ابتکارهای کاغذی/ادعایی مبنی بر موافقت اشرف غنی با میانجی‌گری حکمتیار با طالبان

اعتمادآنلاین| همزمان با شدت گرفتن خشونت‌ها در سراسر افغانستان، مقام‌های کابل خبر داده‌اند که گفت‌وگوهای صلح با طالبان به زودی در دوحه از سر گرفته‌ می‌شود. در حالی که بر اساس آمار وزارت داخله افغانستان طی یک ماه گذشته 247 غیرنظامی توسط طالبان کشته و 527 نفر دیگر زخمی شده‌اند، جناح‌ها و گروه‌های سیاسی افغانستان، ابتکارهای تازه‌ای برای فرآیند سیاسی صلح در افغانستان مطرح کرده‌اند.

به گزارش روزنامه اعتماد، از یک سو گلبدین حکمتیار، متحد پیشین طالبان و رهبر حزب اسلامی افغانستان از قصد خود برای میانجی‌گری میان طالبان و دولت خبر داده است و از سوی دیگر اشرف غنی، رییس‌جمهور از سازوکار تازه‌ای با عنوان شورای عالی دولت متشکل از جناح‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی در افغانستان پرده‌برداری کرده است. در کنار نهادهای متنوع بالادستی افغانستان از جمله شورای عالی مصالحه ملی، شورای عالی صلح و لویی جرگه مشورتی که همگی با نقش ادعایی مشترک وحدت گروه‌های افغان و نظارت بر روند صلح تشکیل شده‌اند، شورای عالی صلح هم قرار است به فهرست بلندبالای ابتکارهایی که برای پایان جنگ داخلی 4 دهه‌ای در افغانستان مطرح شده‌اند، اضافه شود. این تلاش‌ها در حالی صورت می‌گیرد که دولت امریکا به روند خروج نظامیانش از افغانستان سرعت بخشیده و انتظار می‌رود با ادامه عملیات طالبان در سراسر افغانستان و خالی شدن پشت نیروهای امنیتی افغانستان از هر گونه حمایت خارجی، نیروهای شبه‌نظامی و گروه‌های تروریستی دست بالا را در میدان جنگ پیدا کنند. همزمان عبدالرسول موسوی، دستیار وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در امور غرب آسیا در سفر به کابل و رایزنی با مقام‌های این کشور از جمله در دیدار با میرویس ناب، معاون سیاسی وزارت امورخارجه افغانستان به پشتیبانی ایران از روند گفت‌وگو و صلح در افغانستان تاکید کرده است.

جشن و دانش، هدف خشونت‌های شبه ‌نظامیان و تروریست‌ها

همزمان با متوقف ماندن روند سیاسی صلح در افغانستان، ‌حملات تروریستی و درگیری‌های نظامی در سراسر افغانستان با شدتی بیشتر از گذشته ادامه دارد. درگیری‌ها میان نیروهای امنیتی افغانستان و شبه‌نظامیان طالبان در ولایت کاپیسا به کشتار 10 شرکت‌کننده در یک مراسم عروسی منجر شد. به نوشته رسانه‌های افغانستان شنبه شب یک فروند خمپاره در محل برگزاری جشن عروسی در شهر تگاب ولایت کاپیسا منفجر شد که باعث کشته شدن 10 نفر و زخمی شدن 8 نفر دیگر شد. طالبان و دولت یکدیگر را به پرتاب این خمپاره متهم می‌کنند.

