هیچ کالایی مانند طلا، قدرت نقدشوندگی ندارد/ طی 10 سال اخیر تولید طلا از 120 تن به زیر 50 تن کاهش پیدا کرد/ 30 درصد از واحدهای تولیدی طلا در سال 97 تعطیل شدند/ طلای کشور، پول ملی است/ جزو 10 کشور پرمصرف طلا در دنیا هستیم/ مردم طلای ساده مثل النگو و زنجیر ب

اعتمادآنلاین| الیاس جرجندی - محمد کشتی‌آرای، رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف در خصوص وضعیت طلای ایران و بازار سکه و طلا در داخل کشور و همچنین مشکلات صنف زرگران ایران با خبرنگار اقتصادی اعتمادآنلاین در برنامه ویدئویی «رودررو» گفت‌وگویی داشته که آن را در ادامه می‌خوانید.

تغییرات عمده تولید طلا طی سال‌های اخیر

* ابتدا با این سؤال شروع می‌کنیم که تولید طلا داخل کشور به چه میزان است و آیا این تولید طی سال‌ها و ماه‌های اخیر کاهش پیداکرده یا افزایش‌یافته است؟

تولید طلا طی سال‌های اخیر در کشور تغییرات عمده‌ای داشته است. بعد از انقلاب اسلامی، با جنگ روبه‌رو شدیم که ناخواسته بود. طبیعتاً با توجه به محدودیت‌هایی که وجود داشت و نیز شرایط اوایل انقلاب که برخوردهای متفاوتی با مسائل اجتماعی صورت می‌گرفت؛ بعضی از گروه‌ها، طلا و جواهر را جزو کالاهای لوکس قلمداد می‌کردند و مانع پیشرفت کشور در این زمینه می‌شدند.

در کل نگاه مثبتی نسبت به شغل و صنف طلافروشی وجود نداشت. اگر به دنبال علت این مسئله بگردیم، احتمالاً به خاطر دوره زمانی خاص خودش بوده که گروه‌های مختلف سیاسی در کشور فعال بودند و خب بعضی‌ها اعتقادات خاصی داشتند که در این بحث، ترجیح می‌دهم به آن‌ها اشاره‌ای نکنم. ما در آن هشت سال دفاع مقدس، درگیر جنگ بودیم و با توجه به تحریم‌هایی که از همان زمان صورت گرفته بود، طبیعتاً صنعت طلای کشور مقداری با رکورد همراه شد و این محدودیت‌ها مانع دستیابی و دسترسی صنعتگران ما به تکنولوژی روز و ماشین‌آلات و ابزارآلات جدید شد. این در حالی بود که دنیا دچار تحول جدیدی بود که این تحول، در تمام زمینه‌ها مخصوص در بحث ماشین‌آلات و تکنولوژی اتفاق افتاده بود که ما متأسفانه دسترسی به این تکنولوژی و ابزارآلات را نداشتیم. این مسئله باعث شد کشورهای هم‌جوار ما از این فرصت استفاده کنند که بعداً به این قضیه اشاره خواهم کرد.

درواقع بعد از پایان جنگ، با توجه به نیاز جامعه که استفاده از زیورآلات بخشی از فرهنگ ما بود، طبیعتاً صنف تلاش دوباره‌ای برای به دست آوردن جایگاه خود انجام داد تا به جایگاه اولیه خودش دست یابد که این تلاش تا این لحظه ادامه داشته است. طی ده سال اخیر که بحث تحریم‌ها شدت گرفته است و با توجه به رکود و محدودیت‌های اقتصادی، باعث شده است که مصرف طلا در کشور کاهش یابد؛ مخصوصاً این روزها که طلا هم با توجه به گران شدن و نیز هزینه بالای تولید که باعث بیشتر شدن هزینه تمام‌شده مصنوعات طلا در کشور شده است، ما یک مقدار در بازار رقابتی جا ماندیم.

درحالی‌که در سال‌های گذشته صادرات عمده داشتیم، در سال 89-88 تقریباً رقم 850 تا 800 میلیون دلار صادرات داشتیم. آن زمان تولید طلا داخل کشور حدود 120 تن بود. ولی بعد از سال‌های 89-88 که تحریم‌ها بیشتر شد و افزایش قیمت‌ها اتفاق افتاد، هزینه‌های زیادی به تولید طلای کشور ازجمله مالیات بر ارزش‌افزوده اضافه شد. این‌ها باعث کاهش مصرف طلا در کشور شدند و ما از 120 تن تولید سالانه به حدود 50 تا 70 تن رسیدیم که این رقم در زمان حال به زیر 50 تن تولید مصنوعات طلا رسیده است. این زنگ خطری است، به دلیل اینکه کاهش تولید باعث تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شده است. در حال حاضر تولید مصنوعات طلا در ایران به زیر 50 تن متغیر است.

