چرا مدیر شبکه سه عادل فردوسی‌پور و برنامه 90 را حذف کرد؟

اعتمادآنلاین| بالاخره جعبه سیاه حذف عادل فردوسی‌پور از صداوسیما گشوده شد، نه به این معنا که علت کنار گذاشتن او در این دو سال و اندی پنهان مانده‌‌ یا هیچ مقام و مسوولی در مورد آن سخنی بر زبان نیاورده‌ باشد اما این اولین بار است که علت حذف عادل فردوسی‌پور، مجری پرمخاطب‌ترین برنامه سازمان عریض و طویل صداوسیما با بودجه‌های هنگفت و مخاطبان اندک، از زبان یکی از بانیان آن و در واقع مقام رسمی دخیل در برکناری‌اش یعنی علی فروغی به صراحت شنیده می‌شود. زمزمه‌های کنار گذاشتن عادل فردوسی‌پور از اواخر سال 97 شنیده می‌شد. با این حال عبدالعلی علی‌عسگری، رییس سازمان صداوسیما که از قضا روابط حسنه‌ای هم با رسانه‌ها ندارد، در اسفند همان سال و در حاشیه جلسه هیات دولت بالاجبار واکنشی به شایبه رفتن فردوسی‌پور، مجری و تهیه‌کننده برنامه «نود» از صداوسیما نشان و اطمینان داد که او «در شبکه 3 می‌ماند و به کارش ادامه می‌دهد» در همان اثنا محمدحسین رنجبران، مدیرکل روابط عمومی سازمان تایید کرد که فردوسی‌پور در صداوسیما می‌ماند اما در عین حال «تحولاتی در حوزه ورزش سیما» نیز رخ خواهد داد.

منظور رنجبران این بود که برنامه با گروهی جدید بر روی آنتن می‌رود اما به قول او «از ظرفیت‌های عادل فردوسی‌پور هم در برنامه‌های دیگر استفاده می‌شود» او البته گفت که قائم‌مقامی شبکه ورزش نیز به فردوسی‌پور پیشنهاد داده شده اما او هیچ کدام را نپذیرفته است. از همان زمان که مشخص شد پروژه حذف عادل فردوسی‌پور از سیما کلید خورده، اظهارنظرهای مختلفی در این باره صورت گرفت. اگرچه فردوسی‌پور مجری و تهیه‌کننده یک برنامه غیرسیاسی و ورزشی بود، پشت پرده‌ها و واکنش‌ها و پیگیری‌ها نشان می‌داد که کنار گذاشته شدن او از صداوسیمایی که همواره مورد نقد گروه‌های به اصطلاح غیرخودی بوده، با نگاهی سیاسی و امنیتی صورت گرفته‌است، البته که در این میان موافقان این اقدام یا در کیهان و رسانه‌های مشابه مشغول نوشتن طوماری از «تخلفات او در شبکه 3 و واکنش نهادهای اداری» بودند یا در حوزه ورزشی اما باز هم با نگاهی سیاسی از شکستن آنچه «انحصار 20 ساله» می‌خواندند، خوشحال.

چند ماه بعد در میان سر و صدای صداوسیمایی‌ها برای موجه جلوه دادن این تصمیم حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم افشا کرد که در مورد این اقدام شبکه 3 از دستگاه مربوطه که احتمالا باید دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی بوده‌باشند، پرس و جو کرده و پاسخ شنیده که تنها جرم فردوسی‌پور «محبوبیت» اوست. فلاحت‌پیشه با مسوول مربوطه در صداوسیما صحبت کرده و باز هم پاسخ شنیده‌بود که «دخالت نکنید و این یک پروژه 8 ماهه برای حذف فردوسی‌پور» بوده‌است.

اگرچه تاکنون تلویحا به عزم سیاسی و امنیتی برای حذف یکی از معدود چهره‌های محبوب صداوسیما اشاره شده‌بود اما روز پنجشنبه بخشی از حرف‌های علی فروغی، مدیر شبکه 3 صداوسیما نشان داد که همه آنچه در مورد حذف سیاسی عادل فردوسی‌پور شنیده‌ می‌شده، حقیقت داشته‌است. علی فروغی دهه شصتی که نمادی از مدیر جوان انقلابی به حساب می‌آید، ریاست بسیج صداوسیما را برعهده داشته و بیش از آنکه با رزومه کاری‌اش شناخته شود به واسطه به عنوان خواهرزاده همسر غلامعلی حداد عادل شناخته شده و به نوعی در زمره آقازاده‌های مدیر قرار می‌گیرد. رزومه امروز او و تنها بخش قابل توجه دوران ریاستش بر شبکه 3 سیما هم تاکنون تنها حذف عادل فردوسی‌پور و حواشی بعد از آن بوده که روز پنجشنبه در یک لایو اینستاگرامی به آن اشاره کرد. بخشی از این لایو که بسیار مورد توجه قرار گرفت، در رسانه‌های برخط بازنشر داده و از پنجشنبه فضای مجازی متاثر از آن شد شرح چرایی حذف فردوسی‌پور از برنامه 90 بود. او صراحتا گفت که «نه تخصص و نه محبوبیت» او بر صداوسیما و تصمیم‌گیران پوشیده نبود و «از میزان تخصص» او آگاه بوده‌اند اما چون «بر مدار» نبود، حذفش کردند. فروغی گفت: « کار ایشان از مدار خارج شده‌بود و دیگران هم نگاه می‌کردند و می‌گفتند زمانی که یک نفر به‌خاطر محبوبیتش می‌تواند از مدار خارج شود و کسی هم به او چیزی نگوید، پس ما هم می‌توانیم همین کارها را انجام دهیم و این‌گونه صدا و سیما از هم می‌پاشید. به همین دلیل، ما ناگزیر بودیم که این تصمیم را بگیریم، هرچند که هنوز هم راه برای گزارشگری ایشان باز است.» در واقع اظهارات فروغی اگرچه صریح بود اما تایید تلویحی بر همان نقد دیرینه بر سازمان صداوسیما محسوب می‌شد.

