موضوع واکنش احتمالی ایران مسئله‌ای نیست که در نماز جمعه درباره آن تصمیم‌گیری شود؛ زمان پاسخ نمی‌تواند خیلی دیر باشد

ابراهیم رحیم‌پور تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که با توجه به ترور اسماعیل هنیه رئیس سیاسی حماس، آقای پزشکیان به چه شکل می‌تواند میان دیپلماسی و میدان تعامل و تعادل برقرار کرده و آن را حفظ کند، گفت: در  سابقه آقای پزشکیان کار دانشگاهی‌، معاونت وزارت بهداشت، وزیر بهداشت و سپس ۴ دوره نمایندگی مجلس در به چشم می‌خورد. ایشان در مناظرات انتخاباتی در رابطه با موضوع سیاست خارجی، تا حدی خطوط فکری‌شان را مشخص کردند و از طرف دیگر هم به دولت وفاق ملی اعتقاد دارند. اطلاق این موضوع یعنی دولت ایشان یک جایگاهی دارد و در جای دیگر هم گفتند در حدود اختیارات قانونی که به من داده شده می‌توانید از من توقع داشته باشد و در باقی موارد نیاز به هماهنگی و گفت‌وگو با قوا و نهادهای دیگر وجود دارد.

به گزارش ایلنا بخش هایی از گفت و گوی رحیم پور را در ادامه می خوانید:

 

