حواشی طب سنتی، عامل دعوا در وزارت بهداشت شد؟

عباس عبدی، روزنامه‌نگار در یادداشتی به ماجرای استعفا در وزارت بهداشت پرداخت: «پس و پیش از استعفای معاون وزیر بهداشت و مقام دیگر این وزارتخانه معلوم شد که یکی از اختلافات طرفین درباره حضور رسمی شبه علم تحت عنوان طب سنتی در پزشکی است.»

حواشی طب سنتی، عامل دعوا در وزارت بهداشت شد؟
کد خبر: 446940
|
۱۳۹۹/۰۹/۰۲ ۰۸:۲۷:۵۶

اعتمادآنلاین| عباس عبدی، روزنامه‌نگار در یادداشتی به ماجرای استعفا در وزارت بهداشت پرداخت و نوشت: ابتدا خیلی روشن بگویم که هیچ دانشی درباره پزشکی ندارم و طبعا نه قصد و نه صلاحیت نوشتن در این باره را ندارم. هر گاه مریض شوم هر چه پزشک مورد اعتمادم بگوید انجام می دهم بدون اینکه درباره آن چون و چرا کنم.

درباره آنچه که به طب سنتی هم مشهور است (در ادامه توضیح می دهم که چرا این لفظ بی اعتبار است) تجربیات منفی ندارم. به یاد دارم که پنجاه سال پیش که دبیرستان می رفتم مثل خیلی از جوانان دیگر شوره زیادی داشتم و ناراحتم می کرد به ویژه هنگام درس خواندن موهای سرم را داخل کتاب می تکاندم و پر از شوره می شد! یک عمه گوهر (عمه پدری) پیرزن دوست داشتنی داشتیم یک بار که به خانه ما آمده بود گفت، عمه جان یک بار موهایت را با... (یک ماده غذایی، نامش را نمی آورم که کسی نخواهد انجام دهد) بشور. شستم و شوره به کلی از میان رفت! البته بعدها به یکی از جوانان خانواده همان توصیه را کردم و هیچ اثری نداشت! همچنین همسرم به طور معمول یک قاشق چای خوری از پودری که از محصولات زنبور است را می دهد و می خورم می گوید که برای گوارش خوب است. به دیگران هم توصیه می کنیم. این را هم نامش را نمی آورم، چون در حوزه وظایف و مسوولیت من نیست.

هرچند در سطح فردی می توانیم چنین توصیه هایی را داشته باشیم. اینها را گفتم تا بگویم نسبت به تجویزاتی که خود را تحت نام طب سنتی معرفی می کند، حساسیتی ندارم و چه بسا بعضا و بر حسب مورد می توانند موثر هم باشند که توضیح خواهم داد. در این یادداشت می کوشم که مساله روش علمی را توضیح دهم.

اختلاف با طرفداران طب سنتی بر سر روش است و نه تجویز یا نام. اگر از منظر علمی نگاه کنیم، ما چیزی به نام طب مدرن یا سنتی نداریم، بلکه ما چیزی به نام علم و شبه علم و یا ضد علم داریم. طب مدرن مطلقا باید علمی باشد.

طب سنتی هم اگر در چارچوب علم آمد که می شود طب علمی و مدرن، هر چند در گذشته به علل دیگری تجویز و توصیه می شده است. در طب سنتی دستوراتی وجود دارد که فلان چیزها را بخورید یا نخورید، یا شیوه درمان فلان بیماری چگونه است. تقریبا پیش هر پزشک مدرن که بروید، آنان هم دستورات غذایی می دهند. ولی این دستورات را از طب سنتی نگرفته اند، بلکه از طب مدرن و علمی گرفته اند. مثلا اگر پزشک ببیند ویتامین D بیمار کم است دستور مصرف قرص می دهد یا استفاده از تابش مستقیم نور خورشید. چگونه این را می فهمد؟ ابتدا برحسب بیماری متوجه می شود که براساس دانش پزشکی این بیماری ممکن است ناشی از کمبود ویتامین D باشد (فرضیه) . سپس دستور آزمایش می دهد.