او اذعان کرد که اگرچه فردوسی‌پور «متخصص و محبوب» بوده اما این دو پارامتر مهم برای حضور در رسانه‌ای در ابعاد صداوسیما نادیده گرفته شده و چون تنها بر «مدار» تفکر غالب صداوسیما نمی‌چرخیده، کنار گذاشته شده‌است. اعتراف به کنارگذاشتن نه به دلیل نقص در کار بلکه به دلیل اینکه در آن دایره کوچک ترسیم شده گنجانده نمی‌شده، نشان از یک سیستم مدیریتی دارد که نه «صدای مخالف»-که فردوسی‌پور به دلیل سال‌ها کار در صداوسیما احتمالا بر تمامی خطوط قرمز آگاهی داشته- بلکه نظارت را هم تاب نمی‌آورد. در واقع رمز تاب‌آوری در صداوسیما به بیان فروغی نه تخصص و مهارت و محبوبیت بلکه در مدار بودن است اما اینکه این مدار دقیقا چیست؟ چه معیارها و سنجه‌هایی دارد؟ مرز خروج از آن کجاست؟ و از همه مهم‌تر چه کسی یا کسانی آن را تعریف می‌کنند شاید در افواه و افکار عمومی تا حدی مشخص باشد اما در زبان و بیان فروغی و مدیران صداوسیما مشخص نیست.فارغ از این حتی اگر در تحلیل اظهارات فروغی فرض را هم بر عدم رعایت قواعد موجود و مدون و مکتوب از سوی فردوسی‌پور یا برنامه 90 بگذاریم، این طور که دیروز غلامرضا کاتب، عضو ناظر مجلس دهم در شورای نظارت بر صداوسیما به «مدارا» گفت که هیچ شکایتی از فردوسی‌پور و برنامه 90 از سوی مردم، ارگان‌ها و شخصیت‌های سیاسی به شورای نظارت بر صداوسیما نشده‌بود؛ به این معنی که هیچ نهاد و ارگان و شخصی از مهم‌ترین نهاد ناظر بر عملکرد صداوسیما یعنی شورای نظارت استفاده نکرده و هیچ عمل غیرقانونی انجام نشده‌است بنابراین می‌توان مصرانه‌تر بر حذف سلیقه‌ای فردوسی‌پور تاکید کرد. فروغی البته در بخش دیگری از سخنانش هم سعی کرده که با تخفیف دادن فردوسی‌پور محبوبیت او را مورد هجمه قرار دهد اما دستاویزی که انتخاب کرده چندان مناسب نبوده‌است. او گفته که فردوسی‌پور برای برنامه «فوتبال 120» «رقم درشتی» دریافت کرده‌است، به او گفته شده فوتبال گزارش کند اما قبول نکرده، مظلوم‌نمایی می‌کند و مبلغ یک میلیارد تومان مطالبات دریافت و البته در موعد مقرر ترفیع شغلی گرفته‌است. گزاره‌هایی که فروغی بیان کرده اما خالی از اشکال است. دریافت مطالبات مالی و معوقات یا ترفیع شغلی در زمان مقرر حق طبیعی کارمند یک سازمان است خصوصا که این سازمان از محل بیت‌المال و با بودجه‌های هنگفت اداره می‌شود. دریافت مبلغی برای «فوتبال 120» که فروغی آن را «رقم درشت» توصیف می‌کند هم مشخص نیست که بتوان بر اساس آن قضاوت کرد، ضمن آنکه خرج و برج صداوسیما برای تولید بسیاری از برنامه‌های خالی از محتوا و بدون مخاطب آنچنان سرسام‌آور است که شاید پرداختی بالا برای برنامه‌ای که به واسطه فردوسی‌پور مخاطب پرشمار آن تضمین شده‌است، چندان هم به چشم نمی‌آید. فردوسی‌پور هنوز و تا لحظه نگارش این گزارش هیچ واکنشی به اظهارات فروغی نداشته‌است همچون این دو سال و اندی که ترجیح داده بیش از هر چیز «سکوت» کند اما شاید هم بتوان گفت که او پاسخ این اظهارات را پیش از این داده‌بود؛ همان زمان که پس از دریافت جایزه دستاورد فارغ‌التحصیلان دانشگاه شریف گفت «همیشه به دانشجوهایم می‌گفتم بمانید تا این کشور را باهم بسازیم، بعد از اسفند 97 دیگر جوابی برای آنها نداشتم.»

منبع: روزنامه اعتماد