طرح سوال از وزیر علوم درباره رفع مسدودیت دسترسی به متون پایان‌نامه‌ها

اعتمادآنلاین| یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از طرح سوال خود از وزیر علوم درباره علت مسدود کردن دسترسی جامعه علمی کشور به متون پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در پایگاه علمی کشور خبر داد.

مجتبی توانگر اظهار کرد: بیش از دو هفته پیش در نامه‌ای به آقای منصورغلامی وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری خواستار رفع مسدودیت دسترسی جامعه علمی کشور به متون پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در پایگاه علمی کشور شدم که مغایر قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است.

وی افزود: با کمال تاسف در این مدت اقدامی در جهت رفع این اقدام غیرقانونی از سوی وزیر علوم انجام نشد بنابراین امروز سوال از وی را کلید زدم. امیدوارم تا فرصت طرح سوال، وزیر علوم به رفع مسدودیت اقدام کند.

به گفته توانگر در متن سوال وی از وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری آمده است:

«با عنایت به اصل (88) قانون اساسی مبنی بر صلاحیت طرح پرسش از وزیر توسط نمایندگان مجلس و با توجه به مسدود نمودن دسترسی جامعه علمی کشور به تمامی متون، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) از اول دی ماه سال جاری به استناد ماده (8) آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار از وزیر محترم علوم خواهشمندم به پرسش اینجانب پاسخ مستدل و مستند ارائه نمایند:

مسدود نمودن دسترسی به داده‌های علمی در کشور با حق دسترسی آزاد به اطلاعات و مفاد قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1388 نمایندگان مجلس شورای اسلامی و آیین‌نامه اجرایی مربوط به آن مصوب 1393 هیئت وزیران در تناقض آشکار است.

در قانون یاد شده موسسات مشمول را مکلف به ارائه دسترسی اطلاعات به کاربران نموده مگر اینکه اطلاعات وفق قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی مصوب 1353 و آیین‌نامه اجرایی آن مصوب1354 طبقه‌بندی شده باشد که در این صورت فاقد امکان انتشار است. بنابراین ماده (8) آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی که متأخر از قانون‌های یاد شده به تصویب رسیده است در تعارض آشکار با متون قبلی است و متوسل شدن به این ماده جهت مسدود کردن راه‌های دسترسی به منابع اطلاعاتی از سوی ایرانداک منطقی نیست.

بی‌تردید رشد علمی در هر کشوری، به‌واسطه به اشتراک‌گذاری دانش محقق می‌شود و بخش عمده‌ای از متون، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های علمی تهیه‌شده در کشور با بودجه عمومی نگاشته شده‌اند، به همین خاطر با حفظ جایگاه مالکیت معنوی اثر، مالکیت مادی آن متعلق به عموم جامعه است و باید در دسترس همگانی قرار گیرد.

اگر هدف از انسداد دسترسی به داده‌های علمی در کشور، پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی است؛ چرا از راه‌های فنی مانند راه‌اندازی و ایجاد سامانه‌های مشابهت‌یابی (همانند جو) در متون علمی، جهت مبارزه با تقلب استفاده نمی‌شود؟ چرا آموزش اخلاق در پژوهش به اساتید و دانشجویان به‌جای قطع دسترسی کامل، ترویج نمی‌شود؟

با توجه به شیوع ویروس کرونا، تعطیلی دانشگاه‌ها و کتابخانه‌ها و سختی دسترسی جامعه علمی کشور به متون تخصصی و با عنایت به موارد مورد سوال، به نظر می‌رسد اقدام به‌مسدود نمودن سامانه گنج محل ایراد جدی است و نیاز به اقدام عملی از سوی وزیر محترم در این خصوص به وضوح قابل ملاحظه است.»

منبع: ایسنا