طلای کشور، پول ملی است/ تقویت بنیه اقتصادی کشور با اندوختن طلا

*با توجه به اینکه کشور ما، یک کشور باستانی با تمدن کهن است و مردم ما از قدیم قدر طلا را می‌شناختند و همواره زرگرهایی در این صنعت مشغول به کار بودند و به ضرب و ساخت طلا مشغول بودند، چه اتفاقی افتاده است که ایرانی که چنین صنعت پویایی داشته است، اکنون با کاهش تولید روبه‌رو شده است؟ چرا باید در بازار ما، طلاهای ترکیه‌ای و ایتالیایی خودنمایی کنند اما صنعت طلای ما رو به افول برود؟

من اشاره‌ای به دیدگاه‌ها و نظرات بعضی از افرادی که در ساحت سیاسی کشور حضور داشتند، کردم. شاید ما در یک تغییر و تحولی که قرار گرفتیم، متأسفانه این فرصت را از دست دادیم؛ اما این اتفاق و فرصت سوزی مجدداً صورت گرفته است. در حال حاضر ارگان‌های دولتی، مجلس، دولت و حتی ارگان‌های دیگر به ماهیت مثبت این حرفه پی برده‌اند و ما دریکی، دو سال اخیر شاهد بودیم که اتفاقات خیلی خوبی در این زمینه اتفاق افتادند؛ ازجمله تسهیل واردات و صادرات که قبلاً با مشکل مواجه بود.

همین‌طور که شما اشاره کردید، ایران یکی از کشورهای صاحب‌نظر در صنعت طلای دنیا بوده است. کاوش‌های باستانی، کشف اشیایی که در حفاری‌ها به‌دست‌آمده‌اند و اکنون در موزه‌ها هستند، نشان می‌دهد که صنعتگران طلای کشور بسیار بامهارت بوده‌اند.

از طرفی باید بگویم که بحث طلا، جز بحث مصنوعات، حکومت‌ها هرچقدر پشتوانه مالی قوی می‌داشتند، ازنظر قدرت قوی‌تر بودند؛ به همین دلیل حاکمان سرزمین‌ها در جنگ‌ها برای به دست آوردن ذخیره طلا سرزمین‌های دیگر تلاش می‌کردند؛ در بعضی جنگ‌ها این زخایر طلای انداخته‌شده، سنگ‌های قیمتی بودند ولی در قرن‌های اخیر، حاکمان بیشتر پی بردند که طلا به لحاظ ماهیت فیزیکی و ازآنجایی‌که آسیب‌پذیر نیست، می‌تواند پشتوانه قوی‌ای باشد. ما در بحث استفاده طلا، اگر خوب دقت کنید، در خانواده‌های ما مرسوم و معمول بود و اکنون نیز هست که طلا را به‌عنوان پشتوانه مالی خود قرار می‌دهند.

زن خانواده زیورآلات طلایی می‌خرید، از این زیورآلات استفاده می‌کرد اما در مواقع ضروری این زیورآلات به پول تبدیل می‌شدند. باید به این اشاره‌کنم که طلا، تنها کالایی است که قدرت نقد شوندگی بالایی دارد و هیچ کالایی مانند طلا، این قدرت نقد شوندگی را ندارد. ما در یک محدوده زمانی فرصت پیشرفت در این صنعت را از دست دادیم و امیدواریم دوباره بتوانیم به پیشرفت دست‌یابیم. این برمی‌گردد به نقش رسانه‌ها که در این زمینه بتوانند نقش مؤثری ایفا کنند. طلای کشور، پول ملی است و هرچقدر بیشتر باشد و در خانواده‌ها نیز بیشتر باشد، طبیعتاً بنیه اقتصادی کشور قوی‌تر خواهد شد.

ارتقای رتبه تولید طلای ایران در دو سال اخیر / تولید 2 تا 5 تن طلا در سال

*برمی‌گردیم به سؤال اول؛ ارزش طلای تولیدشده در داخل کشور چقدر است و ایران درزمینهٔ تولید طلا در چه جایگاهی قرار دارد؟

در بحث تولید طلا، دو مبحث وجود دارد؛ یکی زیورآلات و مصنوعات طلا و دیگری شمش طلا که مواد اولیه است. ما تا ده سال قبل، در رده پنجاه و چهارم تولید شمش طلا در جهان قرار داشتیم. چین، استرالیا، آمریکا در رده‌های اول تا سوم جهان هستند و ایران در رده پنجاه و چهارم تولید طلا قرار داشت.

در سال‌های اخیر، با گسترش استخراج معادن این رتبه ارتقا یافت. ما معادن زیادی در کشور داریم که پیش‌تر، استخراج طلا از این معادن به دلیل هزینه و پایین بودن قیمت طلا صرفه نداشت؛ ولی اکنون استخراج طلا با اونس 1300 دلار، ازنظر اقتصادی به‌صرفه است. در حال حاضر ما معادن فعالی در کشور داریم که این‌ها بین 2 تا 5 تن سالانه تولید دارند و ما از رده پنجاه و چهارم به زیر بیستم ارتقا پیداکرده‌ایم.

