حرف مرد یکی است!/ محمدجواد ظریف همچنان می گوید کاندیدا نمی شود

اعتمادآنلاین| 8 سال پیش اگرچه به عنوان یک دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی که سال‌های نخست دهه 80 را در قامت سفیر ایران در سازمان ملل پشت سر گذاشته، در این حوزه چهره‌ای مطرح و شاخص بود اما در فضای سیاست داخلی و به‌خصوص نزد عموم شهروندان چندان شناخته ‌شده نبود. 7 سال و حدود 9 ماه پیش اما با تغییر دولت و گفتمان حاکم بر دولت، به بالاترین مقام و مهم‌ترین کرسی دستگاه دیپلماسی رسید و به عنوان یکی از وزرای شاخص دولت مستقر، تبدیل شد به چهره‌ای کاملا سرشناس و شناخته ‌شده حتی برای شهروندان نه چندان درگیر سیاست ایرانی. به‌خصوص از 7 سال و حدود 7 ماه پیش که نخستین‌بار به عنوان وزیر امور خارجه در نشست 1+5 حاضر شد و مذاکراتی را با تمرکز بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی مدیریت کرد که حدود 5 سال و 9 ماه پیش به نتیجه رسیده و «برجام» به اصطلاحی پرتکرار در ادبیات سیاسی ایران تبدیل شد و او حالا چنان محبوب ملت بود که طیفی از حامیانش او را حتی با محمد مصدق مقایسه می‌کردند. 3 سال و حدود 9 ماه پیش که ادامه همان مسیر را از همان کرسی وزارت خارجه پی گرفت، اوضاع همچنان بر وقف مراد او و «برجام» به عنوان مهم‌ترین دستاوردش بود. هرچند از همان روزهای نخست دولت یازدهم، گروهی از سیاسیون منتهی‌الیه راست سیاسی در ایران سخت منتقد و مخالفش بودند. گروهی که هویت سیاسی‌شان اساسا در مسیر همین مخالفت و با تعبیر «دلواپسان» تعریف می‌شود؛ مخالفان برجام و منتقدان عملکرد «جواد ظریف!»

به گزارش روزنامه اعتماد، محبوبیت ظریف اگرچه از همان ماه‌های پایانی دولت یازدهم، به‌خصوص با آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ در ایالات متحده و آغاز روزهای سخت برجام، همزمان با کاهش محبوبیت نسبی دولت تاحدودی کاهش یافت و این روند از چندماهی پس از آغاز دولت دوازدهم، تشدید شد اما حدود 3 سال پیش، وقتی ترامپ از برجام خارج شد، ورق هم برای ظریف و هم دولتی که ظریف از قهرمانانش بود، برگشت. با این حال اما شاید عجیب‌ترین روایت درباره او روایتی است که با روزشمار همین اردیبهشت‌ماه جاری پیش‌روی‌مان شکل می‌گیرد. روایتی که نقطه آغازینش تنها به 17 روز پیش بازمی‌گردد؛ روزی که از نیمه گذشته و به غروب می‌رسید که ناگهان فایل صوتی گفت‌وگویی 3 ساعته، آن ‌هم از آن دست مصاحبه‌هایی که قرار نیست تا سال‌ها منتشر شوند و در نتیجه فرصتی برای گفتن از ناگفته‌هاست، منتشر شد و ظریف درحالی هدف تندترین حملات منتقدان همیشگی‌اش قرار گرفت که حامیان سیاسی‌اش او را دست‌کم در قامت یکی از جدی‌ترین گزینه‌های خود برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم می‌دیدند.

این 17 روز البته آنقدر پرخبر بود که اگر بگوییم بحث از ابعاد متعدد آن، در تمام این مدت یکی از 3 خبر اصلی روز بوده، بی‌راه نگفته‌ایم. آنجا که یک استعفای معاون رییس‌جمهوری و مسوول انجام گفت‌وگوی جنجالی استعفا کرد و روز بعد، مجلس که حالا مدتی است به مهم‌ترین خاکریز دلواپسان و مخالفان برجام تبدیل شده، ظریف را به بهانه ارایه گزارش درباره مذاکرات وین، تا پای جان، «تحت ‌فشار» قرار می‌دادند. اما شاید یکی از مهم‌ترین روزها در این مدت، وقتی بود که مهم‌ترین خبر انتخاباتی جناح اصلاحات به نام ظریف گره خورد.