آزمایشگاه معلوم می کند که ویتامین D بیمار چقدر زیر اندازه طبیعی است که این اندازه نیز در مطالعات پزشکی تعیین شده است (اثبات فرضیه) . برحسب میزان کمبود ویتامین D در بدن و شرایط دیگر، پزشک دستوری را به بیمار می دهد که شامل خوردن قرص ویتامین D با دوز معینی در زمان های معینی و برای مدت معینی است یا دستور قرار گرفتن در اشعه آفتاب را می دهد، یا اصولا فرضیه او رد می شود و بیمار از نظر ویتامین D کمبودی ندارد که باید فرضیات دیگر را آزمون کند. پزشک چرا فلان قرص را تجویز می کند؟ برای اینکه این قرص طی دستورالعمل علمی و با بالاترین سطح استاندارد تولید شده است و مصرف آن به صورت مکرر انجام شده و اثبات گردیده که فلان قدر مصرف موجب بهبود مقدار ویتامین D در بدن بیمار می شود. این قرص چگونه ساخته شده است؟

از طریق شناخت ویتامین D و فرمول های شیمیایی که تخصصی جدا از پزشکی بالینی است. پرسش این است که آیا پزشکی یک علم صد درصدی است؟ یعنی هر بیمار معینی می تواند با درمان معینی بهبود یابد؟ مثلا در مورد کرونا آیا چنین است؟ در اینجا وارد علم ریاضی احتمالات می شویم. پیچیدگی دانش پزشکی در این مرحله بیشتر است و ذهن های عادی کمتر متوجه آن می شوند. اجازه دهید مثال بزنیم. خیلی ها دچار سرماخوردگی می شوند و یا حتی کرونا می گیرند. این افراد با خوردن آب میوه یا دمنوش و چند تا معجون دیگر پس از مدتی خوب می شوند. حتی در کرونا تا حدود 80 و 90 درصد این طوری خوب می شوند. ولی اصل این بهبودی هیچ ربطی به این خوراکی ها ندارد. حتی اگر فرد روغن بنفشه هم مصرف کند، خوب می شود. و اگر هیچ کدام را هم مصرف نکند با کمی بالا و پایین خوب می شود، در حالی که ذهن های عادی گمان دارند که به دلیل خوردن دمنوش و معجون خوب شده است. خیلی از داروهای کشف شده برای کرونا از این نوع است. و این مطلقا علمی نیست و فاقد اعتبار است. این همان کلاهبرداری شبه علم است. پس علم چیست؟

ابتدا بهتر است از علوم اجتماعی مثال بزنم. یک فرض وجود دارد که بچه های طلاق دچار مشکلات اجتماعی می شوند. برای اثبات این حرف می توان ده ها بچه طلاق را یافت که دچار این مشکلات شده اند. البته هم زمان برای رد آن نیز می توان همین تعداد و بیشتر نمونه آورد که این بچه ها خیلی هم خوب و سالم زیسته اند. پس راه حل اثبات و رد این فرضیه چیست؟ باید دو گروه فرزندان طلاق و غیر آنان را به تعداد کافی و به صورت تصادفی انتخاب کنیم و تمام متغیرهای مهم و اثرگذار بر رفتار آنان را برای همگی در نظر بگیریم، مثل: پایگاه اقتصادی و اجتماعی، زندگی با پدر و یا مادر پس از طلاق، سن کودک در زمان طلاق، تعداد خواهر و برادر و خیلی از متغیرهای دیگر را محاسبه کنیم، سپس شاخص های مناسبی را برای سنجش میزان مشکلات اجتماعی آنان تعیین کرد و سنجید، آنگاه به مقایسه دو گروه و با حذف کلیه متغیرهای اثرگذار پرداخت و در نهایت به صورت احتمالی نظر داد که آیا این فرضیه درست است یا خیر؟

اگر درست است در چه شرایطی و اگر نادرست است در چه شرایطی. ملاحظه می کنید که مساله بسیار پیچیده است. در مورد علم پزشکی و اثرات روش های درمانی و دارویی نیز همین گونه عمل می کنند. یک داروی معینی را با دلایل و توجیهات مستدل بر روی بیماران ثابتی تجویز می کنند. البته برای این کار باید اجازه اولیه گرفته شود. نتایج را با بیمارانی که در شرایط کاملا مشابه هستند و از این دارو استفاده نکرده اند مقایسه می کنند و این کار را باید در اندازه های کافی ادامه دهند که تمام جوانب بررسی شود.