معادن مس سرچشمه و معادن موته ارگ قسمتی از طلای کشور را تولید می‌کنند؛ معادن دیگری نیز در غرب کشور هستند ازجمله معدن زر شوران و معادن دیگر که تولید طلا دارند. ما در صنعت طلا پیشرفت خیلی خوبی داشتیم و من فکر می‌کنم در آینده تولید طلای کشور افزایش نیز خواهد داشت. این تولید با توجه به دلار آزاد و اونس 1300 دلار به‌صرفه است.

مصنوعات طلا همان‌طور که اشاره کردم؛ متأسفانه ما ازنظر تولید در جایگاه خوبی قرار نداریم؛ میزان تولید طلای ما نسبت به کشورهایی که در این عرصه صاحب‌نام شدند، در جایگاه خوبی قرار ندارد. ولی متأسفانه ازنظر مصرف، جزو ده کشور پرمصرف دنیا هستیم و این عدم تعادل، باعث ورود مصنوعات طلا به‌صورت قاچاق به کشور شده است؛ یکی از دلایلی که در ویترین مغازه‌ها، شاهد طلای خارجی هستیم، همین بحث ورود طلای قاچاق به کشور است.

صنعت طلای ما، جزو صنایع پیشرفته در این زمینه است. تولیدات طلای ما در کشور، هیچ تفاوتی با تولیدات طلا در کشورهای دیگر ندارد؛ درواقع طلا در کشور ما با ابزارآلات و تکنولوژی سایر کشورها تولید می‌شود. ولی اشکالی وجود دارد و آن اشکال این است که هزینه تولید طلا در کشور ما بالاست و چون هزینه تولید بالاست، قیمت تمام‌شده ما بالاتر از حد استاندارد است؛ درنتیجه توان رقابت با سایر کشورها از ما گرفته می‌شود که نتیجه آن، ورود طلای قاچاق به کشور می‌شود.

هزینه تولید در سایر کشورها، پایین‌تر است و شاید در بعضی از کشورها به تولیدکنندگان یارانه پرداخت می‌شود؛ ولی ما متأسفانه در همین دو، سه سال اخیر شاهد تعطیل شدن خیلی از واحدهای تولیدی بودیم که این امر دلایل متعددی دارد؛ ازجمله اینکه نرخ بیمه ما، خیلی بالاتر از نرخ بیمه سایر کشورهاست، مالیات بر ارزش‌افزوده که آن‌هم یکی از عواملی است که در سال‌های اخیر باعث رکود در صنعت طلا شده است؛ سایر هزینه‌ها هم وجود دارند که مزید بر علت می‌شوند و هزینه تولید طلا در ایران را بالا می‌برند. شما فکر کنید که مثلاً واحدهای تولیدی باید هزینه برق کمتری بپردازند. درمجموع هزینه تولید ما بالاست و این‌گونه ما توان رقابت با کشورهای دیگر را از دست می‌دهیم.

تقریباً 300 تن طلای خانگی وجود دارد

*حجم طلای خانگی چه مقدار است و ارزش آن به چه میزان است؟

آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد ولی زمانی بررسی آماری‌ای درزمینهٔ سکه‌هایی که توسط بانک مرکزی ارائه‌شده و همچنین میانگین تولید سالانه را اگر فرض بگیریم و این‌ها چقدر برگشت داده می‌شود؛ درواقع باید توضیح دهم که ما در حال حاضر به میزان هفتادتا هشتاد درصد بازیافت طلاهای قبلی داریم. تولید سالانه و میزان بازگشت طلاهای خانگی، مابه‌التفاوتی به دست می‌آید که به نظر می‌رسد به‌طور تقریبی حدود سیصد تن طلای خانگی در کشور وجود دارد. این غیر از طلاهایی است که در چرخه تولید هستند و نیز طلاهایی که اندوخته خانگی هستند. البته این آمار تقریبی و حدس و گمان هستند. درواقع ما با توجه به آن بررسی آماری و بر اساس مابه‌التفاوت به‌دست‌آمده، به این رقم رسیده‌ایم.

هند بالاترین رتبه مصرف طلای خانگی / طلا مطمئن‌ترین سرمایه برای خانواده‌ها است

*به جهت فرهنگی، کدام کشور ازلحاظ خرید و پس‌انداز طلا شباهت بیشتری به ایران دارد؟

هند، کشوری آسیایی است با بالای یک میلیارد جمعیت که فرهنگ آن‌ها در استفاده طلا، به ما شباهت دارد و در آنجا خرید و استفاده از طلا، امری معمول و پسندیده است.

در خاورمیانه، کشورهای مسلمان و کشورهای هم‌جوار، بیشترین طلاهای خانگی رادارند که به چند عامل برمی‌گردد؛ ازجمله عامل فرهنگی و مذهبی که داشتن طلا به‌خصوص برای خانم‌ها توصیه‌شده است. بحث دیگری که وجود دارد این است که در کشور ما، یکی از مسائلی که باعث می‌شود مردم طلا داشته باشند، این است که بازارهای مالی فعال نیستند.

تا بازارهای مالی فعال نشوند و سرمایه مردم در این بازارها به جریان نیفتد، طبیعتاً مردم نگران آینده و تأمین هزینه‌ها خواهند بود.

