سازمان سینمایی:
متولی صدور مجوز آثار شبکه نمایش خانگی ارشاد است
اگر خود صداوسیما بخواهد اثری را تولید کند که در سیما پخش نشود باید از ارشاد مجوز بگیرد
اعتمادآنلاین| به نظر می‌رسد منازعه میان مسوولان صدا وسیما با سازمان سینمایی بر سر زعامت و عهده‌داری مسوولیت شبکه نمایش خانگی وارد فاز جدیدی شده ونقطه پایانی بر این غائله نمی‌توان متصور شد، هرچه زمان هم می‌گذرد گویا پیچیدگی‌های این ماجرا بیشتر می‌شود و درگیری میان این دو نهاد شاخ و برگ و ابعاد جدیدی پیدا می‌کند. بخش شگفت ماجرا هم آنجاست که عهده‌دار بسیاری از مناصب‌های دولتی سینما، اهالی تلویزیون و مدیرانش هستند. باز در عمل می‌بینیم که سازمان عریض و طویل صداوسیما دست از تقابل با وزارت ارشاد و مشخصا سازمان سینمایی بر نمی‌دارد و بر عهده‌داری مسوولیت شبکه نمایش خانگی لجاجت می‌ورزد.
گوش شنوایی وجود ندارد؟
با اینکه محمدمهدی طباطبایی‌نژاد معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی تاکید کرده که براساس متون صریح قانونی مصوب نهادهای قانونگذار «صدور مجوز تولید و نمایش هرگونه محتوای سمعی و بصری» اعم از فیزیکی و مجازی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و به این نکته هم اشاره کرد اگر خود صداوسیما بخواهد اثری را تولید کند که در سیما پخش نشود باید از ارشاد مجوز بگیرد و حتی جامعه و اصناف سینمایی از صحبت‌های صریح محمد مهدی طباطبایی نژاد حمایت کردند و بعضی از آنها به صورت علنی در مصاحبه‌های‌شان ذکر کردند که حاضر به همکاری با تلویزیون نیستند یا فرشته طائرپور در یادداشتی با عنوان از سر درد و دادخواهی از محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی درخواست کرد سینمای ایران را از دست اقدامات غیرقانونی رسانه ملی نجات دهد و برای برخورد با بی‌قانونی‌ها، بدحسابی‌ها، زیاده‌خواهی‌ها و انحصارطلبی‌های تحمیلی این سازمان، تدبیری در قوه مقننه بیندیشید؛ انگار گوش شنوایی در این زمینه وجود ندارد یا اینکه مسوولان صدا وسیما تعمدا نمی‌خواهند به این صحبت‌ها توجه نشان دهند.
اصلاح قانونی که پیش‌تر در وزارت ارشاد ثبت بود
اخباری که در هفته اخیر منتشر شد حکایت از آن دارد دست‌اندرکاران تولید برنامه‌ای که در تاریخ 26 مرداد از شورای پروانه ساخت آثار غیرسینمایی به صورت رسمی مجوز ساخت دریافت کرده (مجموعه ترکیبی «همرفیق» به تهیه‌کنندگی و نویسندگی حسن خدادادی‌پور و کارگردانی شهاب حسینی) دوباره برای پخش این برنامه از طریق پلتفرم‌های vod باید مجوز ساترا هم دریافت کنند؛ این به آن معنی است که صدا وسیما برنامه‌سازان را اجبار کرده که علاوه بر مجوز سازمان سینمایی از آنها هم مجوز دریافت کنند.
ترجمه این گزاره به صورت مشخص یعنی مسیری برای دریافت مجوز ساخت به صورت معمول باید یک‌بار سپری می‌شد، حالا به دلیل کشمکش‌ها و درگیری‌ها میان صدا وسیما و سازمان سینمایی دو بار باید طی کنند و سازندگان برنامه به جای تمرکز بر محتوای خوب در تولیدات‌شان، وقت و انرژی خود را برای قوانین بروکراسی فاقد اعتبار بگذارند.
