دهه شصتی‌های مظلوم

اعتمادآنلاین| عباس عبدی در روزنامه اعتماد نوشت: از امسال متولدین دهه 60 به مرور وارد چهلمین سال زندگی خود می‌شوند. نگاهی به وضعیت این نسل و سرنوشتی که برای آنان رقم خورده است، در آستانه سال جدید ضروری است. بیشترین کودکان ایران در فاصله سال‌های 1359 تا 1365 متولد شده‌اند، بیش از 15.5 میلیون نفر که متوسط سالانه آن 2.22 میلیون نفر می‌شود. متوسط زاد و ولد سالانه در 7 سال پیش از این تاریخ 1.38 میلیون کودک بوده است (61 درصد بیشتر شد)، در هفت سال بعد از این تاریخ نیز این رقم 1.67 میلیون نوزاد بوده است (33 درصد کمتر شد.) پس نزدیک به 16 میلیون نوزاد در 7 سال 1359 تا 1365 به دنیا آمدند که تا ابد رکوردی دست‌نیافتنی است؛ رکوردی که رشد جمعیت کشور را سالانه به 3.9 درصد رساند که در زمان خودش جزو بالاترین ارقام رشد جمعیت در جهان بود.

اکنون فرصت مناسب و حتی به تاخیر افتاده‌ای است که سرنوشت این خیل بزرگ کودکان دیروز و میانسالان امروز و سالمندان فردا را مرور کنیم. برای سادگی مقایسه، به جای دوره 1359 تا 1365، میانه آن، یعنی سال 1362 را در نظر می‌گیریم. متولدین این سال در مقطع مهندس موسوی دوره کودکی پیش از مدرسه را طی کردند. در این دوره دسترسی به حداقل کالری و نیز بهداشت عمومی دو نیاز اصلی آنان بود که خود را در بهبود شاخص‌های بهداشت عمومی نشان داد، که شامل مرگ‌ و میر مادران هنگام زایمان، مرگ‌ و میر کودکان زیر یک و زیر 5 سال است که به نحو بسیار ملموسی بهبود پیدا کردند. این تحول محصول توسعه خدمات بهداشتی و دسترسی به آب سالم و واکسیناسیون گسترده و خدمات درمانی و نیز بهبود نسبی در دسترسی به کالری مورد نیاز روزانه بود. نوزاد متولد این سال‌ها در ابتدای دوره آقای هاشمی وارد دبستان شد.

تعداد دانش‌آموزان ابتدایی کشور متناظر با متولدین این 7 سال حدود 54 درصد بیشتر از تعداد دانش‌آموزان ابتدایی 7 سال پیش از آن است. به عبارت دیگر بخش عمده افزایش کودکان به دنیا آمده در این مدت که بیش از 90 درصد آنان بودند وارد مقطع ابتدایی شدند که قابل قیاس با درصدهای پایین‌تر پیش از انقلاب نبود. دوره راهنمایی این متولدین نیز در زمان آقای هاشمی است که رشد تعداد دانش‌آموزان مقطع راهنمایی در این دوره به همان نسبتی است که جمعیت افزایش و رشد داشته است، یعنی برای همه آنان کمابیش امکان آموزش راهنمایی فراهم بوده و برای بسیاری نیز که در گذشته این امکان فراهم نبوده در این دوره فراهم شده است. آموزش متوسطه این افراد همزمان با دوره اول اصلاحات می‌شود. آموزش متوسطه در این دوره در مقایسه با متوسط دوره هفت سال پیش از خودش، 88 درصد رشد داشت که نسبت به 61 درصد رشد زاد و ولد، نشانه بهبود عالی در دریافت و گذراندن آموزش متوسطه آنان نیز هست که عمدتا در دوره آقای خاتمی رخ داده است و این نشان از افزایش امکانات آموزشی برای متولدین دهه شصت نسبت به قبل است.

در آموزش عالی شاهد رشدی بیش از دو برابر هستیم، 124 درصد رشد آموزش عالی در دوره دوم خاتمی برای متولدین دهه شصت نسبت به دوره 7 ساله پیش از آنها است در حالی که جمعیت این دوره نسبت به دوره قبل فقط61 درصد رشد داشته است. اینها حکایت از بهره‌مندی بسیار چشمگیر این نسل در مقایسه با نسل پیش از خودشان از خدمات آموزش عالی است که به ‌طور میانگین تا پایان سال 1383 دانشگاه خود را تمام می‌کنند. آنان به مرور و از سال 1381 وارد بازار کار می‌شوند. این بازار در دو مقطع مقایسه می‌شود، یکی مقطع 1374 تا 1380 که حدود 3 میلیون نفر به تعداد شاغلان کشور اضافه می‌شود، به ‌طور متوسط سالانه حدود 420 هزار شغل، که مربوط به متولدان قبل از دهه شصت است که در بهترین حالت دانشگاه را تمام کرده‌اند. در مقطع دوم که به این نسل مربوط است، باید حداقل حدود 5 میلیون شغل ایجاد می‌شد تا وضعیت متولدین دهه شصت از حیث شغل‌یابی مثل نسل قبل از خودش شود، ولی طی سال‌های 1381 تا 1387 فقط حدود 2 میلیون شغل ایجاد شد که آن نیز مربوط به دوره 1381 تا 1384 یعنی دولت آقای خاتمی است و در ادامه آن هر چه متولدین دهه شصت وارد بازار کار شدند نتوانستند معادل رشد زاد و ولد خود را در بازار کار تجربه کنند.

لذا متولدین این دوره در طول زمانِ بزرگ شدن خود، شاهد یک توسعه به‌شدت نامتوازن هستند. اگر چه این نسل بهره‌مندی از آموزش و بهداشت را تجربه کردند، ولی هنگام رسیدن به سن کار از رشد اقتصادی و اشتغال خیری ندیدند. مساله مهم‌تر اینکه از این دوره به بعد نیز این نسل محروم‌تر از پیشینیان خود است و این امر تا پیری نیز آنان را رها نخواهد کرد. امیدواریم تمام کسانی که بر افزایش رشد جمعیت تاکید می‌کنند که نادرست هم نیست، پیش از زاد و ولد برای مساله اشتغال آنان تاکید و فکر کنند. متاسفانه باید اعلام کرد که با ادامه این وضع به جایی نخواهیم رسید.