حال این سؤال وجود دارد که چطور در اروپا این‌قدر از زیورآلات طلا استفاده نمی‌شود؟ آن‌ها هم استفاده می‌کنند منتها به‌صورت جزئی؛ تنها به‌صورت زینتی استفاده می‌کنند و اغلب هم طلای اروپا، بخصوص کشورهای اروپای شمالی عیار پایینی دارد. درواقع آن‌ها بابت آینده هم نگرانی ندارند، بیمه بیکاری و انواع بیمه‌های درمانی دارند و لذا هیچ‌گاه مجبور به فروش طلا برای تأمین هزینه‌های معمول زندگی خود نمی‌شوند. تا زمانی که در همین کشورها، این اتفاق‌ها نیفتد، طلا سرمایه مطمئنی خواهد بود برای خانواده‌ها.

طلای خانگی در ایران جنبه پس‌انداز دارد

*درواقع شما می‌فرمایید که در کشوری مثل ایران، بیشتر به طلا، به‌صورت پس‌انداز و سرمایه نگاه می‌شود؟

بله. به عینه شاهد این هستیم که طلای خانگی بیشتر جنبه پس‌انداز دارد. درواقع شما فکر کنید که آیا کالای دیگری وجود دارد که به این شکل پس‌انداز کرد؟ خیر. حتی نقره حجم زیادی دارد اما قیمت پایینی دارد. داشتن طلا برای خانم، احساس به نفس به همراه دارد؛ شاید خانم‌ها از طلا استفاده نکنند، ولی داشتن طلا برای زنان لذت‌بخش است.

* فرهنگ پس‌انداز طلا در ایران سابقه دیرینه دارد. به نظر حضرت‌عالی با توجه به شرایط اقتصادی زمان حاضر، آیا ما این فرهنگ را تقویت کنیم یا خیر؟

تا زمانی که ابزار مناسبی برای تأمین مالی اتفاقات غیرمترقبه برای آینده وجود ندارد، باید پس‌انداز کنیم. البته باید به هم اشاره‌کنم که در سال‌های اخیر انواع بورس مثل بورس سهام و کالا ایجادشده است که این هم متأسفانه گاهی اوقات کارآمد نبوده است. به نظر من تا زمانی که ابزارهای لازم برای سرمایه‌گذاری وجود ندارند، سرمایه‌گذاری در این زمینه به‌صرفه است؛ داخل پرانتز باید اشاره‌کنم که بنده به‌هیچ‌وجه موافق این نیستم که سرمایه کشور مثلاً حبس طلای خانگی شود و وارد این صنعت شود و ازنظر اقتصادی توجیه‌پذیر نیست؛ اعتماد به سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌ها میسر نخواهد شد؛ مگر اینکه بستر مناسب برای کار تولیدی فراهم شود و شرایط اقتصادی در کشور به ثبات برسد.

در سال اخیر صنعت ما دچار نوسان زیادی بود. تبدیل پول و خروج سرمایه از بانک‌ها به‌طرف بازارهایی مثل طلا، ارز و سکه، نتیجه همان عدم اطمینان مردم به سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی است.

طلای ایران در خیلی از زمینه‌ها برند است / در صنعت طلای جهانی ایران حرف برای گفتن دارد

*آیا طلای ایران، در بازارهای جهانی حرفی برای گفتن دارد؟

طلا، طلاست. ماهیت طلا در همه جای دنیا یکی است؛ تفاوت فقط به ساخت و کیفیت ساخت برمی‌گردد. طلای ما در جهان حرف برای گفتن دارد. ما در خیلی از زمینه‌ها برند هستیم؛ برند طلای ایران معروف است. ما نوعی طلا داریم که در تمام سال گذشته و حتی آینده تغییری ازنظر ظاهر نخواهد کرد؛ مانند طلاهایی که در یزد ساخته می‌شوند که همیشه زیبا بوده و زیبا خواهند بود و در دنیا نیز طالب زیادی دارد. در بخش تولیدات مدرن نیز ما توان تولید داریم اما متأسفانه فعلاً امکان رقابت و صادرات نداریم. صادرات ما بسیار کم شده است. در حال حاضر، صادرات طلای ما به زیر صد میلیون دلار رسیده است. درمجموع باید بگویم که بله! ما در صنعت طلای جهانی، حرفی برای گفتن داریم.

کشورهای حوزه خلیج‌فارس و اوراسیا خریداران طلای ایران

*کدام کشورها طالب طلای ایران هستند؟

بیشتر کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کشورهای حوزه اوراسیا به‌صورت محدود. چراکه آنجا که بحث استفاده و مالیات طلا محدود است. البته به‌صورت دقیق آماری از ایرانی‌های مقیم کشورهای خارجی نداریم ولی این تعداد ایرانی‌های خارج از کشور که سالانه به مناسبت‌های مختلف به ایران می‌آیند و برمی‌گردند، یکی از اقلامی که همراه خود می‌برند، طلاهای ساخت ایران است که این خود، نوعی از صادرات است که محسوس نیست. درواقع به این شکل فرهنگ ایران نیز به سایر کشورها صادر می‌شود.

