پیام وزیر دفاع ایران به واشنگتن از مسکو / برگزاری مانور مشترک با روسیه و چین

اعتمادآنلاین| شعیب بهمن کارشناس مسائل روسیه در گفت‌وگویی خبر از برگزاری دومین مانور مشترک ایران، روسیه و چین داد.

در ادامه متن گفت‌وگو را می‌خوانید:

در موقعیتی که در آن هستیم، سفر وزیر دفاع ایران به روسیه با چه هدفی انجام شده است؟

این سفر در واقع دو هدف کلی و مهم دارد. در شرایط فعلی یک بخش این اهداف به روابط نظامی و همکاری‌های فنی و نظامی بین ایران و روسیه برمی‌گردد که در طول سال‌ها وجود داشته و با توجه به پایان محدودیت‌های تسلیحاتی ایران که در قطع‌نامه 2231 بود، قطعا با شدت و حدت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد.

یک بخش همکاری‌های دوجانبه بین تهران و مسکو در حوزه‌های دفاعی و امنیتی و نظامی است. در کنارش یک پیام مهم این سفر هم این است که تهران و مسکو هیچ‌کدام حاضر به عقب‌نشینی از مواضع خودشان یا تغییر رویکردهای‌شان در برابر فشارهای آمریکا نیستند و همکاری‌های فی‌مابین در این شرایط ادامه پیدا می‌کند.

روس‌ها با این سفر این پیام را به آمریکا می‌دهند که به‌هیچ‌وجه در سطح بین‌المللی با مسئله تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران همراهی نخواهند کرد؛ همان‌طور که قبلا هم این موضوع را با رأی منفی در رأی‌گیری شورای امنیت نشان داده‌اند؛ یعنی در بعد بین‌المللی هم این سفر حائز اهمیت است و حامل پیام‌های مهم به‌ویژه برای آمریکاست.

به بحث مذاکره درباره تبادل تسلیحاتی بعد از لغو تحریم‌های تسلیحاتی اشاره کردید. چند ماه پیش وقتی از مقامات روس در‌این‌باره سؤال شده بود، گفتند امکانش هست؛ اما هنوز گفت‌وگویی در‌این‌باره نداشته‌ایم. آیا این سفر به منزله شروع گفت‌وگو درباره تبادلات تسلیحاتی بعد از لغو تحریم‌هاست؟

مذاکره درباره انجام معاملات تسلیحاتی از گذشته بین ایران و روسیه وجود داشته است؛ ولی هر دو بنا به ملاحظاتی خیلی مذاکرات را علنی نکرده‌اند و درباره‌اش اطلاع‌رسانی نشده است. یک دلیل این موضوع هم وجود همین تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است؛ ولی در شرایط فعلی که زمان اندکی تا لغو این تحریم‌ها مانده، اساسا شرایط در مقایسه با گذشته تغییر کرده است. سفر فعلی و اینکه بازدید از نمایشگاه نظامی فنی روسیه هم‌زمان در این سفر گنجانده شده است، می‌تواند دریچه جدیدی در حوزه تعاملات نظامی و تسلیحاتی ایران و روسیه باشد. هرچند همکاری‌های دفاعی امنیتی و نظامی روسیه و ایران را نباید صرفا به خریدها تقلیل داد و محدود دانست.

دو طرف در زمینه‌های مختلف همکاری دارند که خریدهای تسلیحاتی یکی از آن مسائل به شمار می‌آید. در کنارش همکاری فنی بین دو کشور می‌تواند ادامه پیدا کند؛ به‌ویژه در حوزه انتقال فناوری‌های به‌روز طرح‌های مشترک دفاعی نظامی یا همکاری‌های دیگر. در بحث امنیت منطقه در سال‌های اخیر دو کشور همکاری‌های بسیاری داشته‌اند. اینها را هم باید در راستای تعاملات دفاعی امنیتی و نظامی دو کشور به شمار آورد؛ بنابراین صرفا مسئله محدود به خریدهای تسلیحاتی و نظامی نیست.