عدم تمکین از قانون
با یادآوری این نکته که در تاریخ 4 شهریور 26 نماینده مجلس شورای اسلامی بسیج شدند و طرحی را به منظور ساماندهی حوزه انتشار محتوا صوت و تصویر (که از نظر آنها این محصولات بدون نظارت کافی در جامعه عرضه می‌شود) به رییس مجلس شورای اسلامی ارایه کردند تا صدور هر گونه مجوز نظارت بر فرآیند تولید و پخش کلیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله ساختارهای مستند، مسابقات، انیمیشن، سریال، برنامه‌های گفت‌وگومحور و ترکیبی برعهده سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد که تلاش آنها بیشتر از هرچیزی ناظر بر این بود که اساسا چنین قانونی از مدت‌ها قبل وجود داشته و مدیریت و نظارت تمام آنچه در این طرح آمده حق وزارت ارشاد است و دست‌کم تا اطلاع ثانوی صدا و سیما باید از قانون تمکین کند و این روند باید توسط وزارت ارشاد سپری شود اما دریافت مجوز پخش از ساترا (زیر مجموعه صدا وسیما) بیشتر از هر چیز نشانگر این است که مسوولان صداوسیما حاضر به تمکین از قانون نیستند و بر بی‌قانونی پافشاری دارند.
تاکید دوباره بر غیرقانونی بودن عملکرد صداوسیما
با این حال طباطبایی‌نژاد در مصاحبه‌های اخیر خود بر غیرقانونی بودن فعالیت نظارتی ساترا در حوزه نمایش خانگی تاکید کرده و اجبار دریافت مجوز از ساترا را فاقد مبنای قانونی دانسته که به نظر او اگر این اصرار مبنای قانونی می‌داشت نمایندگان طرح برای تغییر قانون ارایه نمی‌دادند. معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی گفته «ما درباره قانون و صراحت‌های قانونی حرف زده و می‌زنیم نه درباره اجباری که از طرق گوناگون به وی‌اودی‌ها برای الزام دریافت مجوز از ساترا شده و می‌شود که هیچکدام مبنای قانونی ندارد. اگر مبنای قانونی داشت که تعدادی از نمایندگان طرح برای تغییر مسوولیت و اختیار دادن مجوز برای تولید و نمایش در شبکه خانگی ارایه نمی‌کردند.»
وزارت ارشاد هم پای کار آمد
اما نکته مهم ماجرا اینجاست که وزارت ارشادی که در ماه‌های اخیر در قبال انتشار چنین خبرهایی بیشتر سیاست سکوت اتخاذ کرده بود حالا بعداز مخالفت‌های صریح محمد مهدی طباطبایی‌نژاد گویا پای کار آمده و با طرح 26 نماینده مجلس برای انتقال مدیریت شبکه خانگی به صداوسیما مخالفت کرده است. علی اصغر کاراندیش معاون حقوقی و امور مجلس و استان‌های وزارت ارشاد با ارسال نامه‌ای خطاب به معاون پارلمانی رییس‌جمهور، برمخالفت ارشاد با طرح 26 نماینده مجلس برای نظارت صداوسیما بر شبکه نمایش خانگی و وی‌اودی‌ها تصریح کرد. کاراندیش در این نامه مشروح که در 6 صفحه و 16 بند تدوین شده است تناقضات و تضادهای طرح مذکور با قوانین مرتبط با شرح وظایف ارشاد را فهرست کرده است. پرسشی که به وجود می‌آید آیا انتشار چنین نامه‌ای دال بر مراقبت و صیانت سازمان سینمایی و وزارت ارشاد از مسوولیت‌شان است و قاطعانه می‌خواهند پای کار بایستند یا قرار است اهالی سینما صرفا شاهد شعار از وزارت ارشاد باشند؟
راهی برای هنرمندان باقی نگذاشته‌اند
در همین زمینه ما به سراغ محمدمهدی طباطبایی‌نژاد معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی رفتیم و از او درباره صحت و سقم این نامه جویا شدیم که او با تایید ارسال نامه خطاب به معاون پارلمانی رییس‌جمهور تاکید کرد از حقوق قانونی که بر عهده وزارت ارشاد محول شده صیانت می‌کنیم و این حق را به نهاد دیگر واگذار نمی‌کنیم مادامی که قانون به این قضیه ورود پیدا کند و تکلیف به صورت قانونی مشخص شود.