تولید طلا در ایران کاملاً خصوصی و بومی است

*منابع اصلی تولید طلا داخل کشور چه کسانی هستند؟ آیا بخش خصوصی درزمینهٔ تولید طلا دخیل است یا فقط نهادهای دولتی در این زمینه فعال هستند؟

جالب است که در بخش عمده‌ای از اقتصاد کشور، افراد دولتی و شبه‌دولتی و ترجمان‌ها دخالت دارند اما در بحث تولید طلا، خیر. تولید طلا در ایران کاملاً خصوصی و بومی است و افرادی که در این زمینه فعال هستند، کسانی هستند که سبقه این کار رادارند. ولی باید این را هم اضافه کنم که متأسفانه همین افراد به دلایلی که پیش‌تر اشاره کردم، مجبور به تعطیل کردن واحدهای تولیدی خود شده یا مجبور به کاهش تولیدشده‌اند.

اشاره کردم که قیمت طلا به‌شدت افزایش پیداکرده است و این افزایش قیمت طلا، باعث کاهش مصرف‌شده است؛ همین‌طور اجرت ساخت بالا و مالیات بر ارزش‌افزوده، از دیگر دلایل کاهش مصرف طلا هستند. کسانی که درزمینهٔ تولید طلا و مصنوعات طلا فعال هستند، قسمتی از معادن طلا در اختیار بخش خصوصی است.

*پس درواقع بحث استخراج هم در اختیار بخش خصوصی است؟

بله. شرکت‌های بسیاری هستند که در استان‌های مختلف تولید طلا می‌کنند. ما در کشور، چندین قطب تولید طلا داریم؛ ازجمله اصفهان، مشهد، تبریز و یزد و همین‌طور شهرهای کوچک دیگر که تولیدات مخصوص به خود رادارند؛ بنابراین، تولید طلا در کشور، کلاً در اختیار بخش خصوصی است.

همراه با آزاد شدن واردات شمش طلا، مالیات و تعرفه گمرکی صفر شد

*آیا طلا و جواهر مانند سایر تولیدات مصرفی گرفتار بحث قاچاق است و اگر قاچاق وجود دارد، به چه میزان است؟

بله. درگیر قاچاق است. خیلی جالب است که ما در کشور میوه قاچاق داریم و خب قاچاق میوه با حجم بالا صورت می‌گیرد؛ درصورتی‌که قاچاق طلا به‌صورت محدود و کوچک و در فضای کوچک صورت می‌گیرد. متأسفانه نمی‌توان منکر قاچاق طلا شد؛ ولی خوشبختانه با این قاچاق مبارزه شده و ما هم‌صنفی هستیم که دوست نداریم در این صنعت، از دیگر کشورها عقب بمانیم. راه ورود قاچاق طلا به کشور را بگیریم.

در ستاد مبارزه با کالا، بحث‌های متعددی در این زمینه انجام‌شده است و به همین دلیل تسهیلات ویژه‌ای را در سال 97 برای این امر در نظر گرفته‌اند. آیین‌نامه‌ها و مقررات جدیدی تدوین‌شده‌اند که ورود و خروج طلا به‌صورت قانونی تسهیل شود.

اقدام خیلی جالبی که در این زمینه انجام شد این بود که ورود شمش طلا به کشور آزاد شد، مالیات بر ارزش‌افزوده و تعرفه گمرکی نیز صفر شد. این نشان می‌دهد که زمینه برای مبارزه با قاچاق فراهم‌شده است.

مالیات بر ارزش افزوده طلا را مصرف کننده پرداخت می‌کند

*قانون مالیات بر ارزش‌افزوده تا چه میزان موجبات نارضایتی صنف طلا و جواهرفروشان شده است و چگونه می‌توان این قانون را به نفع این صنف تغییر داد یا اصلاح کرد؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم، یکی از بحث‌های کاهش تقاضا، افزایش هزینه است که این افزایش هزینه در راستای همان مالیات بر ارزش‌افزوده به وجود آمده است. اوایل اعلام می‌شد که طلافروشان تمایلی به پرداخت این مالیات ندارند، درصورتی‌که مالیات بر ارزش‌افزوده ربطی به طلافروش ندارد و این مصرف‌کننده است که باید این مالیات را بپردازد.

وقتی مصرف‌کننده نخواهد که این مالیات را پرداخت کند، خرید یا مصرف طلا کاهش پیدا می‌کند. این مسئله را هم خود دولت متوجه شده است و هم سازمان امور مالیاتی و دو، سه سالی است که درصدد اصلاح این قانون هستند.

