40 درصد چاه‎های ایران غیرمجاز هستند/ به ازای هر مترمکعب آب چقدر ثروت ایجاد می‌شود؟

اعتمادآنلاین| مدیرعامل شرکت مادر تخصصی خدمات کشاورزی با اعلام این مطلب با اشاره به ضرورت توجه به ثروت‌آفرینی از آب تاکید کرد: میزان ماده خشک تولیدی از یک متر مکعب آب در سال 1392 در محدوده 970 گرم بود اما این رقم به حدود یک کیلو و 250 گرم افزایش یافته که هر چند پیشرفتی مهم تلقی می‎شود اما هنوز از استانداردهای جهانی فاصله دارد.

وی در جواب این سئوال که به ازای مصرف هر مترمکعب آب در ایران به طور کلی چقدر ثروت ایجاد می‎شود؟ گفت: میزان ثروت تولیدی از هر متر مکعب آب در جهان نزدیک به دو و نیم دلار و در ایران کمتر از دو دلار است و با توجه به اهمیت آب در کشور لازم است تدبیری در این حئه برای بهبود وضعیت اندیشیده شود.

مجابی با اشاره به اینکه ایران در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است، گفت: میانگین نزولات جوی در ایران 250 میلی‌متر است که حتی در قیاس با آسیا نیز رقم بسیار اندکی محسوب می‌شود.

وی گفت:میانگین نزولات جوی در آسیا برابر با 600 میلیمتر و در جهان حدود 800 میلیمتر است ، به این ترتیب میزن نزولات جوی در ایران یک سوم آسیا و یک چهارم جهان است. او با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی میزان بارش را به محدوده 200 میلی‌متر رسانده است، توضیح داد: این در حالی است که با این میزان بارندگی، میزان مصرف سرانه‌ی آب در ایران بالاست.

وی در توضیح این مطلب افزود: مصرف سرانه آب در ایران 250 لیتر-نفر در روز است این در حالی است که میانگین مصرف جهانی، با وجود بارش‎های چند برابری به 150 نفر در روز می‌رسد. این مقام مسئول در پاسخ به این سئوال که به ازای مصرف هر مترمکعب آب چقدر خلق ثروت در کشور خلق می‌شود؟ گفت: آب به عنوان یک عنصر حیاتی نقش بسیار بااهمیتی در تولید ثروت در جوامع دارد، به این ترتیب کشورهای کم آب با بحران جدی‎تری در حوزه خلق ثروت روبرو هستند.

وی گفت: باید توجه داشت پتانسیل آبی ایران در 50 سال اخیر از 127 میلیارد متر مکعب به کمتر از 90متر مکعب در اسناد برنامه ششم توسعه رسیده است و این کاهش نشان می‌دهد که اهمیت آب برای ایران بیش از قبل شده است.

وی گفت: در مقابل کاهش این پتانسیل تغییر چندانی در خلق ثروت از آب رخ نداده است و حجم ماده خشک تولیدی در حوزه کشاورزی از هر مترمکعب آب از 970 گرم به یک کیلو و 250 گرم رسیده که هر چند اتفاق خوبی است اما با استانداردهای بین المللی هنوز فاصله دارد.

وی با اشاره به برداشت بی‌رویه آب‌های جاری و سطحی،گفت: این دست اقدامات برخی از تالاب‌های مهم کشور ازجمله تالاب جازموریان ، دریاچه ارومیه و گاوخونی و بختگان را در معرض خشکی دائمی قرار داده است.وی در خصوص میزان برداشت آب از منابع زیرزمینی گفت: افزایش چشمگیر میزان مصرف آب‌های زیرزمینی نیز روبرو هستیم و متاسفانه 40 درصد از چاه‌هایی که در کشور فعال هستند، چاه‌های غیر مجاز هستند.

مجابی با تاکید بر اینکه برداشت آب‌های زیرزمینی سبب شده است بسیاری از دشت‌ها در ایران نشست بکنند، گفت: وقتی دشتی نشست می کند، خاصیت هیدرولوژیکی خود را از دست می‌دهد و دیگر نمی‌تواند آب در داخل خود نگه دارد.

وی تاکید کرد: در چنین شرایطی امکان تزریق آب به آن نیست و در نتیجه سد خدادادی‌ای که محل ذخیره آب بوده است در اثر این بی توجهی از میان می‌رود. در حقیقت سدهای زیرزمینی آب را بدون تبخیر حفظ می‌کنند و اگر بررسی کنیم می‌بینیم با این حجم برداشت از آبهای ایران میزان تولیدات اقتصادی بالایی پیدا نکردیم که این امر نشانه عدم نگاه صحیح اقتصادی به مقوله آب است.

وی در پاسخ به این سئوال که در چنین شرایطی طرح های انتقال آب توجیهی دارند یا خیر ؟ گفت: انتقال آب میان حوضه‌ای هزینه بسیار بالایی دارد و در بسیاری از موارد محصول تولیدی در محلی که اب ب ان انتقال داده شده حتی ارزش اقتصادی اب را نیز در بر نمی گیرد.

مجابی گفت: اگر سرمایه‌گذاری‌ها را به جای انتقال آب معطوف به بازچرخانی آب و اجرای طرح‎های تصفیه آب و فاصلاب نماییم دستاورد اقتصادی بالاتری را خواهیم داشت.

او در پاسخ به این سئول که عدم رعایت الگوی کشت چقدر آسیب اقتصادی به کشور وارد می‏کند، گفت: باید این نکته را در نظر داشت که کشور ما به لحاظ اقلیمی باید الگوی کشت درستی را تدوین کنیم و این الگوی کشت با نگاهی به اقلیم، منابع آبی و ارزش اقتصادی تولیدات تعیین می‎شود.

وی گفت: به عنوان مثال در جایی مانند یزد که بحران آب بسیار بالایی دارد ، صیفی کاری به هیچ عنوان توجیه ندارد چرا که ارزش آب مصرفی در این مناطق بالاتر از محصولی است که به دست می‌آید.

وی با اشاره به تصمیم مجلس برای ازادسازی کشت برنج توضیح داد: بر اساس ابلاغیه وزارت جهاد کشاورزی کشت برنج به دلیل آب‎بری بالای این محصول تنها در استان‌هایی محدود، یعنی استان‌های شمالی باید صورت گیرد اما اخیراً با ورود مجلس شورای اسلامی به این موضوع، الگوی کشت برداشته شده و کشت برنج در کشور آزاد شده است که اتفاقی بسیار خطرناک برای منابع آبی است و هزینه آب مصرفی در بسیاری ماطق چندین برابر قیمت برنج خواهد بود.