سیگنال برجام به بورس منفی بود

اعتمادآنلاین| بازارسرمایه اولین روزکاری اسفندماه را با نزول 45/0درصدی و صف‌های فروش کار خود را آغاز کرد. سرخ پوشی و نزول بورس تقربیا 6 روزی می‌شود که با روش‌های گوناگون در بازار تکرار می‌شود اما؛ نکته قابل تامل اینجاست که با وجود صف‌های طولانی فروش سهام شاخص تنها کمتر از یک درصد نزول می‌کند و کاری با صف‌های طولانی و معاملات بازار ندارد.

سیاست‌های خارجی روی بورس تاثیر بسیار مهمی دارند چراکه می‌توانند در مدت مشخصی نرخ دلار را تغییر دهند. برای مثال؛ روز پنجشنبه وزارت خارجه امریکا طی نشست مجازی با وزرای خارجه تروئیکای اروپایی، از تصمیم خود برای مذاکره با ایران برای بازگشت به توافق هسته‌ای خبر داد. ندپرایس، سخنگوی این وزارتخانه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد دعوت اتحادیه اروپا برای شرکت در جلسه گروه1+5 و ایران را خواهد پذیرفت. همچنین بامداد روز جمعه نماینده موقت امریکا در سازمان ملل در نامه‌ای به رییس شورای امنیت این سازمان ادعای دولت پیشین امریکا مبنی بر بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را پس گرفت. این خبر تنها طی چندساعت روی بازارهای موازی بورس تاثیرگذاشت و درنهایت موجبات نزول این بازار را فراهم ساخت.

آلمان، فرانسه، انگلیس و آلمان روز پنجشنبه با صدور بیانیه‌ مشترکی نوشتند: درخصوص ایران سه کشور اروپایی و ایالات متحده منافع اساسی خود در خصوص حفظ نظام عدم اشاعه هسته‌ای را به اشتراک گذاشتند. در این خصوص سرانجام برجام دستاوردی در دیپلماسی چندجانبه بود. سه کشور اروپایی از عزم ایالات متحده برای بازگشت به دیپلماسی و ازسرگیری گفت‌وگوهای عمیق و قابل‌اتکا بین تروئیکای اروپا و امریکا استقبال کردند. سه کشور اروپایی بر هدف مشترک خود مبنی بر بازگشت ایران به پایبندی کامل به تعهداتش ذیل برجام تاکید کردند. وزیر خارجه آنتونی بلینکن تاکید داشت که مطابق با گفته‌های جو بایدن، اگر ایران به پایبندی دقیق تعهداتش ذیل برجام بازگردد، ایالات متحده نیز همین کار را خواهد کرد و حاضر است که در این خصوص به گفت‌وگو با ایران مشغول شود.

قریب به سه ‌ماه است که فعالان بازار‌های مختلف از کالا و خدمات گرفته تا بازار‌های سرمایه‌گذاری ازجمله طلا، ارز، مسکن، سهام و حتی خودرو (که یک سالی است به کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است) در انتظار تعیین تکلیف آینده سیاسی روابط ایران و امریکا هستند همه اینها به این دلیل است که به زعم اقتصاددانان تحریم‌ها روابط اقتصادی ایران را با دنیا محدود کرده و با بسته شدن اقتصاد ایران مراودات تجاری، مالی و بانکی با سایر کشور‌ها با دشواری‌های زیادی مواجه شده است. تحت‌تأثیر این رویداد درآمدهای ارزی ایران با کاهش مواجه شده و این کاهش درآمدهای ارزی منجر به تشدید کسری بودجه دولت شده است.

دارابی با بیان اینکه بازار سرمایه در 2سال اخیر براساس تورم بالا رفته و درصورت بازگشت امریکا به برجام انتظار می‌رود رشد تورمی جای خود را به رشد واقعی بدهد، ادامه می‌دهد: بنابراین بازگشت امریکا به برجام برای شرکت‌های بنیادی، بزرگ و شرکت‌هایی که بخش قابل ملاحظه‌ای از مبادلات ما را انجام می‌دهند، می‌تواند خبر خوبی باشد. به‌گفته او هم‌اکنون بازارهای جهانی وضعیت خوبی دارند، تنش‌های سیاسی به کمترین میزان خود رسیده و نشانه‌هایی از رشد در اقتصاد ایران هم به چشم می‌خورد و این عوامل نیز امیدواری را برای بهبود وضعیت بورس بیشتر کرده است.