او در خصوص اینکه این هرج و مرج اخیر که باعث شده هنرمندان برای ساخت تولیدات‌شان دوبار مسیر دریافت مجوز را طی کنند بیان کرد: تاکید می‌کنم مجوز قانونی و رسمی همان مجوزی است که وزارت ارشاد و سازمان سینمایی صادر می‌کند ولی باید اعتراف کنیم که هنرمندان به اجبار و از سرناچاری مسیر غیرقانونی را طی می‌کنند. طباطبایی نژاد با تاکید بر اینکه ماجرا بسیار پیچیده‌تر از آن است که درباره آن بشود صحبت کرد، گفت: هنرمندان نگون بخت چه گناهی دارند؟ واقعا راهی برای آنها باقی نگذاشته‌اند.
باز هم تاکید می‌کنم که دریافت مجوز از ساترا که زیرمجموعه صدا وسیماست غیرقانونی است و صدا وسیما با این عملکرد خود به جامعه فرهنگی آسیب می‌رساند این درحالی است که معتقدم وزارت ارشاد و صدا وسیما دو بازوی محافظت از فرهنگ و هنر کشور هستند و باید مکمل هم باشند.
وزارت ارشاد و صداوسیما باید برای بلند کردن بارهایی که بر زمین مانده تلاش کنند نه اینکه خودشان باری بر دوش هنرمندان باشند. باز هم تاکید می‌کنم ما به هیچ عنوان خود را در مقابل صدا وسیما نمی‌بینیم و تلاش می‌کنیم این مشکل را بر طرف کنیم.
نشانی غلط نمایندگان در طرح اخیر
با سعید رجبی فروتن مدیر کل حوزه ریاست سازمان سینمایی که سال‌ها در مقوله شبکه نمایش خانگی فعالیت داشته گفت‌وگو کردیم و مشخصا درباره عدم تمکین صدا وسیما از قانون سوال پرسیدیم که او توضیح داد: «یکی از نکات قابل تامل در طرح اخیر 26 نماینده مجلس شورای اسلامی برای اصلاح و بازنگری قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آن است که نمایندگان یادشده اساسا «طرح اداره و نظارت بر صدا و سیما» را از یاد برده‌اند و فراموش کرده‌اند که در ادوار اخیر مجلس طرح یادشده هیچ‌وقت به نتیجه روشنی نرسید و اراده‌ای برای بازنگری در قوانین اداره رسانه ملی وجود ندارد.
ربط طرح ناکام مانده گذشته با طرح اخیر در آن است که نمایندگان می‌توانستند مفاد تبصره پیشنهادی اخیر را در متن طرح اداره و نظارت بر صداوسیما بیفزایند زیرا این اصل بدیهی است که نظارت بر فرآیند تولید و پخش کلیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در انحصار صداوسیماست و کسی هم منکر آن نیست.» او در ادامه یاداور شد: «آنچه محل بحث و مناقشه در یکی دو سال اخیر شده است همان‌طورکه بارها گفته شده اختلاف نظر دولت و صداوسیما در تعریف و دامنه صوت و تصویر فراگیر است که به تصریح مقام معظم رهبری در صدور احکام اعضای شورای عالی مجازی در سال 94، مسوولیت سیاستگذاری و هماهنگی بین دستگاهی در امر خدمات و محتوا و سایر ابعاد در فضای مجازی بر عهده شورای عالی فضای مجازی است. نشانه‌گیری نادرست نمایندگان در طرح اخیر مثل آن می‌ماند که در طرح مشابهی ذیل وظایف سازمان صدا و سیما قید شود، نظارت بر فرآیند تولید و نمایش هرگونه نمایش، موسیقی، نمایشگاه، فیلم، کتاب و نشریات و... انحصارا بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.!
رجبی فروتن در پایان تاکید کرد با توجه به مجموعه مقررات موجود و اسناد بالادستی نظیر آنچه رهبری تاکنون درباره شواری عالی فضای مجازی گفته است، اصلا نیازی به قانونگذاری نیست و کمبود و خلئی در این زمینه وجود ندارد.»
