رابطه بود.

وی تصریح کرد: با توجه به این سفر و نشانه‌های دیگر، آمریکا ظاهرا روی لندن به عنوان متحدی در بحث تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران حساب باز می‌کند. انگلیس بعد از روی کار آمدن دولت «بوریس جانسون» و خروج از اتحادیه اروپا در شرایط ویژه و نه چندان مستحکمی قرار دارد و بیش از گذشته خود را ناچار در نزدیکی با آمریکا تصور می‌کند.

به هر حال شواهد زیادی حاکی از ارتباطات غیرعلنی گسترده بین آمریکا و اروپا در ارتباط با ایران وجود دارد و آمریکا تلاشی فوق‌العاده را برای همراه کردن کشورهای اروپایی با خود آغاز کرده است. اما اگر آمریکا نتواند موافقت اروپایی‌ها برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی را به دست آورد، آنگاه ممکن است ناچار از پذیرش راه حل میانه آنها شود.

منبع: ایلنا