استفاده طالبان از تاکتیک مذاکره صرفاً برای آرام کردن جو روانی است/ افغانستان در لبه پرتگاه جنگ داخلی قرار دارد/ سقوط کابل و تجزیه ارتش بعید نیست

اعتمادآنلاین| پیرمحمد ملازهی تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان در تشریح خروجی مذاکرات اخیر دوحه و عدم توافق برای اجرای آتش‌بس در عید قربان اظهار کرد: باید توجه داشت که طالبان همواره از بحث مذاکره به عنوان یک تاکتیک استفاده کرده تا بتواند پس از آرام کردن شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی در داخل افغانستان عملیات‌های خود را گسترش بدهد. بر این اساس معتقدم نه تنها مذاکرات اخیر دوحه، بلکه تمام مذاکراتی که طالبان با طرف‌های مختلف اعم از طرف‌های ایرانی، روسی، قطری و حتی آمریکایی انجام می‌دهد، صرفاً برای ظاهرسازی است. طالبان از طریق این مذاکرات به دنبال آن است که به تمام دنیا بگوید ما صلح‌طلب هستیم و به همین دلیل از اول مشخص بود که اتفاق خاصی قرار نیست در مذاکرات پیشین دوحه بیفتد. نکته مهمتر این است که متأسفانه در دولت افغانستان اختلافات بسیار زیادی وجود دارد که بر فضای مذاکرات اخیر هم تاثیر گذاشته است.

به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: قرار بر این بود تا در مذاکرات اخیر، گلبدین حکمتیار و حامد کرزی حضور داشته باشند تا بتوانند اوضاع را سر و سامان بدهند اما در داخل کابل اختلافات به حدی زیاد بود که در نهایت عبدالله عبدالله به عنوان رئیس شورای مصالحه ملی به همراه تیمش به دوحه رفتند تا با طالبان مذاکره کنند. بر این اساس معتقدم تمام این اختلافات از سوی طالبان رصد می‌شود و آنها براساس شکاف‌های موجود در کابل راهبرد خود را اجرایی می‌کنند. اینکه گفته شده در مذاکرات اخیر دولت افغانستان و طالبان بر سر واکسیناسیون عمومی در این کشور توافق کردند یا اینکه توافق شده تا طی درگیری‌های مسلحانه، زیر ساخت‌های غیرنظامی مورد هدف قرار نگیرد، صرفاً یک امر خوشبینانه است؛ چراکه در عرصه میدان و زمانی که درگیری‌ها تشدید می‌شود به هیچ وجه توافق‌هایی که در گذشته مورد تأیید قرار گرفته است، عملیاتی نمی‌شود.

این کارشناس ارشد مسائل جنوب‌شرق آسیا تصریح کرد: از سوی دیگر متأسفانه در مذاکرات دوحه هیچ توافقی بر سر اجرای آتش‌بس محدود از روز عید قربان به بعد صورت نگرفته است. سال‌های گذشته شاهد بودیم سه روز آتش‌بس به مناسبت عید قربان در افغانستان برقرار می‌شد اما حالا این اتفاق نیفتاده که می‌تواند دامنه خشونت و جنگ را بیش از گذشته تشدید کند. در مقابل طالبان همچنان اصرار دارد که باید هفت هزار زندانی خود را از دولت افغانستان تحویل بگیرد اما ارگ ریاست جمهوری معتقد است که اگر این اتفاق بیفتد و زندانیان طالبان آزاد شوند، بدون تردید وضعیت میدانی در افغانستان به هم می‌ریزد. موضوع مهمترین این است که اخیراً دختر سفیر افغانستان در پاکستان ربوده و به شدیدترین نحوه شکنجه شده است که به نظر من یک سناریوی طرح‌ریزی شده به حساب می‌آید و همین موضوع موجب شد روابط دیپلماتیک میان دو طرف با مشکلات زیادی روبه‌رو شود.

ملازهی افزود: تنش میان اسلام‌آباد و کابل در این مساله به جایی رسید که رئیس‌جمهوری افغانستان تمام دیپلمات‌های کشورش را به کابل فراخواند و علناً ما شاهد روابط متزلزل میان افغانستان با کشوری هستیم که تمام دنیا آن را هدایت‌کننده و کنترل‌کننده طالبان می‌دانند. به نظرم این اقدام اشرف غنی و فراخواندن دیپلمات‌های افغانستان به کابل یک اشتباه به حساب می‌آید؛ چراکه در شرایط کنونی افغانستان نیازمند ارتباط مداوم و تبادل نظر بین کابل و اسلام‌آباد است. توجه داشته باشید که تمام تحلیل‌ها در مورد افغانستان از هر جبهه‌ای که باشد نهایتاً 24 ساعت دوام دارد؛ چراکه اوضاع این کشور به شدت پیچیده، مبهم و خطرناک است و تحولات با سرعت بالا جریان دارد و نمی‌توان یک تحلیل شفاف و بلندمدت ارائه کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: مسأله دیگر این است که تمام نیروهای مردمی در شمال و سایر نقاط افغانستان دست به سلاح شده‌اند و در وضعیت کنونی خیزش‌های مردمی شکل گرفته است. به این ترتیب اگر طالبان به پیشروی‌های خود ادامه دهد ما فضایی همانند دوران نجیب‌الله را شاهد خواهیم بود که در نهایت به درگیری‌ها و جنگ داخلی ختم خواهد شد. در این راستا اگر این اتفاق بیفتد بدون تردید احتمالی اینکه ارتش افغانستان تجزیه شود وجود دارد و پس از آن احتمالاً کابل سقوط خواهد کرد که در نهایت منجر به فروپاشی دولت می شود. براساس این مولفه‌هاست که ما می‌بینیم کشورهایی مانند ترکیه، هند، چین، روسیه، پاکستان و غیره به دنبال تقویت حضور در افغانستان هستند تا بتوانند از به وجود آمدن جنگ داخلی جلوگیری کنند یا حداقل آن را به عقب بیاندازند. بر این اساس اگر طالبان کابل را تصرف کنند، به احتمال زیاد افغانستان تا مرحله تجزیه پیش خواهد رفت.