ماجرای تخلیه گروهک‌های مستقر در اقلیم کردستان از مناطق مرزی با ایران قبل از سفر پزشکیان به عراق چیست؟

تابناک، رسانه اصولگرا، با اشاره به انتقال گروهک‌های مستقر در اقلیم کردستان نوشت:

 در آستانه سفر مسعود پزشکیان به عراق، شاهد جاجایی مواضع گروههای تروریستی و تجزیه طلب ضد ایرانی در اقلیم کردستان عراق هستیم. اقدامی که می تواند توافقنامه امنیتی میان تهران و بغداد را در مسیر اجرای کامل قرار دهد.

«محمد کاظم آل صادق» سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق عنوان کرده که براساس برنامه ریزی های انجام شده ؛ سفر مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران به عراق در دهه سوم شهریورماه (اواسط سپتامبر) انجام خواهد شد.

وی خاطر نشان کرده بود تعدادی از تفاهمنامه ها که مقرر بود در سفر رییس جمهور فقید کشورمان شهید آیت الله «سید ابراهیم رئیسی» به عراق به امضا روسای دو کشور برسد، در سفر آتی دکتر پزشکیان به عراق امضا و مبادله خواهد شد.

به گفته آل صادق، بخشی از تفاهمنامه ها نیز به دلیل شروع به کار دولت جدید، نیازمند به مراجعه وزرای مربوطه در دولت دارد که در فرصت دیگری به امضا وزیران دو کشور خواهد رسید.

وی با ابراز رضایت از سطح روابط فی مابین دو کشور دوست و همسایه ایران و عراق در سطوح مختلف گفت که امیدواریم سفر رییس جمهور کشورمان به عراق به توسعه هرچه بیشتر روابط در همه سطوح سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اثر گذار باشد و باعث تعمیق، ریشه داری و گستردگی هرچه بیشتر مناسبات فی ما بین شود.

سفر پزشکیان به عراق علاوه بر تاکید بر روابط تاریخی و برادرانه در راستای سیاست همسایگی دولت وی نیز می باشد. یکی از نگرانی ایران در سالهای اخیر حضور عوامل موساد در اقلیم کردستان بوده است. ایران بارها به مقامات اقلیم کردستان عراق هشدار داده است که «خاک آن منطقه تبدیل به پایگاه‌هایی امن برای معاندین، مقر آموزش تروریست‌ها و مکانی جهت طراحی عملیات‌های ضد ایرانی و محل تردد ماموران موساد شده است».

ایران طی سال‌های گذشته، در جلسات متعدد هیأت‌های امنیتی میان ایران و عراق، مستندات لازم در خصوص حضور مقرات گروه‌های تجزیه طلب کُرد و البته مراکز وابسته به موساد را به مسئولین بغداد و اربیل ارائه داده است.

در این راستا ایران اقدام نظامی نیز علیه مواضع موساد در این اقلیم انجام داده است. این اقدام بر اساس حق دفاع مشروع ایران مبتنی بر ماده ۵۱ منشور ملل متحد صورت گرفته است.

با این وجود یک توافقنامه امنیتی میان ایران و عراق به امضا رسیده، تا پایگاه‌های ضدانقلاب در نزدیکی مرزهای مشترک دو طرف برچیده شوند.

این توافق در اسفند سال 1401، طی مراسمی با حضور محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق، و دریابان علی شمخانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی نخست وزیر عراق بامضاء رسید.

بر طبق این توافق، ایران تا ۲۸ شهریور ماه سال ۱۴۰۲ به عراق مهلت داده بود، تا گروههای تجزیه طلب کردی مستقر در اقلیم کردستان عراق را خلع سلاح و اردوگاه‌های نظامی آنان را تعطیل کند.

