بی‌خوابی باعث کاهش قدرت تمرکز می‌شود

اعتمادآنلاین| مژده اصغرزاده- ممکن است بلند شدن از رختخواب بعد از گذراندن شبی که خوب نتوانسته‌اید بخوابید، برایتان غیرممکن به نظر برسد؛ اما پس از کمی غلت زدن در رختخواب بالاخره باید بلند شوید و به کارهایتان برسید.

به گزارش اعتمادآنلاین، به نقل از «The Conversation»، بد خوابیدن باعث می‌شود در تمام طول روز تمرکز کمتری بر کارهای خود داشته باشید یا با صدای زنگ در یا تلفن تمرکز خود را کاملاً از دست بدهید. تحقیقات نشان داده که کم‌خوابی با خطر افزایش بیماری‌های قلبی، سکته و دیابت و همچنین وخیم شدن سلامت روان و ضعف سیستم ایمنی بدن ارتباط دارد؛ اما مطالعات کمی درباره سنجش آثار بدخوابی در روز بر روند شناختی انسان مثل توانایی متمرکز ماندن در حین انجام کار صورت گرفته است.

در مطالعه جدیدی که انجام شد تاثیر کم‌خوابی بر قدرت تمرکز شرکت‌کنندگان بررسی شد. محققان این تحقیق را روی گروهی از افراد که مبتلا به بی‌خوابی‌ بودند انجام دادند. در این تحقیق با همکاری پژوهشگران دانشگاه سیدنی استرالیا، 23 فرد مبتلا به بی‌خوابی مزمن و 23 فردی که مشکل خواب نداشتند (گروه کنترل) تحت بررسی قرار گرفتند. این افراد یک شب در آزمایشگاه مخصوص مطالعات درباره خواب ماندند و عصر روز بعد آزمون اندازه‌گیری تمرکز از آنها گرفته شد.

آزمون تمرکز

همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، محققان از شرکت‌کنندگان خواستند روی دایره‌ای در مرکز صفحه رایانه تمرکز کنند. آنها می‌بایست خیلی سریع و دقیق به حرف هدف (X یا N) پاسخ می‌دادند و هر حرفی را که خارج از دایره ظاهر می‌شد و حواس آنها را پرت می‌کرد نادیده بگیرند. این آزمون سه سطح داشت: آسان، متوسط و سخت. این سه سطح نشان‌دهنده کارهای مختلفی بود که در طول روز باید بر آن تمرکز می‌کردند.

افرادی که به بی‌خوابی مبتلا بودند سخت‌تر می‌توانستند روی این حروف تمرکز کنند و نسبت به گروه کنترل کمتر عوامل پرت‌کننده حواس را نادیده می‌گرفتند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد کسانی که به کم‌خوابی مبتلا هستند در طول روز اختلال عملکرد دارند.

محققان در این تحقیق در نظر داشتند تا دریابند آیا نبود تمرکز در افراد مبتلا به بی‌خوابی ممکن است در نتیجه اثر مکانیسم توجه صورت گیرد یا خیر. مکانیسم توجه روندی در مغز است که به ما امکان می‌دهد روی یک کار مشخص تمرکز کنیم و عواملی را که باعث حواس‌پرتی‌مان می‌شوند نادیده بگیریم. محققان برای آزمایش این مساله به افراد تمرین تمرکز دادند و در این تمرین تغییراتی در جهت چالشی کردن آن انجام دادند.

نتایج این تحقیقات نشان داد هنگامی که ما بر یک کار آسان تمرکز می‌کنیم، مغزمان به طور خودکار عوامل پرت‌کننده حواس را پردازش می‌کند (ما نمی‌توانیم جلوی این روند را بگیریم). با وجود این، هنگام تمرکز بر یک کار سخت تمام قدرت مغز ما روی آن کار متمرکز می‌شود و عوامل پرت‌کننده حواس با آگاهی خودمان از بین می‌رود؛ مثلاً وقتی جذب یک سریال شده‌اید یا متوجه پیامی که در گوشی‌تان آمده نمی‌شوید این مکانیسم توجه ما دست‌نخورده باقی می‌ماند و به همان شکلی که باید کار کند انجام می‌پذیرد.

محققان با انجام این آزمایش‌ها دریافتند که مکانیسم توجه در کسانی که مشکل بی‌خوابی دارند همان‌طور که باید و شاید کار می‌کند. با وجود این، کسانی که به این بیماری مبتلا هستند میزان حواس‌پرتی بیشتری از خود نشان می‌دهند. بروز چنین اختلالاتی در روند شناختی فرد می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود؛ مثلاً فرد در مسیری که رانندگی می‌کند حواسش پرت بیلبورد کنار جاده شود و در همان لحظه عابر پیاده‌ای نیز از خیابان رد شود و خطرآفرینی کند. به همین دلیل است که رانندگان قبل از سفر باید به قدر کافی استراحت کنند تا با مشکل کمبود تمرکز روبه‌رو نشوند.