پیمان حدادی، کارشناس دیگر بازار سهام هم می‌گوید: با بازگشت به برجام دلار احتمالا ارزانتر می‌شود و این موضوع در کوتاه‌مدت باعث اصلاح بازار سهام می‌شود. اما اگر با برداشته شدن تحریم‌ها گشایش اقتصادی حاصل شود و شرکت‌ها بتوانند صادرات خود را راحت‌تر انجام دهند، وضعیت اقتصادی بهتر می‌شود و افزایش امید به آینده در میان‌مدت باعث رشد بازار سهام می‌شود.به‌گفته او اما اگر گشایش اقتصادی مانند وعده‌های قبلی دولت در حد حرف باقی بماند و دلار نیز ریزش کند بازار سهام با رکود همراه می‌شود و ریزش سنگینی خواهد داشت.این کارشناس در رابطه با نمادهایی که با نزول قیمت دلار رشد می‌کند، افزود: صنایعی مانند خودرو و بانکداری صنایعی هستند که با نزول قیمت دلار رشد می‌کنند و افت قیمت دلار به نفع این نمادهاست.

با این اخبار شاهد روند نزولی در تمامی بازارهای مالی بودیم به گونه‌ای که روز جمعه و روز شنبه بازار ارز رونق چندانی نداشت و بسیاری از فعالین این بازار با ترس از سقوط اقدام به فروش سهام خود کردند. همان‌گونه که در گزارش‌های پیشین گفته شد نرخ دلار تاثیر بسیار مهمی روی بازار سرمایه دارد و می‌تواند طی چند روزه به‌طور کلی وضعیت بازار را تغییر دهد. بسیاری از سهام موجود در بازار کامودیتی محور هستند و بر مبنای نرخ دلار معامله می‌شود و اگر با توجه به سیاست‌های خارجی نرخ دلار در بازار کاهش یابد شاهد یک روند اصلاحی در بورس خواهیم بود. جز نرخ دلار، آغاز مذاکرات نیز می‌تواند فضای بورس را تغییر دهد و نا امیدها به امید تبدیل شود. این بدان معناست که مذاکرات می‌تواند برای کشور ما کاهش تحریم‌ها را داشته باشد و با این کاهش شرکت‌های مختلف از جمله شرکت‌های بورسی می‌توانند با دنیای بیرون ارتباط موثری داشته باشند و درنهایت به مرور یک صعود پر قدرت در بورس و اقتصاد کشور خواهیم داشت.

خروج از تحریم‌ها می‌تواند اقتصاد ایران را به سمت و سوی رشد ببرد و اگر اقتصاد ایران رشد کند بورس نیز صعودی خواهد بود. طی ماه‌های نخست سال جاری بازدهی بورس به بیش از 310 درصد و این موضوع در حالی رخ داد که اقتصاد ایران هیچ‌گونه رشدی نداشت.

پیش بینی‌ها راجع به بازار چه می‌گویند؟

امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازارسرمایه درگفت‌وگوی اخیر اظهار می‌کند: نکته قابل توجه این است که اکنون تصور اکثر فعالان بازار بر این است که بازار سهام گاهی بدون ورود واقعی جریان نقدینگی و فقط براساس قوانین و آیین نامه‌های معاملاتی یا اصلاح قوانین گذشته در مدار صعودی قرار می‌گیرد که اکثر فعالان بازار این موضوع را امری ناپایدار می‌دانند.زمانی روند واقعی در معاملات بازار سرمایه شکل می‌گیرد که چشم‌انداز تورمی در کلیت اقتصاد وجود داشته باشد و در نهایت با توجه به ایجاد تحول در EPS شرکت‌ها زمینه افزایش قیمت سهام فراهم می‌شود. با توجه به کاهش چشم‌انداز تورمی در کلیت اقتصاد کشور، تغییر خاصی در روند عملیاتی شرکت‌ها دیده نمی‌شود؛ بنابراین در بهترین حالت انتظار ثبات EPS شرکت‌ها وجود دارد و ممکن است بازار سرمایه چشم‌انداز تورمی خود را از دست دهد.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه می‌دهد: نکته قابل توجه در دو سال اخیر این بود که نه تنها بازار سرمایه بلکه همه بازارها از جمله بازارهای فیزیکی و غیرفیزیکی به عنوان مامنی برای سرمایه‌های سرگردان جهت حفظ قدرت خرید در برابر تورم مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته بود و در نهایت شاهد سرایت فشار فروش بازارهایی مانند بازار مسکن و خودرو در کلیت بازار سرمایه بودیم. سیاست‌های خارجی منجر به تحریم شده بود و تحریم‌ها زمینه فشار بر کلیت اقتصاد کشور و تورم را فراهم کرد. فقط تحریم‌ها باعث ایجاد وضع اخیر در بازارهای سرمایه‌گذاری نشد بلکه شرایط اقتصادی نیز باعث شد تا تحریم‌ها به عنوان ماشه‌ای، چهره واقعی آنها را نشان دهد، همچنین عوامل زیادی کنار هم قرار گرفتند تا وضع موجود شکل بگیرد و تورم در اقتصاد کشور به وجود آید. به گفته امیرباقری، تورم بر کلیه بازارها به ویژه بازار سرمایه تاثیر گذاشت و باعث رشد بازار سرمایه با ورود جریان نقدینگی‌های خرد به بدنه بازار شد.

