تلاش پاریس برای توسعه روابط با عراق

اعتمادآنلاین| طبق این تحلیل، فرانسه با استفاده از شرایط درگیر بودن آمریکا در حوادث داخلی به ویژه انتخابات ریاست جمهوری، از فرصت استفاده کرده تا نقش خویش و به تبع آن اتحادیه اروپا را در منطقه خاورمیانه تقویت کند.

فرانسه و اتحادیه اروپا در طول دوره دولت دونالد ترامپ با مقاومت شدید آمریکا برای جلوگیری از ایفای نقش بزرگتر در منطقه مواجه شدند و اکنون اروپا می‌کوشد، این خلاء حضور را با بازگشت به منطقه، ترمیم کند.

این در حالی است که برخی بر این باورند که افزایش نقش فرانسه در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا با هماهنگی آمریکا صورت گرفته، اما کشورهای عربی متحد آمریکا مانند عربستان چندان خوشایند این حضور و تغییر نقش بین پاریس و واشنگتن نیستند.

در همین حال، سیاست‌های ترکیه در حوزه دریای مدیترانه به ویژه لیبی و همچنین شمال سوریه و عراق، از دیگر عواملی ذکر شده که منجر به ایفای نقش فعال‌تر و پررنگ‌تر فرانسه در غرب آسیا و دریای مدیترانه شده است.

استقبال عراق از سفر مکرون

جدا از اسباب و علت‌های این حضور برجسته فرانسوی‌ها در منطقه، سفر مکرون به بغداد در نوع خود، با وجود پاره‌ای ایرادها و ملاحظات به شدت مورد استقبال قرار گرفت.

گرچه برخی از سیاسیون عراقی، معتقدند که فرانسه در درجه نخست به دنبال تامین منافع خود در عراق است و به فکر مصالح عراقی‌ها نیست، اما اعتقاد عمومی بر این است که بغداد باید به مناسبات با جامعه جهانی تنوع بخشیده و فقط بر آمریکایی‌ها اعتماد نکند.

بخشی از استقبال عمومی از سفر رییس جمهوری فرانسه به بغداد، ناشی از علاقه‌مندی اغلب رهبران سیاسی به بازگرداندن روابط تاریخی عراق با اروپا است که تحولات سه دهه اخیر از جمله جنگ، تحریم اقتصادی، اشغال و مبارزه با تروریسم در آن شکاف ایجاد کرده بود.

حضور بیشتر رهبران سیاسی عراق در کاخ ریاست جمهوری این کشور در روز استقبال رسمی از رییس جمهوری فرانسه، نشان داد که این سفر مورد تایید سیاسی گسترده در عراق است.

حضور همزمان روسای سه‌گانه عراق (رییس جمهوری، نخست‌وزیری و رییس مجلس نمایندگان) به علاوه رییس اقلیم کردستان عراق و اغلب رهبران سیاسی این کشور مانند «سید عمار حکیم» و «نوری المالکی» در مراسم استقبال رسمی از مکرون نشان داد که عراق از این سفر استقبال کرده است.

عراقی‌ها امیدوارند که روابط با اروپا و کشورهای قدرتمند غرب مانند فرانسه و آلمان دوباره به روزهای طلایی‌اش در دهه‌های 70 و 80 قرن گذشته برگردد و به نوعی از زیر سایه سنگین آمریکایی‌ها رهایی پیدا کنند.

فرانسه و طرح مترو و نیروگاه هسته‌ای عراق

گرچه سفر مکرون یک دیدار تشریفاتی و دارای پیام‌های سیاسی بود، اما هم بغداد و هم پاریس امیدوارند که رایزنی‌های دو طرفه در آینده نزدیک منجر به توافقات راهبردی بین دو کشور شود.

رییس جمهوری فرانسه از «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیری عراق برای سفر به پاریس دعوت کرده و کارشناسان معتقدند که سفر آتی الکاظمی به فرانسه، در برگیرنده توافقات جدید اقتصادی، سرمایه‌گذاری در حوزه طرح‌های زبربنایی و انرژی و حتی خرید سلاح خواهد بود.

الکاظمی پیشاپیش سفر آتی خود را به پاریس با پیشنهاد دو طرح راهبردی به فرانسوی‌ها یکی احداث «نیروگاه هسته‌ای صلح‌آمیز» و دیگر «مترو بغداد» هدف‌گذاری کرده است.

