آیا آمریکا به دنبال کاهش نقش عربستان در خاورمیانه و میدان دادن به قطر، امارات و مصر است؟

اعتمادآنلاین| المیادین در مطلبی به قلم لیلى نقولا نوشت: به نظر می‌رسد منطقه به سمت شرایط جدیدی در حرکت است، از جمله آنکه آمریکایی‌ها مایلند برخی دولت‌های کوچک حاشیه خلیج فارس علیه برادر بزرگترشان، یعنی عربستان، نفوذ خود را افزایش دهند.

به گزارش انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: پس از درخواست‌های خانواده‌های قربانیان حوادث 11 سپتامبر، جو بایدن دستور داد اسناد مربوط به تحقیقات این حادثه که سری مانده بود، در ماه‌های آینده افشا شود. براساس این اسناد، عمر البیومی، یکی از کارمندان کنسولگری عربستان در لس آنجلس، که پیش از این در اطلاعات عربستان بوده، به مهاجمان 11 سپتامبر کمک کرده است.

سعودی‌ها از تصمیم دولت بایدن درباره افشای اسناد ناخشنود شده و مدعی هستند این اطلاعات در سایه تنش موجود در روابط بین دو کشور، موثق و قابل استناد نیست. با این حساب، ایا روابط عربستان و آمریکا به دو راهی رسیده است؟

به نظر می‌رسد پاسخ مثبت است. این در حالی است که آمریکایی‌ها همواره تاکید می‌کنند دولت سعودی از هم پیمانان اصلی واشنگتن است، اما در واقع پس از حملات 11 سپتامبر، هنوز دیدگاه مردم آمریکا نسبت به عربستان منفی است.

دوره بوش پسر 2001-2008

با وجود دست داشتن تعدادی از سعودی‌ها در حملات 11 سپتامبر، روابط بین عربستان و دولت آمریکا ادامه یافت، بویژه آنکه عربستان این اقدام تروریستی را محکوم کرده و ضمن همکاری با آمریکا، مدعی شد خود سعودی‌ها هم در معرض حمله القاعده قرار گرفته اند.

در این دوره که رایس وزیر خارجه امریکا بود، امریکایی‌ها به تغییر شیوه‌های تربیتی عربستان برای کنار گذاشتن افراط گرایی فراخواندند، اما چنین اتفاقی نیفتاد و آمریکا به دلیل نیاز به حمایت در جنگ‌های عراق و افغانستان، از این مساله چشم پوشی کرد.

مرحله اوباما 2009-2016

روابط آمریکا و عربستان در این دوره تیره و تار شد، چرا که سعودی‌ها دولت آمریکا را به حمایت از تغییرات در جهان عربی از طریق کودتا‌هایی متهم کرد که در سال‌های ابتدایی، باعث فروپاشی حکومت‌های متحد با عربستان شد.

در ادامه، پس از افشای گفتگو‌های سری ایالات متحده با ایران، و سپس با امضای توافق هسته ای، روابط بین آمریکا و عربستان متشنج شد و سعودی‌ها از سفر اوباما به عربستان ناراضی بودند.

دوره ترامپ 2017-2020

رابطه ترامپ با، ولی عهد سعودی خوب بود، به این دلیل که سعودی‌ها صد‌ها میلیارد دلار صرف معاملات خرید سلاح و سرمایه گذاری در آمریکا کردند و ترامپ موافق تحریم قطر توسط سعودی‌ها بود.

اما ترور خاشقچی در کنسولگری عربستان در ترکیه، ترامپ و دولت او را در موقعیت سختی قرار داد و جو ناخوشایندی در رسانه‌های ایالات متحده علیه عربستان ایجاد شد، که براساس آن، آمریکا باید به حمایت خود از عربستان پایان می‌داد و ولی عهد سعودی را محاکمه می‌کرد.

دولت بایدن

امروز، به نظر می‌رسد دولت بایدن ادامه دولت اوباماست و می‌توان گفت دیدگاه بایدن در مورد رابطه با عربستان، از دیدگاه اوباما متاثر است. اوباما از این مساله خشمگین بود که سیاست خارجی وی را مجبور به انتخاب عربستان بعنوان یک متحد کند. به این ترتیب، به نظر می‌رسد در دوره بایدن، شاهد کمرنگ شدن سطح روابط بین عربستان و آمریکا هستیم که در اینجا برخی نشانه های این کاهش روابط را بر می‌شماریم:

• از زمان رسیدن بایدن به حکومت، وی اسناد مربوط به ترور خاشقچی را افشا نمود، که براساس آن، بن سلمان شخصا در این ترور دست داشته است.
• ایالات متحده سامانه‌های دفاع موشکی و سامانه‌های پاتریوت خود را از عربستان خارج کرد، این در حالی است که عربستان به دلیل حملات یمن به این سامانه‌ها نیاز شدیدی داشت.
• امضای توافق همکاری نظامی بین روسیه و عربستان، در جریان سفر معاون وزیر دفاع عربستان به مسکو در پایان آگوست گذشته و صدور هشدار آمریکا به تمام شرکای ایالات متحده و متحدان آن در مورد اجتناب از معاملات جدید با بخش دفاعی روسیه.
• وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد سفر لوید آستین به عربستان که قرار بود در جریان ورود او به منطقه انجام شود، به دلیل مسائل مربوط به جدول زمانی برنامه‌های آستین، به تاخیر افتاده است. در همین روز، ولی عهد سعودی در کاخ نیوم در عربستان میزبان لیونید سلوتسکی، رئیس کمیسیون مسائل خارجی در مجلس دومای روسیه بود.

در نتیجه، ظاهرا منطقه در معرض تحولات جدیدی است و در این میان، آمریکایی‌ها مایلند قدرت برخی دولت‌های کوچک علیه عربستان افزایش یابد و نمی‌توان از نقشی که ایالات متحده پس از خروج از افغانستان به قطر داد و نقشی که در حمایت از امارات برای عادی سازی با اسرائیل داشت غافل شد. علاوه بر اینکه مصر نیز نقش استراتژیکی در آینده مشرق عربی ایفا خواهد کرد.