امیرباقری اضافه می‌کند: نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که به مرور با توجه به تغییر اتمسفر سیاسی امریکا و کلیه جهان و از طرفی مقاومت اقتصادی ایران در برابر تحریم‌های ظالمانه به مرور زمان تورم به سمت رکود گردش می‌کند. سوالی که اکنون در ذهن اکثر سرمایه‌گذاران وجود دارد این است که آیا با چرخش اتمسفر سیاسی و بهبود اوضاع شاهد ریزش بازار سرمایه خواهیم بود؟ در این زمینه باید نرخ ارز به عنوان پایه‌ای‌ترین کمیتی که بر تورم اقتصاد صادرات محور تاثیر می‌گذارد مورد توجه قرار گیرد. این امر باعث شد تا تحریم‌های خارجی به عنوان ماشه‌ای در جهت آزادسازی این نرخ عمل کند و ناگهان اقتصاد با موج سهمگین تورمی مواجه شود. این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: به نظر می‌رسد دولت فعلی و دولت آینده به این نتیجه برسند که قیمت گذاری دستوری نه تنها درباره نرخ ارز بلکه هیچ کالای دیگری حتی به بهای حمایت از مصرف‌کننده پاسخگو نخواهد بود و فقط ارجاع تورم به آینده است.

انتظار می‌رود نرخ ارز در میان مدت و بلندمدت مطابق با واقعیت‌های اقتصادی تغییر داشته باشد، هر چند که می‌تواند در کوتاه‌مدت از هیجان ناشی از تحریم‌ها و ورود نقدینگی به بدنه اقتصاد تاثیر بپذیرد اما در میان مدت و بلندمدت خود را با واقعیات اقتصادی هماهنگ خواهد کرد. اکنون فعالان ریزش سنگینی را برای بازار متصور نیستند اما این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که در کنار عدم ریزش سنگین شاخص بورس، رشد پرشتاب و روند افزایش سنگینی هم در انتظار بازار نیست. اکنون مسوولان حاضر در بازار دامنه نوسان نامتقارن را برای بهبود وضعیت بازار به کار گرفتند اما باید به سمتی پیش رفت که دامنه نوسانی در بازار وجود نداشته باشد تا از این طریق بازار بیشتر به سمت تحلیل محور شدن پیش رود.

وی ادامه می‌دهد: مدیریت بازار سرمایه براساس بحران به وجود آمده چنین تصمیمی را اتخاذ کرد و پیش بینی می‌شود که در میان مدت و بلندمدت این راهکار کارایی خود را از دست دهد. هر چقدر که بازار از قیمت گذاری‌های دستوری، دستورالعمل و آیین نامه‌های دستوری فاصله بگیرد و به سمت بازار آزاد و تعیین قیمت‌ها از طریق عرضه و تقاضا پیش برود در میان مدت و بلندمدت شاهد اقتصاد واقعی‌تر و رقابتی‌تری خواهیم بود. سال‌ها به بهانه حمایت از مصرف کننده واقعی، نرخ گذاری دستوری اعمال و اجرا می‌شد اما این اقدام تاکنون چیزی جز زیان برای مصرف کننده نهایی و فساد در کلیت اقتصاد به همراه خود نداشته است. تحلیلگران باید سناریوهای مختلف را با توجه به مسائل مختلف سیاسی بازنویسی و اقدام به محاسبه کنند تا بتوانند سهام ارزنده را در بازار تشخیص دهند و اقدام به خرید سهام با توجه به چشم‌انداز مناسب کنند.

این کارشناس بازار سرمایه در نهایت اظهار می‌کند: در کوتاه‌مدت در بازار خبری از سودهای کلان نیست و اکثر سرمایه‌گذاران حاضر در بازار متوجه شده‌اند که جریان‌های سفته بازی در کوتاه‌مدت که قیمت سهام کوچک را با حباب مواجه می‌کرد جز برای عده معدودی از بازیگران، چیزی جز ضرر و زیان به همراه نداشت، سرمایه‌گذاران از این موضوع عبرت گرفتند و دیگر باید دیدگاه حرفه‌ای و تحلیل محور وارد این بازار برای سرمایه‌گذاری خواهند شد.