اعتقاد بر این است که الکاظمی هوشمندانه دریافته که چه پیشنهادها و طرح‌هایی را به کشورهای مختلف ارائه کند تا به نحوی رضایتمندی آنها را از توسعه روابط با بغداد حفظ کند.

در عین حال پاریس افزون بر پروژه‌های جدید بغداد، بر ضرورت پیشبرد توافقاتی که در سفر اوائل سال 2019 با دولت وقت عادل عبدالمهدی امضا کرده نیز اصرار کرده است.

نخستین سفر مکرون

رییس جمهوری فرانسه بعد از سفر یک روزه به بغداد و دیدار و گفت وگو با دولتمردان این کشور، خرسندانه از دستاوردهای سیاسی که به دست آورده، خاک عراق را ترک کرد، این امر در توئیتی که بعد از بازگشتش از بغداد منتشر کرد، به نحو بارزی انعکاس یافته و از نتایج آن ابراز رضایت کرده است.

امانوئل مکرون نخستین مقام عالی خارجی است که از زمان انتخاب الکاظمی به عنوان نخست‌وزیر عراق در طول چهار ماه گذشته از بغداد دیدن کرده است.

سفر مکرون در پی سفر «ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه در 26 تیرماه گذشته و «فلورانس پارلی» وزیر دفاع این کشور در ششم شهریور جاری انجام شد.

مکرون قرار بود اواخر سال 2019 در پاسخ به سفر عبدالمهدی نخست‌وزیر پیشین عراق به پاریس، به بغداد سفر کند، اما به دلیل شروع اعتراضات خیابانی پنج ماهه در اول اکتبر 2019 در عراق و استعفای دولت عبدالمهدی در هشتم آذر 99 (29 نوامبر2019)، سفر رییس جمهوری فرانسه نیز به حال تعلیق درآمد.

فرانسه از جمله کشورهای عضو ائتلاف بین‌المللی به سرگردگی آمریکا است که در 26 مارس امسال 200 سرباز خود را که برای مبارزه با تروریسم و آموزش نیروهای عراق حضور داشتند، از این کشور بیرون کشید.

پاریس در باره بازگرداندن سربازانش از عراق، آن را به شیوع «ویروس کرونا» مرتبط کرد، اما گزارش‌های رسانه‌ای آن را به اختلافات سیاسی بین کاخ الیزه و کاخ سفید مرتبط می‌دانند.

تاریخچه مناسبات اقتصادی

عراق و فرانسه از سال 1933 تاکنون 76 توافق نامه همکاری امضا کرده‌اند که از این تعداد 14 توافقنامه همچنان دارای اعتبار است.

مهمترین کالاهای فرانسوی که در گذشته به عراق صادر شده و هنوز هم ادامه دارد، خودرو، دارو و تجهیزات برقی است در حالی که 99 درصد صادرات عراق به فرانسه نفت خام است.

سطح تبادلات تجاری عراق با فرانسه در سال 2015 به یک میلیارد و 260 میلیون یورو رسید، اما به دلیل سقوط قیمت جهانی نفت در 2016 و بحران اقتصادی پس از آن، این رقم به 476 میلیون یورو (معادل 61 درصد کاهش در یکسال) رسید و این عقب‌نشینی در میزان و حجم تجاری دو کشور همچنان تا امروز ادامه یافته است.

پاریس و بغداد امیدوارند که سفر مکرون تحولی در حوزه‌های اقتصادی ایجاد کند و این روابط توسعه بیشتری یابد و سطح سرمایه‌گذاری و تبادلات تجاری به رقم‌هایی به مراتب بزرگ‌تر برسد.

مکرون در بغداد چه گفت و چه شنید

رییس جمهوری فرانسه متعاقب استقبال رسمی در بغداد، در نشستی مشترک با روسای قوای سه‌گانه عراق (برهم صالح رییس جمهوری، مصطفی الکاظمی نخست‌وزیری و «محمد الحلبوسی» رییس مجلس نمایندگان) به علاوه «نیچروان بارزانی» رییس اقلیم کردستان عراق در بغداد، پیرامون اوضاع این کشور و منطقه بحث و گفت وگو کرد.

مکرون بعد از آن به طور جداگانه در ساختمان هیات دولت عراق با الکاظمی اوضاع منطقه و عراق و توسعه روابط دو جانبه بین بغداد و پاریس را مورد بحث قرار داد.