زمزمه‌ها و گمانه‌زنی‌هایی هست که ممکن است ترامپ در مدت کوتاه مانده تا انتخابات بخواهد علیه ایران اقدام نظامی کند؛ اقدامی مثلا مانند آنچه در مسئله سردار سلیمانی اتفاق افتاد و خارج از مرزهای ایران بود یا اقدامی دیگر. آیا ممکن است انجام این سفر از سوی روسیه با انگیزه‌هایی مربوط به این احتمالات مطرح شده باشد؟

نه، ببینید اینکه احتمالی وجود دارد که ترامپ تا انتخابات دست به اقدامی بزند، حالا خارج از مرزهای ایران یا داخل مرزها، بله، این هست. به این علت که ترامپ با وجود تمام فشارها و محدودیت‌ها و تحریم‌هایی که اعمال کرده، دستاورد درخور‌‌ توجه و بزرگی در این زمینه نداشته است؛ بنابراین نیاز دارد که در آستانه انتخابات برگ برنده‌ای درباره ایران رو کند؛ به‌ویژه بعد از اینکه بحث تمدید تحریم‌ها راه به جایی نبرد و آمریکا ناگزیر شد سراغ آخرین گزینه یعنی همان مکانیسم ماشه برود.

آن‌هم که با مخالفت مواجه شده، نه‌فقط از سمت روسیه و چین بلکه حتی از سوی شرکای خودش؛ بنابراین در این مورد که احتمال داشته باشد آمریکایی‌ها دست به اقدام خصمانه‌ای علیه ایران بزنند، محتمل است؛ ولی در اینکه روسیه بخواهد در‌این‌میان وارد شود و نقش میانجی و واسط را ایفا کند، به نظر خیلی محلی از اعراب ندارد. قاعدتا اگر آمریکا بخواهد اقدامی بکند، محرمانه طراحی و اجرا می‌کند و هیچ‌کس از‌جمله روس‌ها باخبر و مطلع نخواهند شد.

ضمن اینکه آمریکایی‌ها طرح پوتین برای نشست در سازمان ملل متحد با حضور ایران و آلمان را هم رد کردند. دست‌کم در شرایط فعلی خیلی تمایل ندارند رابطه با روسیه را برجسته کنند؛ به‌ویژه آنکه در دور گذشته ترامپ متهم شد روس‌ها از او حمایت کرده‌اند یا به نفع او وارد شده‌اند و در شرایط فعلی ترامپ و تیمش متوجه‌اند که نباید حرکتی در این زمینه کنند و باید گرایش ضد‌روسی از خود نشان دهند تا در انتخابات، آرای بخشی از رأی‌دهندگان را جلب کنند، به‌همین‌دلیل روسیه نمی‌تواند واسطه خوبی باشد؛ ولی روس‌ها مانند نمونه‌های پیشین قاعدتا اگر اتفاق دیگری بیفتد، محکوم خواهند کرد و مخالفت می‌کنند.

شاید روسیه خواسته این پیام را بدهد که اگر آمریکا بخواهد اقدامی نظامی علیه ایران کند، روسیه در این منطقه حضور و با ایران تعامل دارد.

بله، این پیام را روس‌ها در گذشته هم داده‌اند؛ برای مثال مشارکت روسیه یا چین در مانور نظامی مشترک در اقیانوس هند که قرار هست دومین مانور از این‌ گونه نیز در دریای عمان یا خلیج فارس برگزار شود.

اینها همه ارسال پیام‌هایی به غرب و آمریکا هم از طرف ایران بود و هم از طرف روس‌ها و هم چینی‌ها. در نتیجه این خیلی دور از ذهن نیست؛ ضمن اینکه به‌خوبی می‌دانند که ایران و روسیه سال‌هاست همکاری منطقه‌ای دارند و تجربه موفقی هم در سوریه داشته‌اند.

در نتیجه آمریکایی‌ها هر نوع اقدامی در این زمینه بخواهند بکنند، محتاطانه خواهد بود؛ چون باید مراقب واکنش‌های طرف روس هم باشند؛ هر‌چند باز هم خیلی بعید است در صورت حمله نظامی محدود به ایران، روسیه بخواهد وارد شود. با‌این‌حال در شرایط فعلی اینکه وزیر دفاع ایران به مسکو سفر کند و با مقامات ارشد نظامی دیدار کند، خودش پیام مهمی به طرف‌های غربی و آمریکا به حساب می‌آید.

منبع: شرق