آیا ماشین بوق می‌زند هم باید از تلویزیون مجوز بگیرد؟
بارها و بارها از جانب مسوولان صدا وسیما گفته می‌شود مسوولیت «صوت و تصویر فراگیر» با سازمان صدا وسیماست، شاید بد نباشد شما را به مصاحبه‌ای که اخیرا محمد مهدی عسگرپور با فریدون جیرانی در مورد تلاش صدا و سیما برای در اختیار گرفتن شبکه خانگی داشته ارجاع دهیم که نکته جالب و قابل تاملی را در خود داشته و یادآوری بسیار راهگشا می‌تواند باشد. عسگرپور در برنامه آپارات گفت: «یک قاعده‌ای وجود دارد که صوت و تصویرفراگیر مجوزش باید توسط سازمان صداوسیما صادر شود. سریال‌های شبکه نمایش خانگی را مصداق این موضوع می‌دانند و می‌گویند تلویزیون باید مجوز کار اینها را بدهد. صوت و تصویر فراگیر مصداق‌های زیادی دارد. مثلا در خیابان کسانی که لوازم خانگی خریداری می‌کنند یک صدای ضبط‌شده و صوت فراگیر دارند. اینها هم باید از تلویزیون مجوز بگیرند! معنایش می‌تواند این باشد. به قول یکی از دوستان ماشین که بوق می‌زند هم باید از تلویزیون مجوز بگیرد؟ این موضوع تا این حد می‌تواند طنز باشد.»
هر آنچه خارج از تحمل صدا وسیما حذف می‌شود
در این میان نظر مدیران سامانه‌های نمایشی که پخش برنامه‌ها و سریال‌های نمایشی را در دست دارند هم حائز اهمیت است.
مهدی یزدانی که رییس هیات‌مدیره سامانه نمایشی «نماوا» است در کشمکش بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی میان صداوسیما و وزارت ارشاد با بیان اینکه خوشبین به این اتفاق نیست، می‌گوید: «صداوسیما خودش را متولی چنین نمایشی می‌داند و می‌گوید سریال‌سازی تخصص و حرفه ماست، اما چند اشکال و ابهام در این مورد به وجود آمده است؛ سازمان صداوسیما هم مصرف‌کننده و تولیدکننده سریال است پس قاعدتا در قامت رقیب وارد می‌شود و آنچه را که خودش نمی‌پسندد و در این دایره رقابت نمی‌تواند تحمل کند طبیعی است که حذف کند، بنابراین نگرانی دست‌اندرکاران، بحث سرمایه‌گذاری در فرهنگ است. یزدانی در توضیح بیشتر مشکلات تعامل با صداوسیما، به وضعیت اخیر اکران‌های آنلاین و تبلیغ آگهی فیلم‌ها در تلویزیون اشاره کرد: صداوسیما باید صریح بگوید از افزایش تعداد مخاطب ما خوشحال می‌شود یا نه. به نظر می‌آید خوشحال نمی‌شود. مثال آن به هفت، هشت ماه اخیر برمی‌گردد که نشان می‌دهد چرا نمی‌توانیم به صداوسیما اعتماد کنیم. از ابتدای امسال تاکنون 15 فیلم پخش کرده‌ایم که صداوسیما تبلیغ آنها را پخش نکرده است در حالی که اصلا لازم نبود پلتفرم‌ها را تبلیغ کند بلکه خود فیلم‌ها مهم بودند.
این همه آنتن ماهواره در ساختمان‌ها چه می‌کند؟
مهدی یزدانی رییس هیات‌مدیره سامانه نمایش درخواستی نماوا صحبت‌هایش را با تاکید دوباره بر نقش حمایت از شبکه‌های نمایش خانگی برای جذب مخاطب داخلی پایان داد: اگر صداوسیمای ما در رقابت با شبکه‌های خارجی موفق بود، این همه آنتن ماهواره در ساختمان‌های‌مان وجود نداشت چون مردم برای سرگرمی نیازی به ماهواره نمی‌دیدند. حالا یک روزنه‌ای به وجود آمده است که باید از آن مراقب شود تا جلوی برنامه‌هایی را که با هیچکدام از هنجارهای فرهنگی ما سازگار نیست گرفته شود. باید اصلاحات در شبکه نمایش خانگی صورت گیرد و کار پیش برود، اما مسیر انتقال نظارت از وزارت ارشاد به سمت صداوسیما مسیری نیست که منجر به خوش‌بینی شود.
منبع: روزنامه اعتماد
دیدگاه تان را بنویسید