پیش‌نویسی در این زمینه تهیه‌شده است که قرار بوده امسال در مجلس مطرح شود. گفته‌شده بود که این پیش‌نویس در اسفندماه به مجلس می‌رود و این قانون به نفع طلافروشان اصلاح خواهد شد که این بحث با بحث بودجه در مجلس تداخل پیدا کرد. قرار است بعد از رسیدگی به بودجه، اصلاح قانون مالیات بر ارزش‌افزوده در صحن علنی مجلس مطرح شود؛ با جلسات و صحبت‌هایی که پیش‌تر با سازمان امور مالیاتی و کمیسیون اقتصادی مجلس داشتیم، قرار بر این است که مالیات بر ارزش‌افزوده از اجرت و سود پرداخت شود.

اگر این اصلاح انجام شود، ما بسیار خوشحال خواهیم شد؛ چراکه مجدداً می‌توانیم صنعت طلای کشور را احیا کنیم؛ اصلاح این قانون باعث خوشحالی همکاران ما در صنف طلا و جواهر خواهد شد. درواقع این قانون مالیات بر ارزش‌افزوده ربطی به طلافروش ندارد اما گرفتاری و دردسرش برای طلافروشان است؛ درصورتی‌که این مالیات را باید مصرف‌کننده پرداخت کند. اگر قبل از نوروز پیش‌نویس این طرح به صحن علنی نرود، احتمالاً در سال آینده در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت.

اجرت طلا بین برای هر گرم 10 تا 60 هزار تومان است / در کنار اجرت طلا 7 درصد سود و 9 درصد مالیات اخذ می‌شود

*این سؤال برای خیلی از خریداران طلا پیش می‌آید که چرا قیمت طلای خام اعلام‌شده باقیمت خرید طلا در طلافروشی تفاوت دارد و درواقع زمان خرید قیمت بالاتر می‌رود. برای مثال، به طلای گرمی 400 هزار تومان، هزینه‌های دیگری چون اجرت و مالیات بر ارزش‌افزوده به این قیمت اضافه می‌شود. اگر ممکن است به توضیح کوتاهی در این زمینه بدهید تا مردم اطلاعات کاملی در این زمینه کسب کنند.

یکی از جالب‌ترین برنامه‌های که در سیما داشتم برنامه‌ای بود که در آن، این توضیحات را به‌صورت مکتوب نوشتم و فیلم‌بردار سیما، از آن نوشته فیلم گرفت و بارها آن برنامه از صداوسیما پخش شد. قیمت طلا مشخص است؛ اگر هر گرم طلا را ما 400 هزار تومان فرض کنیم، برای هر گرم، اجرت ساخت در نظر گرفته می‌شود.

اجرت ساخت متغیر است؛ بعضی از کارها وقت کمتری می‌برند و اجرت کمتری دارند؛ به‌طور متوسط اجرت ساخت بین 15-10 تا 60-50 هزار تومان متغیر است. البته برای کارهای خاص، این مبلغ بالاتر است. فرض بگیرید به‌طور متوسط برای هر گرم، 50 هزار تومان، اجرت ساخت در نظر گرفته می‌شود.

اگر قیمت یک گرم طلا را ما 400 هزار تومان در نظر بگیریم، 50 هزار تومان بابت اجرت ساخت به قیمت طلا افزوده می‌شود که می‌شود 450 هزار تومان. به این 450 هزار تومان برابر دستور سازمان حمایت از مصرف‌کننده، می‌تواند حداکثر سود بگیرد.

یعنی اگر به این 450 هزار تومان، 7 درصد سود اضافه کنیم، حدود 490 هزار تومان می‌شود که البته این 7 درصد با توجه به هزینه واحد تولیدی و کارگر منطقی است. این هفت درصد که اضافه می‌شود، درنهایت باید 9 درصد به این مبلغ اضافه شود که این 9 درصد، مالیات بر ارزش‌افزوده است. اینجاست که هزینه قیمت تمام‌شده برای مصرف‌کننده بالا می‌رود. وقتی قیمت بالا می‌رود، برای مصرف‌کننده خرید سخت‌تر می‌شود. این روند محاسبه طلا است.

وقتی طلا رفت‌وبرگشت، این هزینه‌ها از بین می‌رود و درواقع تنها گرم خالص طلا می‌ماند. اینجا به این نتیجه می‌رسیم که وقتی هزینه بالا رود، تقاضا پایین می‌آید. در این سال‌ها با توجه به افزایش هزینه‌ها، هزینه تولید هم بالا رفته است. زمان تولید، قسمتی از این طلا از بین می‌رود که بازیافت آن سخت و گاهی غیرممکن است و درنتیجه قسمتی از اجرت ساخت، به همین مسئله برمی‌گردد. اگر این 9 درصد نباشد یا کمتر باشد، ما هم بتوانیم هزینه ساخت و سایر هزینه‌ها را کاهش دهیم، هزینه پایین می‌آید. درنتیجه طلایی که به دست مردم می‌رسد، باقیمت پایین‌تری به دست مردم می‌رسد. این باعث مصرف و خرید بیشتر خواهد شد.