پس از مراحل بسیار پیچیده می توان گفت که فلان دارو روی بیمارانی با این مشخصات و به احتمال فلان مقدار اثرات مثبت دارد یا کلا بی اثر است. در این چارچوب هر گزاره ای که از طب سنتی درباره اثر بخشی یک دارو وجود دارد، در حد یک فرضیه است و می باید در قالب این فرآیند آزمون شود، اگر اثرگذاری داشت، طبعا پس از طی مراحل لازم، مجوز تولید و مصرف آن را مقررات دانش پزشکی صادر می کند و از این مرحله به بعد آن درمان جزو طب مدرن شناخته خواهد شد و اگر چنین مجوزی صادر نشد یعنی درمان کننده نیست.

آنچه که در این روزها یکی از موضوعات دعوا با وزیر بهداشت است، به آزمون علمی در آوردن گزاره های این نوع طب است. در واقع عده ای خود را در پوشش طب سنتی، ایرانی و اسلامی پنهان می کنند تا اهداف خود را پیش ببرند، و تن به این مراحل علمی پزشکی ندهند، در حالی که هیچ منعی برای آزمون فرضیه های معقول وجود ندارد. فرضیه معقول این نیست که سرگین ماچه الاغ را به قیمت دانه ای چند هزار تومان به پاچه خلق فرو کرد بلکه فرضیه معقول باید تا حدی مبتنی بر شواهد آزمایشگاهی هم باشد. مثلا وجود ترکیباتی که به سود درمان است در ماده مورد نظر اثبات شود.

بنابراین دعوا میان طب سنتی با طب مدرن نیست، چرا که یک طب بیشتر نداریم، و آن طب مبتنی بر ضوابط و شواهد علمی است. اگر گزاره ای بهداشتی و درمانی در گذشته هم باشد، باید از مسیر علم بگذرد و اثربخشی آن ثابت شود، و الا به صرف برخی ادعاها، و تحت پوشش طب سنتی نمی توان آن را پذیرفت. جالب اینکه معلوم نیست چرا آقایان به جای هواپیما به حمل و نقل سنتی، یا کفش و لباس سنتی یا مسکن سنتی یا... مراجعه نمی کنند؟ تازه در همین مورد طب سنتی نیز آن را برای مردم بدبخت و بیچاره تجویز می کنند تا درآمدش نصیب خودشان شود و الا کیست که با هر داروی اثربخشی مخالفت کند.

برای پزشکان چه چیزی بهتر که داروهای طبیعی و موثر را تجویز کنند. ولی اینکه با شبه علم بتوان به جنگ کرونا رفت، خواب و خیالی بیش نیست که دو هدف دارد. هدف عناصر اصلی پشت پرده ماجرا، منافع مادی است. ولی هدف حامیان آنان ضدیت با علم و احتمالا نشان دادن خود به عنوان صاحبان فرهنگ پزشکی! و ضربه زدن به دانش و یافته های جدید است. در ضدیت با علم هیچ مرزی را نمی شناسند. هنوز دنبال فیزیک وکامپیوتر اسلامی هستند. در نفاق این افراد همین بس که تمام توجه شان به آن سوی آب است تا داروی اثربخش کرونا و سایر بیماری ها را به دست آورند، تا مبادا به دلیل درمان ناکارآمد شبه علم رو به قبله دراز نشوند.

منبع: اعتماد

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
اخبار از پلیکان

دیدگاه تان را بنویسید

اخبار روز سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    خواندنی ها