شایق شورش، سخنگوی پلیس ولایت کاپیسا مدعی شده که خمپاره مذکور توسط طالبان شلیک شده است در حالی که نیروهای طالبان مدعی هستند که نیروهای امنیتی دولتی در درگیری با طالبان این خمپاره را شلیک کرده‌اند. این نخستین ‌بار نیست که درگیری‌های شبه‌نظامیان شورشی و عملیات تروریستی، مراسم جشن شهروندان افغان را به عزا تبدیل می‌کند. همزمان حملات تروریستی به مراکز آموزشی و مراکز تجمع شیعیان در افغانستان ادامه دارد. چند هفته بعد از آنکه 3 انفجار در نزدیکی یک مرکز آموزشی در شهر کابل 80 دانش‌آموز شیعه را به خاک و خون کشید حالا نوبت دانشگاهی در ولایت پروان بود که هدف حمله تروریستی قرار گیرد. روز شنبه داعش در استان پروان به مینی‌بوس حامل تعدادی از اساتید، دانشجویان و کارمندان دانشگاه البیرونی در شهر بگرام ولایت پرونا حمله کرد. بر اساس گزارش رسانه‌ها در این حمله دست‌کم 4 دانشگاهی کشته و 14 نفر دیگر زخمی شدند که به گفته منافع بیمارستانی حال 3 تن آنان به‌ شدت وخیم است. داعش ضمن پذیرش مسوولیت این حمله گفته که در این عملیات کفار شیعه را هدف قرار داده است. در اقدام تروریستی دیگر روز شنبه در ولایت هرات 6 نیروی امنیتی افغانستان که مسوول حفاظت از امنیت خط آهن خاف - هرات بودند با استفاده از یک بمب کنار جاده‌ای ترور شدند.

از سرگیری مذاکرات دوحه

عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه افغانستان روز یک‌شنبه با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی توییتر اعلام کرد که هیات نمایندگان دولت افغانستان برای مذاکره با طالبان به زودی عازم دوحه می‌شوند. گفت‌وگوهای بیناافغانی در دوحه از شهریور ماه سال گذشته در پی توافق صلح سال 1398 میان دولت امریکا و گروه شبه‌نظامی طالبان آغاز شده‌ بود. به ‌رغم اجرای تمام شروط طالبان در این توافق از جمله آزادی هزاران شبه‌نظامی محبوس در زندان‌های دولتی، توقف عملیات پشتیبانی نظامیان خارجی از نیروهای امنیتی افغانستان و آغاز عقب‌نشینی کامل نیروهای امریکا و ناتو از افغانستان این گروه شبه‌نظامی از زمستان گذشته تاکنون از شرکت در این مذاکرات خودداری کرده است. بهمن ماه سال گذشته، دولت جدید امریکا طرح جدید برای ایجاد یک فرآیند گفت‌وگوی موازی میان دولت افغانستان و طالبان در استانبول پایتخت ترکیه مطرح کرد که این طرح هم تاکنون اجرایی نشده است. با این حال به نظر می‌رسد که مذاکرات دوحه بعد از ماه‌ها توقف از هفته جاری بار دیگر در قطر آغاز شود.

امریکا زودتر از موعد از افغانستان عقب‌نشینی می‌کند

به رغم تشدید حملات طالبان و گروه‌های تروریستی در سراسر خاک افغانستان و عدم تمایل طالبان به مشارکت در مذاکرات صلح، امریکا همچنان به خروج فوری نیروهایش از خاک این کشور مصر است و روند تخلیه نظامیانش را از خاک افغانستان 20 سال بعد از آغاز جنگ در این کشور سرعت بخشیده است تا جایی که به نظر می‌رسد تمامی نظامیان امریکایی پیش از موعد اعلام شده توسط رییس‌جمهور این کشور از افغانستان خارج شوند. وزیر دفاع امریکا اخیرا در جلسه‌ای با نمایندگان کنگره این کشور گفته که عملیات عقب‌نشینی نیروهای امریکایی از افغانستان ممکن است حتی زودتر از موعد پیش‌بینی شده و تا پیش از شهریور ماه کامل شود. پیش از این رییس‌جمهور امریکا گفته‌ بود تا روز 11 سپتامبر(20 شهریور سال جاری) همزمان با بیستمین سالگرد عملیات تروریستی علیه برج‌های تجارت جهانی در نیویورک تمامی نیروهای امریکایی خاک افغانستان را ترک می‌کنند.

به نوشته رسانه‌های امریکایی در طول هفته‌های گذشته روند خروج نظامیان امریکا از افغانستان شتاب بیشتری گرفته است. به گفته لوید آستین، وزیر دفاع این کشور تاکنون 5 پایگاه میزبان نظامیان امریکایی به دولت افغانستان تحویل داده‌ شده است. او در عین حال تاکید کرد که دولت امریکا با هیچ یک از همسایگان افغانستان برای استقرار نیروی هوایی امریکا برای مقابله با اهداف درون خاک افغانستان توافقی نکرده و قرار است برای این کار یک ناو هواپیمابر دیگر امریکا به آب‌های منطقه اعزام شود. بر اساس این گزارش به زودی ناو هواپیمابر رونالد ریگان که در آب‌های نزدیک ژاپن مستقر است به سمت خاورمیانه حرکت خواهد کرد تا به عنوان پایگاه هوایی امریکا برای کنترل آسمان افغانستان در منطقه مستقر شود.