الآن به خاطر گرانی طلا، مردم رو به بدلیجات آورده‌اند. چندی پیش آماری منتشر شد که سال گذشته نزدیک 500 تن زیورآلات بدلی وارد کشور شده است. خب این 500 تن زیورآلات، آهن و شیشه هستند و هیچ ارزشی ندارند. درصورتی‌که طلا باوجود تمام هزینه‌ها و قیمت بالا، موقع برگشت سریع به پول تبدیل می‌شود؛ یعنی سرمایه اصلی باقی می‌ماند.

قیمت جواهرات همپای طلا بالا نمی‌رود

*بحثی وجود دارد که این است بعضی از طلاها، برلیان دارند و مردمی که قصد فروش این‌گونه طلاها رادارند، بیم آن دارند که برای خرید آن، قیمت هنگفتی پرداخت کرده‌اند اما موقع فروش، فقط قیمت طلا را حساب می‌کنند. درواقع سؤال اصلی این است که روند خریدوفروش طلا و جواهر به چه صورت است؟

زیورآلات نگین‌دار به دو قسمت تقسیم می‌شوند: یک قسمت نگین بدلی دارند که به آن‌ها به‌اصطلاح نگین اتمی گفته می‌شود؛ قسمت دیگر سنگ‌های قیمتی و جواهر هستند. برای طلاهایی که نگین بدلی دارند که تکلیف معلوم است؛ هیچ هزینه‌ای موقع خرید کم نمی‌شود.

اما طلاهایی که نگین اصل‌دارند، همراه خریدی که از هر واحد می‌کنند، برگ خرید به آن‌ها ارائه می‌شود که قسمت زیر برگ خرید گارانتی می‌شود که این جواهرات موقع فروش، با کسر فلان قدر درصد، به قیمت روز خریداری می‌شود. هزینه ساخت جواهرات بالاتر است و نباید انتظار داشته باشند که همپای افزایش قیمت طلا، قیمت سنگ و جواهر هم بالا رود.

مخصوصاً جواهرات ریز و ظریف؛ بعضی جواهرات سنگ‌های درشت‌تری دارند که ارزش آن‌ها بالاتر است ولی برای طلاهایی با نگین‌های ریز و ظریف، مردم نباید این انتظار را داشته باشند که قیمت جواهر، همپای طلا بالا رود؛ بنابراین مردم باید این را بدانند که زمان خرید طلا، درواقع پول زیبایی و هنر جواهرسازی را می‌دهند؛ نباید به فکر این باشند که این جواهر همپای طلا افزایش داشته باشد. کسی که می‌خواهد جواهر بخرد، باید این را بداند که باید هزینه آن را بپردازد؛ البته باید به این نکته هم اشاره‌کنم که جواهر هم به‌مرور زمان، افزایش چند برابری پیدا می‌کند ولی نه به‌ سرعت طلا. این است که مردم باید زمان خرید جواهر دقت داشته باشند.

بهترین سرمایه گذاری خرید طلای ایرانی با اجرت کم است / طلای ساده مثل النگو و زنجیر بخریم

*اگر مردم بخواهند درزمینهٔ طلا و جواهر سرمایه‌گذاری کنند، خرید چه طلایی برای آن‌ها بهتر است؟

سرمایه‌گذاری درزمینهٔ طلا، یکی جنبه سرمایه‌گذاری صرف دارد که طرف صرفاً به دنبال سرمایه‌گذاری است؛ یکی هم بحث این است که طرف هم به دنبال استفاده از طلا به‌عنوان زیورآلات است و هم برای سرمایه‌گذاری این طلا را می‌خرد.

قسمت اول که تکلیفشان مشخص است؛ می‌توانند برای سرمایه‌گذاری محض، طلای خام بخرند یا می‌توانند سکه بخرند. ولی برای فردی که به دنبال داشتن زیورآلات است و درعین‌حال می‌خواهد سرمایه‌اش هم حفظ شود، در درجه اول برمی‌گردیم باید به این نکته توجه کنیم که طلای ایرانی بخریم که اجرت ساخت کمتری دارند؛ طلاهای ساده مثل النگو یا انواع زنجیر.

مثلاً النگویی هست که 30 گرم است و اجرت ساخت بسیار پایینی دارد؛ این‌گونه فرد می‌تواند هم از طلا به‌عنوان زیورآلات استفاده کند، هم سرمایه‌گذاری کند و هم به صنعت کشور کمک کرده است. طلاهایی که اجرت کمتری دارند، هم می‌توانند به‌عنوان زیورآلات استفاده شوند و هم سرمایه‌گذاری مناسبی هستند.

ولی اگر دنبال طلای فانتزی بروند که اجرت ساخت بالاتری دارد، طبیعتاً زیانش بیشتر خواهد بود؛ بنابراین توصیه می‌شود که برای سرمایه‌گذاری صرف، افراد طلا و سکه خام بخرند و آن‌هایی که به دنبال تبدیل پولشان به چیزی هستند که سریع به پول تبدیل شود، طلای ساده بخرند.