«محمدکاظم آل صادق» سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق در خصوص این توافق گفته بود: در این توافقنامه سه بند مهم وجود دارد که شامل کنترل مرزها توسط دولت مرکزی، خلع سلاح معارضین و تبادل مجرمین است و در آن بر انتقال این نیروهای معارض از کنار مرزها به عمق خاک عراق تاکید شده است.

وی با بیان اینکه موضوع انتقال تا حدود زیادی به خوبی انجام شده است و اردوگاه‌هایی در این زمینه طراحی شده، تصریح کرده بود: سه اردوگاه در اربیل و یک اردوگاه نیز در سلیمانیه در این ارتباط در نظر گرفته شده است. در منطقه سلیمانیه محل تجمیع این نیروها، توسط نیروهای اتحادیه میهنی اقلیم کردستان در حال دیوارچینی است که در واقع این نیروها محصور شوند.

آل‌صادق در مورد خلع سلاح این عناصر نیز گفته بود: خلع سلاح به این معنا که سلاح‌های نیمه سنگین از آن‌ها گرفته شود، انجام شده است اما اینکه بگوییم سلاح‌های سبک از آن‌ها گرفته شده باید به این موضوع توجه داشت که بیشتر مردم عراق به نحوی در خانه خودشان یک کلاشینکف و سلاح گرم دارند ولی این نیروها مجاز نیستند که این سلاح را داشته باشند و با تدابیری که در اقلیم کردستان طراحی شده است، بناست که آن‌ها حضور مسلحانه در اقلیم نداشته باشند.

حال پیش از سفر مسعود پزشکیان به عراق، سه شاخه سیاسی- نظامی سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب که تحت عنوان «کومله» فعالیت می‌کنند، پنجشنبه هفته گذشته اردوگاه‌های خود را در مناطق مرزی مشترک اقلیم کردستان با ایران تخلیه کردند.

در پی این اقدام، اعضای مستقر کومله در اردوگاه زرگویز علیا، به سورداش، مکانی در۴۰ کیلومتری زرگویز و در مجاورت شهر دوکان در اقلیم کردستان منتقل شدند. انتقالی که بنابر اذعان سران کومله، آغازی بر انتقال کامل این گروهک ضدایرانی از مناطق مرزی خواهد بود. شهر دوکان که حالا محل جدید زندگی اعضای کومله خواهد بود، در سال ۲۰۱۴ و با همکاری دولت اقلیم کردستان و وزارت مهاجرت و پناهندگان عراق ساخته شده است. وضعیت جغرافیایی این منطقه به گونه‌ای است که دسترسی نیروهای کومله به داخل ایران را که در سال‌های اخیر با اهداف تروریستی و خرابکارانه انجام شده، ناممکن می‌سازد.

با این جابجایی، در واقع انتقال سلاحهای سنگین به این گروهها ناممکن شده است.

کمیته مرکزی «کومله» با انتشار اطلاعیه‌ای، ضمن تأیید این خبر، از خلع سلاح خود نیز خبر داده و نوشته است: «در قضیه خلع سلاح که این روزها بسیار بر سر زبان‌هاست، ما مقادیر نسبتاً انبوهی از سلاح‌های سنگین و نیمه سنگین خود را که سال‌ها انبار کرده بودیم، در اختیار اتحادیه میهنی کردستان قرار داده‌ایم.»

کمیته مرکزی این گروه تروریستی در بخش دیگری از اطلاعیه خود، از ناکام ماندن مذاکرات خود با اقلیم کردستان عراق به‌‎منظور منصرف کردن اقلیم از اخراج اعضای کومله از مرزها خبر داده و آورده است: علیرغم مقاومت دو ساله ما، تصمیم به انتقال مرحله‌بندی شده کمپ‌های زرگویز، بانه‌ گه‌وره و زرگویزله گرفته شده است.

یک مقام بلندپایه گروههای تجزیه طلب کردی، که خواست نامش فاش نشود، نیز در این راستا به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود رهبران احزاب کرد ایرانی شب پنجشنبه با مقام‌های اقلیم کردستان عراق دیداری داشته و با این جابه‌جایی موافقت کرده‌اند.