10 روز پیش، هنوز خورشید روز دوازدهم اردیبهشت‌ماه به میانه آسمان نرسیده بود که «جبهه اصلاحات ایران» از فهرست 14 نفره گزینه‌های پیشنهادی خود برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری رونمایی کرد؛ فهرستی که نام «جواد ظریف» صدر آن قرار گرفته و نام 11 مرد و 2 زن اصلاح‌طلب دیگر ذیل نام او. آنچه اما حتی فراتر از این، به تحولات سرعت داد، نخستین واکنش رهبری به غائله افشای فایل صوتی مصاحبه ظریف بود که ساعتی پس از انتشار فهرست انتخاباتی اصلاح‌طلبان صورت گرفت. سخنانی که بلافاصله با واکنش ظریف همراه شد؛ واکنشی حاوی پوزش و پذیرش صریح وزیر خارجه نسبت به فرمانده کل ‌قوا. از آنجا دلواپسانی که از همان 17 روز پیش، بیش از هر بحث و سخن درباره این غائله، به ارتباط آن با انتخابات نظر داشتند، صریح‌تر از پیش علیه احتمال کاندیداتوری ظریف موضع گرفته و آن را خط قرمز خود قرار دادند. تا جایی که کار به ادعاهای عجیب درباره سوگندِ ظریف در جمع اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس مبنی بر عدم ورود به انتخابات رسید و فراتر و باورناپذیرتر، دستی که ظریف به نشانه تعهد به آن سوگند، روی کتاب قرآن گذاشته است!

البته که این ادعاها همه تکذیب شدند اما اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس به‌واقع به‌جای استماع گزارش وزیر خارجه از روند مذاکراتی که با حساسیت درجریان بود، از انتخابات پرسیدند و بحث‌های یکسر جناحی انتخاباتی! ظریف هم البته مقابل این همه اصرار دلواپسان، همان‌طور که تمام این سال‌ها گفته بود، تکرار کرد که قصد کاندیداتوری ندارد و اگرچه عمده اصولگرایان و مخالفان ظریف با نقل‌قول مکرر و بازنشر گسترده این جمله ظریف در فضای رسانه‌ای، بی‌تفاوت به اهمیت اصل موضوع افشای آن مصاحبه و اینکه علت و عامل چه بوده، اهداف انتخاباتی‌شان را دنبال کردند اما این هم پایان‌بخش مباحث انتخاباتی درباره ظریف نبود. حالا اصلاح‌طلبان دست‌بردار نبودند. آنان که ظریف را گزینه اصلی خود معرفی کرده بودند، حالا در انتخاباتی که باتوجه به احتمال میزان اندک مشارکت، کمتر از چند نوبت سال‌های گذشته به پیروزی خود امیدوار بودند و به عبارتی، ظریف را گزینه‌ای که ممکن است ورق را به‌سود این جریان سیاسی برگرداند.

اوج این داستان دیروز و در نخستین روز نام‌نویسی کاندیداها، همزمان با تصویب طرح تفحص از مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری به عنوان نهاد متولی انجام آن مصاحبه در مجلس و البته توضیحات سخنگوی قوه قضاییه درباره همکاری وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه برای شناسایی عامل انتشار و احضار حدود 20 نفر از افراد دخیل در انجام فرآیند مصاحبه، در شرایطی رقم خورد که درنهایت، ظریف چنانکه گفته بود حاضر به کاندیداتوری نشد. در این میان اما رایزنی‌های بسیاری صورت گرفت و اخبار ضدونقیض فراوانی هم منتشر شد. از جلسه ویدیویی شبانه ظریف و بهزاد نبوی که حالا رییس «جبهه اصلاحات ایران» است و مهم‌ترین چهره در مسیر اجماع اصلاح‌طلبان و معرفی کاندیدا تا دیدار ظریف با سیدمحمد خاتمی و سیدحسن خمینی. دیدارهایی که البته بعید نیست در چند روز باقی مانده تا پایان مهلت نام‌نویسی ادامه یابد و بر نظر ظریف تاثیر بگذارد اما دست‌کم تا اینجا خروجی‌اش همان بود که تمام این سال‌ها از ظریف شنیده‌ بودیم و نشان داده که حرف مرد یکی است: «کاندیدا نمی‌شوم!»

بی‌میلی عارف به کاندیداتوری

یکی از نزدیکان محمدرضا عارف، معاون اول دولت اصلاحات گفت: آقای عارف هنوز برای کاندیداتوری به جمع‌بندی نرسیده و این را می‌دانم که شخص آقای خاتمی خیلی در این دوره نمی‌خواهد به عنوان فرد تاثیرگذار ورود کند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، علیرضا خامسیان، مسوول رسانه‌ای محمدرضا عارف طی گفت‌وگویی در اتاق «سیاست در ایران» در کلاب‌هاوس گفت: آقای عارف هنوز برای کاندیداتوری به جمع‌بندی نرسیده است. وی افزود: اطلاعی ندارم که اخیرا آقای عارف با آقای خاتمی دیداری داشته یا نه، ولی این را می‌دانم که شخص آقای خاتمی خیلی در این دوره نمی‌خواهد به عنوان فرد تاثیرگذار ورود کند. خامسیان بیان کرد: به هر حال قطعا به آقای خاتمی از سوی کاندیداها مراجعه شده اما در این دوره در جریان‌های سیاسی تکلیف مشخص نیست که چه کسی کاندیدای نهایی خواهد بود و دوره‌ای شگفتی‌ساز است. محمدعلی ابطحی، ازجمله چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب نیز ظهر دیروز در یک اتاق کلاب‌هاوس آنچه در این رابطه درباره کاندیداتوری عارف مطرح شده را تایید کرد و گفت که ظاهرا آقای عارف تمایل به کاندیداتوری ندارند و گویا این مساله را به تعدادی از دوستان اصلاح‌طلب اعلام کرده است.