شاخص بورس منفی شد

در معاملات روز شنبه بیش از 6 میلیارد و 94 میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش 54 هزار و 647 میلیارد ریال داد و ستد شد. همچنین شاخص کل (هم وزن) با 637 واحد کاهش به 438 هزار و 320 واحد و شاخص قیمت (هم وزن) با 416 واحد افت به 286 هزار و 513 واحد رسیدند. شاخص بازار اول یک هزار و 98 واحد و شاخص بازار دوم 21 هزار و 790 واحد کاهش داشتند. حقوقی‌ها حدود 640میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند. ارزش کل معاملات خرد پنج هزار و 170میلیارد تومان بود، اشخاص حقوقی 23درصد یعنی هزار و 170میلیارد تومان سهام خریدند و مازاد خریدشان 12درصد از کل معاملات شد. بیشترین تزریق پول حقوقی در سه گروه «محصولات شیمیایی»، «فرآورده‌های نفتی» و «شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی» رقم خورد در حالی که برآیند معاملات گروه‌های «رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن» و «فعالیت‌های هنری، سرگرمی و خلاقانه» به نفع حقیقی‌ها تمام شد.

در اولین روزکاری اسفندماه افزایش سهام حقیقی‌ها در 37نماد و افزایش سهام حقوقی‌ها در 189نماد به بیش از یک میلیارد تومان رسید که جمع تغییر مالکیت دسته اول 250میلیارد تومان و تغییر مالکیت دسته دوم 830میلیارد تومان بود. آخرین قیمت 89 نماد حداقل یک درصد نسبت به قیمت روز قبل آنها افزایش یافته و 448 نماد با کاهش بیش از یک درصدی قیمت همراه بوده‌اند.

علاوه بر این در بین تمامی نمادها، نماد «ملی صنایع مس ایران» با سه هزار و 268 واحد، «بانک پارسیان» با 589 واحد، «معدنی و صنعتی گل گهر» با 149 واحد، «شرکت ارتباطات سیار ایران» با 86 واحد، «پرداخت الکترونیک سامان کیش» با 82 واحد، «بیمه پارسیان» با 81 واحد، «شرکت سرمایه‌گذاری ساختمان ایران» با 63 واحد، «خدمات انفورماتیک» با 61 واحد، «مس شهید باهنر» با 60 واحد، «تایدواتر خاورمیانه» با 52 واحد، «معدنی و صنعتی چادرملو» با 41 واحد و «تامین سرمایه امید» با 38 واحد بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص کل داشتند. برپایه این گزارش اولین روز اسفندماه نماد «صنایع پتروشیمی خلیج فارس» با یک هزار و 299 واحد، «شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» با 885 واحد، «فولاد مبارکه اصفهان» با 578 واحد، «نفت و گاز پتروشیمی تامین» با 491 واحد، «سرمایه‌گذاری غدیر» با 434 واحد، «بانک ملت» با 416 واحد، «پالایش نفت اصفهان» با 401 واحد، «پالایش نفت تهران» با 320 واحد، «پالایش نفت بندرعباس» با 310 واحد، «فولاد خوزستان» با 301 واحد، «پتروشیمی جم» با 289 واحد، «بانک تجارت» با 281 واحد و «گسترش نفت و گاز پارسیان» با 264 واحد تاثیر منفی بر شاخص گذاشتند.

«ملی صنایع مس ایران»، «بانک پارسیان»، «فولاد مبارکه اصفهان»، «لیزینگ پارسیان»، «توسعه و عمران امید»، «سرمایه‌گذاری سیتا تامین» و «تامین سرمایه امین» درگروه نمادهای پرتراکنش قرار داشتند. «گروه فلزات اساسی» هم در معاملات امروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه 581 میلیون و 48 هزار برگه سهم به ارزش هشت هزار و 196 میلیارد ریال داد و ستد شد. شاخص فرابورس نیز نزدیک به 90 واحد کاهش داشت و روی کانال 17 هزار و 499 واحد ثابت ماند، همچنین در این بازار یک میلیارد و 233 میلیون برگه سهم به ارزش 45 هزار و 111 میلیارد ریال داد و ستد شد. روز مذکور نمادهای «تولید نیروی برق دماوند»، «فرآورده‌های غذایی و قند چهارمحال»، «نیروگاه زاگرس کوثر»، «پلیمر آریا ساسول»، «پخش هجرت»، «مجتمع تولید گوشت مرغ ماهان»، «معدنی کیمیای زنجان گستران» و «بیمه دی» تاثیر مثبت بر شاخص داشتند. روز شنبه نمادهای «بیمه پاسارگاد»، «فولاد هرمزگان جنوب»، «سرمایه‌گذاری صبا تامین»، «پتروشیمی تندگویان»، «هلدینگ صنایع مدنی خاورمیانه»، «پتروشیمی زاگرس»، «پتروشیمی مارون»، «اعتباری ملل»، «سهامی ذوب آهن اصفهان»، «شرکت آهن و فولاد ارفع»، «گروه توسعه ملی مهر آیندگان»، «گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی» و «صنعتی مینو» تاثیر منفی بر شاخص این بازار را ثبت کردند.

منبع: تعادل