ادعایی مبنی بر موافقت اشرف غنی با میانجی‌گری حکمتیار با طالبان

در شرایطی که به نظر می‌رسد طرح‌های دولت امریکا برای پیشبرد فرآیند صلح در افغانستان از جمله مذاکرات دوحه، برنامه نشست صلح استانبول و نشست بین‌المللی با حضور کشورهای منطقه تحت نظارت سازمان ملل متحد با بن‌بست مواجه شده است، برخی از گروه‌ها درون افغانستان تلاش‌هایی تازه برای فرآیند جدید آشتی در این کشور را آغاز کرده‌اند. در این میان گلبدین حکمتیار، متحد پیشین طالبان در جنگ داخلی و حامد کرزای، رییس‌جمهور پیشین که این روزها به عنوان یک چهره میانه‌رو و ضدامریکایی در میان گروه‌های مختلف افغانستان جایگاه بی‌طرفی برای خود دست پا کرده از جمله کسانی هستند که با ایده تشکیل دولت موقت فراگیر با حضور طالبان به جای دولت کنونی تلاش می‌کنند که نظر اشرف غنی و رهبران طالبان را برای توقف جنگ و آغاز روند گذار به یک دولت فراگیر جلب کنند.

هر چند گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی گفته است که نشست سه‌جانبه‌ای را در این اواخر با رییس‌جمهور اشرف غنی و حامد کرزای، رییس‌جمهور پیشین داشته که در آن نشست روی 8 مورد توافق کرده‌اند. حکمتیار که 5 سال پیش با امضای توافق صلحی با دولت وحدت ملی تصمیم گرفت به فرآیند سیاسی صلح در افغانستان بپیوندد حالا قصد دارد میان دولت اشرف غنی و طالبان برای تشکیل یک ساختار موقت برای انتقال قدرت به یک دولت جدید میانجی‌گری کند. او که به تازگی با رییس‌جمهور افغانستان دیدار کرده، مدعی شد که در برخی موارد برای تشکیل دولت انتقالی توانسته که نظر اشرف غنی را جلب کند. حکمتیار موارد توافق ‌شده را مشخص نکرد؛ اما گفت که رییس‌جمهور پذیرفته است تا این مسائل توافق ‌شده را در جریان 8 روز همگانی کند. او همچنین از تلاش‌ها برای برگزاری یک نشست محرمانه با رهبری طالبان خبر داد و گفت که این نشست به این دلیل برگزار خواهد شد تا مشخص شود، طالبان دنبال جنگ‌اند یا صلح می‌خواهند.

حکمتیار در بخشی از سخنانش گفت که وجود اختلاف‌ها در تیم رییس‌جمهور اشرف ‌غنی برجسته است و در دولت روی صلح و شکل‌گیری شورای عالی دولتی اختلاف نظر جدی وجود دارد. او اضافه کرد که احزاب آماده یک طرح واحد برای پایان جنگ در کشور و رسیدن به صلح هستند؛ اما اگر حکومت در این باره کاری نتواند بکند، احزاب خودشان تصمیم خواهند گرفت. رهبر حزب اسلامی یکشنبه در یک نشست خبری گفت که دولت هنوز نتوانسته یک برنامه واحد را برای رسیدن به صلح دنبال کند و تاکنون درگیر مشکلات داخلی است. او افزود:«اگر حکومت نتواند اجماع داخلی را در تصمیم‌گیری‌های صلح ایجاد کند ما تصمیم دیگری درباره صلح و جنگ افغانستان خواهیم گرفت.» حکمتیار بیان کرد که دولت در حال حاضر یک نهاد تصمیم‌گیری ندارد که تصمیم آن برای همه قابل قبول باشد.