در خصوص آینده بازار طلا امکان پیش‌بینی وجود ندارد

*پیش‌بینی شما در مورد وضعیت طلای کشور چیست؟ آیا با افزایش قیمت روبرو خواهیم شد یا خیر؛ آیا طلا با همین قیمت خواهد ماند؟

این سؤال شما، سؤالی است که در ذهن همه مردم است؛ ازجمله شاید باور نکنید که ذهن خودم نیز به این سؤال مشغول است. واقعاً امکان پیش‌بینی وجود ندارد؛ حتی برای یک ساعت آینده هم امکان پیش‌بینی وجود ندارد. علت این است که متغیرهای زیادی بر قیمت طلا تأثیر می‌گذارند. در دنیا اتفاقی سیاسی می‌افتد که ما از آن اطلاعی نداریم؛ گاها ممکن است درگیری لفظی بین دو کشور، بلافاصله بر قیمت طلا تأثیر گذارد.

آیا این اتفاق قابل پیش‌بینی بوده است؟! خیر. یکسری اتفاق‌ها در حوزه اقتصادی نیز بر قیمت طلا تأثیر می‌گذارند؛ مانند جنگ تجاری آمریکا و چین که بلافاصله روی ارزش سهام تأثیر می‌گذارد و به همین سرعت نیز موجب افزایش قیمت طلا می‌شود؛ درواقع این‌ها اتفاق‌هایی هستند که قابل پیش‌بینی نیستند؛ بنابراین فکر نمی‌کنم هیچ اقتصاددانی در سال 98، بتواند تحلیل یا پیش‌بینی خاصی در مورد اقتصاد کشور داشته باشد؛ بنابراین اجازه بدهید فعلاً به همین ترتیب که ما روزانه برای مردم تحلیل می‌کنیم، با همین منوال پیش برویم.

نکته دیگری در این زمینه نیز قابل‌عرض است؛ معمولاً اوایل سال، سیاست اقتصادی کشور برای سال پیشرو مشخص می‌شود؛ که این می‌تواند تا حدودی مسیر را روشن کند؛ بنابراین چون هنوز سال جدید شروع نشده است، اجازه بدهید در فرصت و زمان مناسب به این مسئله بپردازیم.

تعطیلی 30 درصد از واحدهای تولیدی طلا در سال 97

*شما سال‌ها رئیس اتحادیه طلا و جواهر بودید. بهترین تجاربی که در این دوران کسب کردید، چه بود؟ به نظر جنابعالی جدی‌ترین مشکلات صنف طلا و جواهر چه مسائلی است؟

ما صنف مظلومی هستیم. علتش هم این است که تمام داشته طلافروش جلوی ویترین شیشه‌ای قرار دارد و در معرض دید همگان قرار دارد. هرکسی که از جلوی طلافروشی عبور می‌کند، به چیزهای متفاوتی فکر می‌کند؛ مأمور دولت یک‌جور فکر می‌کند و مردم عادی جور دیگر و اکثراً این‌گونه فکر می‌کنند که وضعیت اقتصادی طلافروش خیلی خوب است.

این قسمت عیان صنف ماست؛ قسمت پنهان صنف ما، کارگران و تولیدکنندگان ما هستند که برخلاف ظاهر طلا که بسیار زیبا و فریبنده است، کار در کارگاه‌های طلاسازی و جواهرسازی بسیار سخت و مشقت‌بار است و محیط این کارگاه‌ها بسیار آلوده است. اگر شما به بعضی از این کارگاه‌ها پا بگذارید، باورتان نمی‌شود که اینجا یک کارگاه طلاسازی، جواهرسازی یا مخراج‌کاری است. طلا با مشقت و مشکل بسیار تولید می‌شود. دلم می‌خواهد که مردم بدانند تمام زیبایی طلا، آن چیزی نیست که در ظاهر می‌بینند؛ پشت این زیبایی، زحمات و مشقات زیادی وجود دارد.

بحثی که این روزها صنف ما بسیار با آن درگیر است، مسائل مالیاتی است. در سال‌های اخیر درزمینهٔ شفافیت مالی این‌گونه است که همه دفتردارند و حساب‌وکتاب‌ها به‌صورت شفاف بررسی می‌شود و مالیات‌ها پرداخت می‌شود. بنده دوست دارم اتفاقی بیفتد که این مسائل به‌صورت ساده‌تری انجام شود و صنف ما کمی از این نگرانی خارج شود.

ما در سال‌های گذشته، بخصوص سه، چهار سال اخیر، بیش از 50 درصد از واحدهایمان را از دست دادیم. امسال در سال 97، نزدیک 30 درصد از واحدهای تولیدی ما تعطیل شدند که این بیشتر به اقتصاد کشور بازمی‌گردد. بین سال 93 تا 96 نیز تعداد زیادی از واحدها تعطیل شدند؛ این در حالی است که با توجه به رشد فیزیکی شهرها و رشد اقتصادی، باید واحدهایمان افزایش پیدا می‌کرد که متأسفانه در حال حاضر، تعداد واحدهای تولیدی و توزیعی ما به حداقل خود رسیده است و این به مسائل اقتصادی هم برمی‌گردد؛ امیدوارم که بتوانیم با همکاری سایر نهادها این مشکلات را حل کنیم.