• این صحبت‌ها یعنی آنچه قانون اساسی مشخص است، عرف آن هم به طور حدودی مشخص شده که البته با عرف دولت‌های قبل یکسان نبوده است. حالا می‌رسیم به دولت وفاق ملی که شعار ایشان است و هنوز به صحنه و منظر عمومی و اجرایی نرسیده است. از بدشانسی ایشان یا هر لغت دیگری، جنایت ترور اسماعیل هنیه در پایتخت کشور و در یکی از مراکز سیاسی مهم ما اتفاق افتاده است.
• یعنی بعد از ماجرای تحلیف، می‌توانیم بگوییم غافلگیری در کشور ایجاد شد. به طور کلی یک بیانیه از جانب رهبری و بعد یک بیانیه از سوی سپاه پاسداران داشتیم که این دو بیانیه قابل مطالعه است. مابقی واکنش‌ها به این ترور شعارهایی است که افراد می‌دهند در حالی که باید به حاکمیت احترام بگذارند. زیرا این مساله موضوعی نیست که در نماز جمعه درباره آن تصمیم گرفته شود بلکه این موضوع با ابعادی که دارد، باید در عالی‌ترین سطح و با حوصله تصمیم گرفته شود.
• نکته دیگر آن است که فضای رسانه‌ای ما آنطور که باید، معمولا درست هدایت و کنترل نمی‌شود. همه رگ گردن‌ها باد می‌کند، برخی هم شعارهایی می‌دهند اما ممکن است به دلایل مختلف مصلحتی این شعارها نتواند به سرعت اجرا شود و لذا کار حاکمیت را سخت می‌کند. اینکه همه ناراحت و عصبانی هستند طبیعی است ولی تصمیم در مورد این موضوع حیاتی است. به طور مثال شما در تاریخ انقلاب، موضوع جام زهر را می‌دانید. خیلی‌ها شعارهایی می‌دادند که ضعف در آن بود و هم بیشتر از حد توقع بود.
• بعضی از افراد، تقاضای سلاح‌های غیرمتعارف را برای خاتمه یا پیروزی در جنگ مطرح می‌کردند اما دیدیم که با تدبیر امام موضوع جام زهر اتفاق افتاد و جنگ به پایان رسید. بنابراین می‌خواهم بگویم در این شرایط جامعه، برخی واکنش‌ها، اتخاذ تصمیم‌گیری مناسب را دشوار می‌کند. اینکه تصمیم‌ بگیریم بجنگیم کار ساده‌ای است اما اینکه چطور می‌شود آن را مهار و محاسبه کرد، مهم است.
• بنابراین این کار فراتر از آقای پزشکیان و رئیس‌جمهور است و یک موضوع به عبارتی غیردولتی، نظامی و امنیتی است که در اختیار رئیس‌جمهور نیست. از این نظر این اتفاق یک آزمایش خیلی مهمی است. ما توقع داشتیم یکسال روند کار آقای پزشکیان آزمایش شود تا وفاق ملی و مشخصا موضوع میدان و دیپلماسی با نشست، برخاست، مشورت، همفکری و همدلی به یک وضعیت جدیدی تبدیل شود.
• ولی حادثه ترور اسماعیل هنیه موضوع را مقداری تحت‌الشعاع قرار داده و طبیعتا نمی‌شود دو شبه و حتی یک هفته‌ای با کابینه‌ای که هنوز هم مشخص نیست این کار انجام شود. لذا فکر می‌کنم این تصمیم فراتر از دولت، در حال اتخاذ است. افراد دلسوز هم علاقه‌مند هستند که باید در رابطه با گستاخی که به عمل آمده به شکل همه جانبه پاسخ مناسبی طراحی شود اما این مساله طوری باشد که در زمین اسرائیل بازی نشود.
• کاری که انجام شد این بود که الان توپ به زمین ما آمده و حرکت اسرائیلی‌ها منجر به اقدامی شده که خود آمریکایی‌ها هم مقداری مخالف این مسیری هستند که اسرائیلی‌ها راه انداختند. حالا اگر آن‌ها مطلع بودند یا مخالفت کردند یا نکردند به هر حال حدس‌هایی است که زده می‌شود. شما ببینید سه وزیر خارجه‌ عربستان سعودی، مصر و بحرین که معمولا به ایران نمی‌آمدند، در مراسم تحلیف رئیس‌جمهور و  قبل از شهادت آقای اسماعیل هنیه به تهران آمدند. حالا صحنه غزه و فلسطین، بسیار ملتهب و شعله‌ور شده و اگر مهار نشود وضعیت خیلی وخیم‌تر خواهد شد.
• این (ترور و درگیری نظامی در منطقه) چیزی است که نجات‌بخش آقای نتانیاهو است چراکه حفظ موقعیت او الان دشوار شده و جز آنکه انتحاری عمل کند به شکل دیگری در قدرت نخواهد بود. بنابراین فکر می‌کنم با توجه به ضرورت تصمیمات مشترک و مناسب در کل حاکمیت و از جمله زیرمجموعه دیپلماسی و میدان، آقای پزشکیان آن محکی که قرار بود در آینده ببینند قدری جلو افتاده است.
• طبیعتا بخشی از انرژی و وقت آقای رئیس‌جمهور توسط تیم اولیه فکری‌شان گرفته می‌شود. چون یک تیم اتاق فکر اولیه دارند که تقریبا مشخص هستند و با حکم یا بدون حکم در صحنه حضور دارند.
• حالا آنکه چه شخصیت‌هایی متصدی وزارتخانه‌ها باشند موضوعات مهمی است اما ارتباطی به ترور اسماعیل هنیه ندارد. یک تیم اصلی هستند که زیرنظر آقای عراقچی که تقریبا به عنوان کاندیدای اصلی تصدی وزارت خارجه حضورشان قطعی شده، کارشان را پیش می‌برند. این مجموعه در نشست و برخاست حاضر هستند و نظرات یکسان‌شان را به بخش‌های حاکمیتی و نظامی منتقل می‌کنند. از این جهت است که شاید این مسئله موجب شده تا معرفی کابینه چند روزی به تعویق بیفتد. چون موضوع بسیار مهم‌تری وجود دارد که باید انرژی، وقت و جلسات بیشتری برای آن گذاشته شود.
• در این خصوص که با توجه به ترور اسماعیل هنیه آیا این امکان وجود دارد که درباره وزارت‌خانه‌های مهمی مانند وزارت امور خارجه، کشور، وزارت اطلاعات و وزارت دفاع به شکل دیگری نگاه شود، حتما، زیرا یک موضوع بسیار حیاتی است. الان موضوع نان، آب و بنزین مطرح نیست. یک موضوع بسیار بالاتری مطرح است که اگر با آن درست مواجه نشویم می‌تواند روی همه آن آب، نان، برق و بنزین اثرات مخرب داشته باشد. از این نظر است که طبیعتا کل حاکمیت باید به این موضوع بپردازد. بعد همین کاندیداهایی که وجود دارند، طبیعتا به طور غیررسمی حتما در جلسات شرکت می‌کنند.
• اسرائیل ۸-۹ ماه است که بیچاره شده و وضعیت وخیمی دارد. بالاخره اسرائیل برای بقای خود حرکات عادی انجام نمی‌دهد، حتی حرکاتی که انجام می‌دهد، از نظر دنیا به عنوان یک دفاع مشروع هم تلقی نمی‌شود. در عین‌حال مهم این است، قدرت‌هایی که اسرائیل را ایجاد کردند چطور فکر کرده و چطور پشتیبانی می‌کنند. اسرائیل بدون پشتیبانی نمی‌تواند وجود داشته باشد. یعنی همه قدرت‌هایی که اسرائیل را ایجاد کردند، شدت و حدتی دارند اما اصلا اعتقادی ندارند که اسرائیل را غیرطبیعی و زوری ایجاد کردند.
• سقوط اسرائیل ضربه مهلکی به آمریکا و غربی‌ها می‌زند. این‌ها باید با اشتباهی که شده مواجه شوند. آن‌ها به جای آنکه بعد از سقوط هیتلر قسمتی از آلمان را برای ایالت یهودی‌نشین بگذارند، آمدند یهودیان را از شر اروپا و غرب رها کردند و در بین کشورهای مسلمان سرزمین و پایگاه بزرگ ایجاد کردند که در طول ۷۰ سال گذشته مشخص شده که چه کار کردند. 
• نمی‌دانم. یعنی با مجموع وضعیتی که داریم، این اقدام بدون پاسخ نمی‌ماند. اما این بستگی به میدان دارد که مستقیم یا از طریق نیابتی‌ها اقدام کنیم. اینکه ضربه چقدر کاری یا مدیریت شده باشد، برای خود من خیلی واضح نیست اما اصل داستان اقدام وجود دارد. زمانش را هم نمی‌دانم اما قاعدتا نمی‌تواند خیلی دیر باشد. اینکه چقدر مؤثر است آن را هم نمی‌دانم. یعنی باید کسانی درباره نوع این اقدام صحبت کنند که تخصص نظامی دارند. در مرتبه اول که اقدام شد، شاهد بودیم که اصل زدن اسرائیل حرکتی بود که اولین‌بار صورت گرفت و هیچ کشور عربی قادر به انجام آن نبود، اما در نهایت به آن معنا خسارتی نداشت.