رییس جمهوری فرانسه در نخستین سفر خود به عراق در توئیتی پیش از شروع گفت وگوها با دولتمردان عراقی گفته بود که با همکاری سازمان ملل در صدد ارایه پیشنهادهایی درباره درباره حاکمیت ملی عراق است.

وی بعد از پایان گفت وگوها با رهبران عراق در نشست خبری مشترک با رییس جمهوری این کشور گفت که دخالت خارجی در امور داخلی عراق یکی از چالش‌های جدی است که منافع ملی این کشور را تضعیف می‌کند.

برهم صالح نیز در این نشست خبری تاکید کرد که تقویت نقش محوری و اساسی عراق در منطقه می‌تواند باعث ایجاد ثبات و امنیت در کل غرب آسیا شود.

عراق در طول سال‌های گذشته بارها کوشیده است که این اصل را به آمریکایی‌ها بقبولاند، اما آنها به عمد یا سهوا این خواست عراقی‌ها را نادیده گرفته و اکنون بغداد این خواست را دوباره با شرکای اروپایی مطرح کرده و امیدوار است اروپایی‌ها منطقی‌تر از آمریکایی‌ها در این زمینه باشند.

عراق معتقد است که یکجانبه‌گرایی آمریکا در حمایت از متحدان شیخ‌نشین حوزه خلیج فارس و همچنین اسرائیل و نادیده گرفتن نقش اثرگذار و تاریخی بغداد، یکی از علت‌های تنش‌های موجود در منطقه است، بر همین اساس امیدوار است که اروپا در بازگشت به منطقه، اشتباه واشنگتن را مرتکب نشود.

مکرون در بغداد کوشید نشان دهد که دغدغه‌های مقامات عراقی و دیگر دولت‌های منطقه را در خصوص راه حل مشکلات خاورمیانه می‌فهمد و بر اساس واقعیت‌ها با کشورهای منطقه تعامل خواهد کرد.

روسای جمهوری دو کشور عراق و فرانسه در نشست خبری مشترک همچنین بر ضرورت ادامه حمایت از عراق در مبارزه با تروریسم تاکید کردند و خواهان توسعه روابط دو جانبه شدند.

مکرون در دیدار با الکاظمی نیز به طور ویژه پیرامون توسعه روابط دو کشور عراق و فرانسه و حمایت جامعه جهانی از تلاش‌های عراق در مبارزه با تروریسم، بحث و گفت وگو کرد.

اعتقاد بر این است که الکاظمی با پیشنهاد به فرانسه برای طرح احداث نیروگاه هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز و همچنین مترو بغداد به علاوه مشارکت در بازسازی عراق افق تازه‌ای پیشروی سرمایه‌گذاری فرانسه در طرح‌های راهبردی عراق گشوده است.

مکرون ناکام از ملاقات با آیت الله سیستانی اما خرسند از روابط بغداد - اربیل

سفر مکرون به بغداد همچنین فرصتی برای حضور نچیروان بارزانی در پایتخت عراق شد تا روسای قوای سه‌گانه این کشور در حاشیه دیدارهای مکرون با دولتمردان عراق، درباره حل مشکلات بغداد و اربیل گفت و گو کنند.

دفتر نخست‌وزیری عراق در پایان دیدار الکاظمی و بارزانی در بیانیه‌ای اعلام کرد که گفت وگوهای دو طرف برای حل مشکلات بین بغداد و اربیل مثمر ثمر بوده است.

بارزانی همچنین در ادامه، دیدار جداگانه‌ای با «سید عمار حکیم» رهبر «جریان حکمت ملی» داشت و در باره اوضاع عراق و حل مشکلات بین بغداد و اربیل گفت و گو کردند.

بر خلاف انتظار، دیدار مکرون با آیت الله سید علی سیستانی مرجع عالی عراق که برخی رسانه‌ها ادعا کرده بودند، انجام نشد.

این در حالی است که برخی رسانه‌ها گفتند که دفتر آیت الله سیستانی، وقت ملاقات برای مکرون تعیین کرده بود.

بسیاری از کارشناسان و نمایندگان پارلمان عراق سفر مکرون و دیگر مقامات خارجی به بغداد را در دوره کنونی در ارتقا جایگاه منطقه‌ای بغداد و بهبود ثبات و امنیت در منطقه و داخل عراق حائز اهمیت خوانده‌اند.

منبع: ایرنا