شورای عالی دولت: مدل جدید حکومت وحدت ملی

اظهارات گلبدین حکمتیار در شرایطی بیان می‌شود که انتقادها از دولت افغانستان برای پافشاری در ماندن در قدرت و عدم تمایل به تشکیل یک ساختار فراگیر ملی با مشارکت همه طرف‌های سیاسی در ماه‌های گذشته به شکل گسترده‌ای افزایش یافته است. تازه‌ترین اقدام دولت افغانستان در واکنش به این انتقادات تشکیل نهادی با عنوان «شورای عالی دولت» است.

ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان با دعوت از گروه‌های مختلف سیاسی در افغانستان تصمیم گرفته نهادی را تشکیل دهد که در مسائل عمده جاری کشور سیاستگذاری کند. مقام‌های دولتی گفته‌اند که شورای عالی دولت بر اساس توافق دوجانبه تشکیل دولت میان عبدالله عبدالله و اشرف غنی برای تشکیل دولت شکل گرفته است. با این حال هنوز ترکیب شورا اعلام نشده، اختلاف نظرها میان گروه‌های افغانستان در مورد مسوولیت‌ها و ترکیب آن آغاز شده است.حمدالله محب، مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور افغانستان می‌گوید که شورای عالی دولت تنها در امور صلح فعالیت خواهد داشت. به گزارش طلوع نیوز حمدالله محب که در شورای عالی دولت در امور دیگر دخیل نخواهد بود و روند حکومت‌داری تنها از سوی رهبران حکومت پیش برده می‌شود.

اما اسد‌الله سعادتی، معاون شورای عالی مصالحه ملی می‌گوید که شورای عالی دولت باید در همه امور دخیل باشد و رهبری روند صلح از صلاحیت‌های شورای عالی مصالحه ملی است. اما معاون شورای عالی مصالحه ملی می‌گوید که رهبری روند صلح تنها از صلاحیت‌های این شوراست و هدف از ایجاد شورای عالی دولت، اثر‌گذاری اعضای آن بر همه روند‌های سیاسی و ملی است. صلاح‌الدین ربانی، رهبر جمعیت اسلامی در گفت‌وگویی با طلوع‌نیوز می‌گوید که تاکنون هدف از ایجاد شورای عالی دولت روشن نیست و ایجاد این شورا نیز یک اقدام نمایشی از سوی ریاست‌جمهوری است. ربانی می‌افزاید که جمعیت اسلامی تاکنون درباره شرکت در شورای عالی دولت تصمیم نهایی نگرفته است. ربانی در این باره اظهار کرد:«اعضای شورا باید تصمیم‌گیرنده باشند نه اینکه اینها فقط برای دکور باشند. یا در تصویر باشند و در زمان تصمیم‌گیری حضور نداشته باشند.» اکرم خپلواک، مشاور سیاسی رییس‌جمهور می‌گوید که گلبدین حکمتیار دیدگاهش را درباره شورای عالی دولت به ریاست‌جمهوری فرستاده است و آنان در انتظار دیدگاه صلاح‌الدین ربانی نیز هستند تا پس از تایید رییس‌جمهور غنی، شورای عالی دولت به‌ گونه رسمی کارش را آغاز کند. گفته می‌شود که در طول هفته جاری اعضای شورای عالی معرفی خواهند شد.

گمانه‌زنی‌ها در مورد مرگ رهبر طالبان

حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان روز یکشنبه در نشست خبری مسوولان ارشد امنیتی گفت:«هیچ معلوم نیست که هیبت‌الله زنده است یا نیست؛ نه کسی صدایش را شنیده و نه کسی با او دیداری داشته است، شواهد اطلاعاتی هم همین را تایید می‌کند که هیچ نشانه‌ای از این فرد وجود ندارد.» پیش‌تر منابع موثق از شهر کویته به روزنامه 8 صبح گفته بودند که ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان یکجا با ملا مطیع‌الله، رییس استخبارات و حافظ عبدالمجید، مسوول مالی این گروه بر اثر انفجاری در پاکستان کشته شده‌اند، زمان دقیق این رویداد مشخص نیست. طالبان این گزارش را تایید نکرده‌اند و واکنشی به اظهارات جدید مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور افغانستان هم نشان نداده‌اند. آخرین اظهارنظر منتسب به رهبر طالبان پیامی به مناسبت عید فطر بود که 3 هفته پیش منتشر شد، این پیام کتبی بود و در طول هفته‌های گذشته هیچ پیام ویدیویی یا صوتی از سوی این مقام طالبان منتشر نشده است.