عبدالله مهتدی از سران تجزیه طلب کردی نیز در گفتگو با بی بی سی فارسی گفته است که حکومت اقلیم کردستان عراق برخی از اعضای کومله کردستان را به منطقه‌ای جدید در قلمرو اقلیم کردستان عراق جابه‌جا کرده است.

همزمان با آغاز فرآیند انتقال اعضای کومله، دو نفر از اعضای گروهک دموکرات کردستان ایران نیز در گفت‌وگو با رادیوفردا خبر دادند که بهزاد خسروی، یکی از اعضای بازداشت شده این گروهک در اقلیم کردستان عراق، به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی تحویل داده شده است.

در همین راستا، قباد طالبانی، معاون نخست‌وزیر اقلیم کردستان روز جمعه تأکید کرده بود که «کومله باید مطیع اوامر ما باشد و براساس مفاد توافقنامه امنیتی ایران و عراق عمل کند.»

پیشوا هورامانی، سخنگوی دولت اقلیم کردستان نیز 10 شهریور 1402 (پیش از ضرب الاجل ایران در خصوص خلع سلاح گروههای تجزیه طلب کردی)، به امواج میدیا گفته بود که مقامات کردستان عراق نمی‌خواهند طرفی در مشکلات بین جمهوری اسلامی و مخالفان کرد آن باشند. هورامانی گفته بود «ما نمی‌خواهیم از خاک اقلیم کردستان برای حمله به هیچ یک از همسایگانمان استفاده شود».

ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران هم اردیبهشت 1403 در دیدار «نیچروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق گفته بود خلع سلاح کامل و عدم حضور عناصر ضد انقلاب در خاک عراق یک ضرورت است. ما مرزهای طولانی میان دو طرف را فرصتی ارزشمند برای ارتقای سطح روابط می‌دانیم، اما امنیت اساس و بستر ضروری هر نوع همکاری و گسترش تعاملات است.

«نیچروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق هم در این دیدار با قدردانی از نقش شهید قاسم سلیمانی در امنیت و بقای کردستان عراق گفته بود: شالوده عراق جدید و روابط امروز فیمابین برآمده از همکاری مبارک ایران و عراق است و لذا ایران برای ما صرفاً یک همسایه نیست. اگر انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی نبود، معلوم نبود حرکت کُرد امروز چه سرنوشتی داشت. رعایت حرمت این همکاری‌ها و تعاملات خط قرمزی است که ما هرگز از آن عبور نخواهیم کرد.

به نظر می‌رسد اقلیم کردستان عراق نیز در آستانه سفر مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران به عراق، با انتقال اردوگاه‌های کومله به دور از مرزها و استرداد تروریست‌های ضدایرانی به ایران، به دنبال نشان دادن حسن‌نیت خود و جلب رضایت ایران است.

چه آنکه براساس نامه رسمی مشاور امنیت ملی عراق که در تاریخ 29 مردادماه 1402، به وزارت مهاجرت این کشور تقدیم شده، اقدام عراق برای استقرار گروهک‌های تروریست کومله در کمپ سورداش، در راستای اجرای مفاد توافقنامه امنیتی ایران و عراق صورت می‌گیرد.

با وجود این، «سیدرضا صدرالحسینی» کارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است که رئیس جمهور ایران در سفر به عراق، بعید است بازدیدی از اقلیم کردستان عراق داشته باشد. وی در این زمینه به خبرنگار تابناک گفته است: «اقلیم کردستان به عنوان جغرافیایی که استان‌های کُردنشین را در خود جای داده است، بخشی از عراقِ بزرگ محسوب می‌شود. چنانچه در جریان سفر رئیس جمهور، سفر زیارتی برنامه ریزی شده باشد، وی به کربلاء و نجف مشرف خواهد شد و بعید است به استان‌های کُردنشین عراق سفر کند.»